2دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی
3کارشناس ارشد جامعه‌شناسی
چکیده
خانواده یکی از نهادهای مهم اجتماعی است که بهلحاظ تأثیرگذاری بر اعضا و نیز بر سطوح مختلف جامعه، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. عامل پیدایش خانواده نیز ازدواج است که معمولاً با بلوغ جنسی و اجتماعی افراد رخ میدهد، اما با پیچیده‌ترشدن جوامع از جملهجامعۀ ایرانی، فاصلۀ میان بلوغ جنسی و بلوغ اجتماعی- اقتصادی محسوس‌تر شده و در طولانی‌شدن دورة نوجوانی و افزایش سن ازدواج انعکاس یافته است. با توجه به تحولات جمعیتی و اجتماعی در دهه‌های اخیر، مسئلۀ اجتماعی تأخیر سن ازدواج، ممکن است به بحران تبدیل شود و حیات جامعه را تهدید کند. برایناساس در پژوهش حاضر، به بررسی عوامل مؤثر بر افزایش سن ازدواج، در قالب اصطلاح «دیررسی ازدواج» پرداخته میشود. این مطالعه پیمایشی است. جامعة آماری آن شهر ایلام است و براساس نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای، 384 نفر از شهروندان 20 سال به بالا به‌عنوان نمونة آماری انتخاب شده‌اند. براساس نتایج، عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، بر مسئلة دیررسی ازدواج تأثیر دارند که از این میان، تأثیرگذاری مستقیم عامل فرهنگی، بیش از سایر عوامل بوده است که به‌تبع آن، هویت خاصی در جامعه شکل گرفته که تأثیر بسزایی بر تحقق ازدواج جوانان دارد. درمجموع براساس نتایج، عامل فرهنگی متغیر میانی (درونداد) و عوامل اقتصادی و اجتماعی، متغیرهای بیرونی مؤثر بر مسئلة دیررسی ازدواج بهشمار میروند.
آزاد ارمکی، تقی (1386)، «جامعه‌شناسی خانوادۀ ایرانی»، تهران: انتشارات سمت
آستین‌نشان، پروانه (1380)، «بررسی روند تحولات سن ازدواج و عوامل اجتماعی-جمعیتی مؤثر بر آن طی سال‌های 1375-1355»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران
افروز، غلامعلی (1381)، «مبانی روان‌شناختی ازدواج در بستر فرهنگ و ارزش‌های اسلامی»، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
اسکندری چراتی، آذر (1387)، «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر تأخیر سن ازدواج در ایران با تأکید بر استان گلستان»، فصلنامۀ تخصصی جامعه‌شناسی، شمارۀ 3: 23-52
اعزازی، شهلا (1380)، «جامعه‌شناسی خانواده با تأکید بر نقش، ساختار و کارکرد خانواده در دوران معاصر»، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
بهنام، جمشید (1348)، «جمعیت‌شناسی عمومی»، تهران: انتشارات دانشگاه
بیکر، ترز آل (1386)، «نحوۀ انجام تحقیقات اجتماعی»، ترجمۀ هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی
پورگتابی، حبیب و غفاری، غلامرضا (1390)، «علل افزایش سن ازدواج دختران»، پژوهش‌نامۀ زنان. شمارۀ 1: 9-32
حبیب‌پور گتابی، کرم و صفرشالی، رضا (1388)، «راهنمای جامع کاربرد SPSS در تحقیقات پیمایشی»، تهران: انتشارات لویه
رضادوست، کریم و ایمان ممبنی (1390)، «بررسی رابطۀ بین تأخیر سن ازدواج و متغیرهای میزان درآمد، میزان تحصیلات و تعدادی دیگر از متغیرها در زنان شاغل»، دانشکدۀ اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران اهواز
روح‌الامینی، محمود (1381)، «زمینۀ فرهنگ‌شناسی»، قم: انتشارات دانشگاه پیام نور
ساروخانی، باقر (1382)، «مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی خانواده»، تهران: انتشارات سروش
شایان‌مهر، علیرضا (1377)، «دایرة المعارف علوم اجتماعی»، تهران: نشر کیهان.
شیخی، محمدتقی (1382)، «جامعه‌شناسی زنان و خانواده». تهران: انتشارات شرکت سهامی
صدیق‌اورعی، غلامرضا (1378)، «مسائل اجتماعی جوانان». مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی.
ضرابی، وحید و سید فرخ مصطفوی (1390)، «بررسی عوامل مؤثر بر سن ازدواج زنان در ایران (یک رویکرد اقتصادی)»، نشریه اقتصاد. پژوهش‌های رشد و توسعۀ پایدار، شمارۀ 4: 17-45
عسکری‌ندوشن، عباس؛ عباسی‌شوازی، محمدجلال و صادقی، رسول (1388)، «مادران، دختران ازدواج (تفاوت‌های نسلی در ایده‌ها و نگرش‌های ازدواج در شهر یزد)»، فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، شمارۀ 44: 34-61
قائمی زاده، محمدسلمان و رسولی، آرزو (1393)، «تحصیلات، جوانان و دیررسی ازدواج (مطالعه موردی: شهرستان گیلانغرب)». دومین کنفرانس ملی جامعه‌شناسی و علوم اجتماعی، سالن همایش‌های دانشگاه تهران
قربانی، رضا (1383)، «تغییرات فرهنگی (از کوچ به اسکان) مطالعۀ موردی: عشایر تالش در طول سه نسل»، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
کاظمی‌پور، شهلا (1384)، «تحول سن ازدواج در ایران و عوامل جمعیتی مؤثر بر آن»، پژوهش نامه زنان، شمارۀ 3: 21-36
گود، ویلیام، جی (1352)، «خانواده و جامعه»، ترجمۀ ویدا ناصحی (بهنام)، تهران: بنگاه ترجمه و نشر
گیدنز، آنتونی (1385)، «جامعه‌شناسی»، ترجمۀ منوچهر صبوری، تهران: نشر نی. چاپ هجدهم.
مجدالدین، اکبر (1386)، «بررسی دلایل و آثار افزایش سن ازدواج دختران روستایی در آشتیان»، پژوهش‌نامۀ علوم انسانی دانشگاه تهران گروه جامعه‌شناسی، شمارۀ 2:5-21
محمودیان، حسین (1383)، «سن ازدواج در حال افزایش، بررسی عوامل پشتیبان»، مجلۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 24: 29-41
ناصری فر، راضی (1394)، پایگاه تحلیلی خبری خانواده و زنان شهرستان ایلام
هیول، مک دونالد (1388)، «بررسی علل افزایش سن ازدواج»، ویژه‌نامۀ علمی استانداری مازندران
Guarino, M. (1992) Are Young Adults in a Marriging Mood? U.S.Catholic, 57(3).
Kusago, Takayashi (2000). Why did rural households permit their daughters to be urban factory workers? A case from rural Malay villages. Journal of labour and
Mitra P., (2004). "Effect of Socio-Economic Characteristics on Age at Marriage and total Fertility in Nepal". Journal of Health and Population, Vol. 22,No. 1, pp. 69-84
Morell, Ildiko Asztalos and Bettina B. Bock (2008). Rural Gender Regimes: The development of rural gender research and design of a comparative approach in Research in Rural Sociology and Development. Volume. 13. Elsevier. p13.
Rica, S. Iza,A. (2003). Career Planning in Spain: DoTemporary Contracts Delay and Motherhood.
Turnen, R. (1990). Many Conadian Woman are Delayeing Marriage,Opting for Cohabitaion. Family playing perspective,22(6)
ابتدای صفحه