بختک «توسعه» و خواب ناآرام آبادی ما

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه مطالعات توسعۀ اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

بختک «توسعه»، باوری نافذ اما کسالت‌آور و مبهم است که بر اجتماع‌‌های محلی و آبادی‌ها سایه افکنده و اجازة تنفس آسان و لذت از زندگی بی‌آلایش را به آنان نمی‌دهد. این بختک به روستاییان القا کرده است که عقلانی نیستند و باید دانستن، عقلانیت و توسعه را از دیگران یاد بگیرند. درواقع، باید عقلانیت را از شهر وارد کنند. تاکنون بر آبادی‌ها، چنین بختکی حکومت کرده است. پیمانکاران «توسعه» و در رأس آن‌ها سازمان‌های اجرایی، هواداران اصلی این بختک بوده‌اند. آن‌‌ها متأثر از مفروضات بنیادین ادبیات روان‌‌شناسی و عقلانیت از بالا به پایین مهندسی، پرداختی فنی از توسعه ارائه کرده‌اند و آن‌قدر توسعه را آماده، سریع‌الوصول و بی‌تناسب با نیازها و خواسته‌های مردمی آبادی‌نشینان تحلیل کرده‌اند که الگوی «توسعۀ مجانی» را به آنان آموزش داده‌اند. آنان با فرض نوگریزی و عدم خلاقیت‌‌ آبادی‌نشینان، مفهوم جادویی «تغییر» و تکنیک «مداخله» را ساخته‌اند و می‌خواهند زندگی آبادی‌نشینان را تغییر دهند. این مقاله، با تأکید بر زمینه‌های فرهنگی اجتماع‌‌های روستایی ایران، دو شکل نقد به ادبیات و عملکرد توسعه در کشور را مطرح می‌کند: نقد اول، دارای وجهی نوستالژیک و از «زبان گود» است که با نام «بختک توسعه» مطرح می‌شود. نقد دوم، عمل‌گرایانه و کارکردی است و با عنوان معضل «توسعۀ مجانی» بیان می‌شود. نقد، از چارچوب نظری و روش‌شناسی توسعه آغاز و به یافته‌ها و پیامدهای آن ختم می‌شود.
 


 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Nightmare of “Development” and Rural Disquiet

نویسنده [English]

  • Moosa Anbari
Asociative professor of university of Tehran
چکیده [English]

“Development”, has been an influent specter but boring and dull on local communities and villages and not allow them to breathe easy and enjoy pure life. This specter has induced the villagers are not rational, and should learn rationality and development from others.
 So far, the specter has been dominated on villages. Contractors 'development', headed by state executive bodies, were advocators of the specter. They are influenced by the assumptions underlying psychology literature and Engineering thinking and have offered a technical version of development. متن یا آدرس وب سایتی را تایپ کنید یا سندی را ترجمه کنید.
 
آیا منظور شما این است: نیقتمره "دولوپ"%۲ک ا بلیف یس اففکتیو بوت بورینگ اند دل
They have analyzed the development so ready, Immediate and disproportionate to the needs and demands of the people, so those have instilled the pattern of "free development" in them. Given the lack of creativity villagers, they have created magical concept of "change" and technical "interference" and want to change the settled life.
The paper's emphasis on rural communities' cultural beliefs, makes two criticisms to the literature and practice of development in the country: The first critique is a nostalgic one and oppose "nightmare of development" with a “field language”. Theمتن یا آدرس وب سایتی را تایپ کنید یا سندی را ترجمه کنید.TThe second criticism is a pragmatic and functional critique and is expressed as the problem of "free development".
 
 
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nightmare of Development
  • Village
  • Need for Achievement
  • free development
  • Imported rationality
  • راج‍رز، اورت و ش‍وم‍ی‍ک‍ر، ف‍ل‍وی‍د (1369)، رسانش ن‍وآوری‌ه‍ا: رهیافتی می‍ان‌‌ف‍ره‍ن‍گ‍ی، ترجمة ع‍زت‌ال‍ل‍ه ک‍رمی و اب‍وطال‍ب ف‍ن‍ائ‍ی، شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز.
  •  سپهری، سهراب (1392)، هشت کتاب، تهران: نشر نیلوفر.
  • سن، آمارتیا (1382)، توسعه به‌مثابه آزادی، ترجمة وحید محمودی، تهران: دانشگاه تهران.
  • صفی‌‌نژاد، جواد (1356)، اسناد بنه‌ها، تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران.
  • ــــــــــــــ (1368)، بنه: نظام زراعی سنتی در ایران، تهران: انتشارات امیرکبیر.
  • عنبری، موسی (1392)، «توسعه به‌مثابة هویت: گره الگوی پیشرفت در ایران»، فصلنامة الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، شمارة 5: 5- 25.
  • ـــــــــــــ (1387)، جامعه‌شناسی فاجعه: کندوکاوی علمی پیرامون حوادث و سوانح در ایران، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  • ـــــــــــــ (1393)، «موانع معرفتی بوم‌‌اندیشی توسعه در ایران»، فصلنامة برنامه‌ریزی رفاه و توسعۀ اجتماعی، شمارة 79: 79- 102.
  • فاستر، جرج (1378)، تغییرات فنی و جوامع سنتی، ترجمة مهدی ثریا، تهران: نشر کتاب فردا.
  • فرهادی، مرتضی (1387)، «گونه‌شناسی یاریگری و تعاونی‌های سنتی در ایران»، پژوهشنامۀ علوم انسانی و اجتماعی، ویژه‌نامه پژوهش‌های اجتماعی، شمارۀ 2: 13- 60.
  • ــــــــــــــ (1380)، واره: نوعی تعاونی سنتی کهن و زنانه در ایران، تهران: نشر خوش‌بین.
    • Inkeles A. and Smith, D. (1974), Becoming Modern: Individual Change in Six Developing Countries, Cambridge: Harvard University Press.
    • Hagen, E. E. (1967), On the Theory of Social Change, New York: The Dorsey Press inc. Homewood, Illinois.
    • Lerner, D. (1964), The Passing of Traditional Society, New York: The Macmillan press.
    • Mcclelland, D. C. (1961), The Achieving Society, New York: The Free press, The Macmillan Com.
    • McClelland, D. C. and Winter, D. (1971), Motivating Economic Achievement, New York: The Free Press, The Macmillan Com.