مطالعه نشاط اجتماعی در شهر تهران؛ شاخص‌ها و مصادیق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه جامعه‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

هدف اصلی این پژوهش، شناخت وضعیت نشاط اجتماعی در شهر تهران است. به‌منظور دستیابی به این هدف، با اتکا به اسناد و مدارک سازمان‌ها و نهادهای فرهنگی، مصاحبه با سیاست‌گذاران عرصۀ فرهنگی کشور، دیدگاه‌های نظری و پژوهش‌های پیشین شاخص‌هایی برای نشاط اجتماعی استخراج و در شهر تهران بررسی شد.
روش پیمایش ابزار پرسشنامۀ محقق‌ساخته است. روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای است که با استفاده از فرمول کوکران، 662 نفر از شهروندان ساکن شهر تهران در دامنۀ سنی 15 تا 64 سال به‌عنوان حجم نمونه انتخاب و مطالعه شدند.
حدود نیمی از پاسخگویان نشاط اجتماعی خود را در سطح متوسط ارزیابی کرده‌اند. با افزایش سطح برخورداری اقتصادی، افزایش تعداد فرزندان و همچنین ارتقای سطح پایگاه اقتصادی-اجتماعی ذهنی، نشاط اجتماعی نیز افزایش می‌یابد. بیشترین نشاط اجتماعی مربوط به پایین‌ترین گروه‌های تحصیلی است. در میان اقوام مورد مطالعه، کردها از بیشترین نشاط اجتماعی برخوردارند. نشاط اجتماعی افراد متأهل به‌صورت معناداری بیشتر است. بیش از 70 درصد پاسخگویان اعیاد ملی و باستانی، سفر و گردشگری، ورزش همگانی، تماشای کنسرت و موسیقی را نشاط‌آور می‌دانند.
شاخص‌های فردی و روان‌شناختی نشاط (امید و پویایی و سرزندگی) از شاخص‌های اجتماعی نشاط (احساس امنیت اجتماعی و رضایت از زندگی)، وضعیت بهتری دارند. با وجود این، مصادیق نشاط اجتماعی به‌صورت جمعی و گروهی بیشتر موجب نشاط می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study about Indicators and Criteria of Social Vitality in Tehran

نویسندگان [English]

  • Enci Hamidi
  • َAlireza Karimi
  • Bijan Zare
Department of Sociology, Faculty of Literature and Humanities, Kharazmi University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The main purpose of this paper is to identify the level of social vitality in Tehran. In order to achieve this purpose, accorfing to the documents of cultural organizations and institutions, interviews with cultural policy makers, theoretical perspectives, and previous researches, indicators for social vitality were extracted and studied in Tehran.
A questionnaire tool that was developed by the researcher and the survey procedure were implemented. Cluster sampling was implemented. The study included 662 individuals aged 15 to 64 who resided in Tehran city and were selected using Cochran's formula.
Approximately half of the respondents rated their social vitality as average. The level of social vitality increases in tandem with the increase in the number of children, the improvement of the economic-social mental foundation, and the rise in the economic level. There is a correlation between the lowest educational groups and the greatest level of social vitality. The Kurds exhibit the highest level of social vitality among the ethnic groups that were examined. Married individuals exhibit a significantly greater level of social vitality. National and ancient festivals, travel and tourism, public athletics, and attending concerts and music are considered the criteria of social vitality by over 70% of the respondents.
Individual and psycho​logical indicators (hope, dynamism, and vitality) are superior to social indicators of social vitality (life satisfaction and a sense of societal security). Nevertheless, the collective social vitality criteria result in a greater degree of social vitality.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Vitality
  • Social Hope
  • Dynamism and Vitality
  • Feeling of Societal Security
  • Life Satisfaction
  • Cultural Differences

مراجع

اکبرزاده، فاطمه (1390). بررسی عوامل جامعه‌شناختی مؤثر بر شادی جوانان شهر بابلسر. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. رشتۀ جامعه‌شناسی. دانشگاه مازندران.
تمیزی‌فر، ریحانه و عزیزی‌مهر، خیام (1394). بررسی رابطۀ بین اوقات فراغت و نشاط اجتماعی در شهر اصفهان. پژوهشنامۀ مددکاری اجتماعی، 2(6)، 207-232.
زارع شاه‌آبادی، اکبر، ترکان، رحمت‌الله، و حیدری، محمود (1391). بررسی رابطۀ بین رضایت شغلی و نشاط اجتماعی در دبیران مقطع متوسطۀ شهر جیرفت. مجلۀ جامعه‌شناسی کاربردی، 23(4)، 165-188.          https://dorl.net/dor/20.1001.1.20085745.1391.23.4.9.8
زکی، محمدعلی (1399). فراترکیب پژوهش نشاط اجتماعی در ایران: ارائۀ چارچوب و الگویی جامع و یکپارچه (بررسی کلیۀ مقالات 20 سالۀ علمی پژوهشی سال‌های 98-1378). مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی، 3(3)، 1-24.
شعاری، فریبا، رضایی، علی‌اکبر، ذکایی، محمد سعید، اخلاصی، ابراهیم، و قیومی، عباسعلی (1401). بررسی زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی نشاط اجتماعی در زندگی شهری. جامعه‌شناسی سیاسی ایران، 5(7)، 703-736. https://doi.org/10.30510/psi.2022.311403.2511
 عشایری، طاها و جهان‌پرور، طاهره (1402). عوامل مؤثر بر نشاط اجتماعی: فراتحلیل پژوهش‌ها. راهبرد اجتماعی-فرهنگی، 12(1)، 31-66. https://doi.org/10.22034/scs.2022.155479
عنبری، موسی (1391). بررسی زمینه‌ها و راهکارهای ارتقای نشاط اجتماعی در ایران. طرح پژوهشی مرکز مطالعات راهبردی شورای عالی انقلاب فرهنگی، پاییز 1391، تهران.
غفاری، غلامرضا و شیرعلی، ابراهیم (1395). بررسی وضعیت نشاط اجتماعی در بین شهروندان و رابطۀ آن با احساس امنیت اجتماعی (نمونۀ موردی: جوانان 29-18 شهر تهران). فصلنامۀ مطالعات امنیت اجتماعی، 7(45)، 33-57.
قدسی، علی‌محمد؛ نقدی، اسدالله و رویین‌تن، محبوبه (1396). تصور ذهنی و تجربۀ عینی زنان از امنیت (مورد مطالعه: زنان شاغل در بخش غیررسمی در شهر همدان). مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 6(2)، 285-306. https://doi.org/10.22059/jisr.2017.209525.380
قنبری، منیره، حسینی، سید هادی، و قدرتی، حسین (1401). نقش متغیرهای فردی و اجتماعی در ایجاد نشاط اجتماعی در شهر بیرجند. تداوم و تغییر اجتماعی، 1(1)، 151-171. https://doi.org/10.22034/jscc.2022.18480.1027
نصراصفهانی، آرش، روزخوش، محمد، و دریس، پویا (1397). دینداری و رضایت از زندگی در ایران. مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 7(4)، 627-648. https://doi.org/10.22059/jisr.2018.270292.778
هزارجریبی، جعفر (1399). بررسی میزان نشاط اجتماعی برمبنای پژوهش‌های دانشگاهی. فصلنامۀ فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 10(4)، 501-518.
هزارجریبی، جعفر و مرادی، سجاد (1393). نشاط اجتماعی و عوامل مرتبط با آن (مطالعه‌ای در بین دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی). فصلنامۀ مطالعات ملی، 15(60)، 3-26.
Akbarzadeh, F. (2011). A Study of Sociological Factors Affecting the Happiness of Young People in City of Babolsar. Master's thesis, Department of Sociology, Mazandaran University. (In Persian)
Anbari, M. (2012). Studying the Fields and Solutions to Promote Social Vitality in Iran. Research Project of the Center for Strategic Studies of the Supreme Council of the Cultural Revolution, Tehran. (In Persian)
Argyle, M., & Lu, L. (1990). Happiness and social skills. Personality and Individual Differences, 11(12), 1255-1261.
Ashayeri, T., & Jahanparvar, T. (2023). Factors Affecting Social Vitality: Meta-analysis of Research. A Quarterly Journal of Socio-Cultural Strategy, 12(1), 31-66. 10.22034/SCS.2022.155479 (In Persian)
Behera, D. K., Rahut, D. B., Padmaja, M., & Dash, A. K. (2024). Socioeconomic Determinants of Happiness: Empirical Evidence from Developed and Developing Countries. Journal of Behavioral and Experimental Economics, In Press. https://doi.org/10.1016/j.socec.2024.102187
Easterlin, R. A. (2023). Why does happiness respond differently to an increase vs. decrease in income? Journal of Economic Behavior & Organization, 209, 200-204. https://doi.org/10.1016/j.jebo.2023.03.005
Gaucher, R., Dialga, I., & Vennin, C. (2022). The Indicator of a Happy, Long and Sustainable Life. Social Indicators Research: An International and Interdisciplinary Journal for Quality-of-Life Measurement, Springer, 159(1), 55-75. https://doi.org/10.1007/s11205-021-02727-2
Ghaffary, Gh., & Shirali, I. (2016). The inquiry Social Happiness in among Youth of the Tehran and its Relation with Social Secure Felling. Societal Security Studies, 7(45), 33-57. (In Persian)
Ghanbari, M., Hosseini, S. H., & Ghodrati, H. (2022). Role of individual and social variables in creating social vitality (happiness) in the CITY of Birjand, Iran. Journal of Social Continuity & Change, 1(1), 151-171. 10.22034/JSCC.2022.18480.1027 (In Persian)
Ghodsi, A. M., Naghdi, A., & Roueentan, M. (2017). Women mental imagine and objective experience on security (Case Study: Women working in the unofficial sector of Hamadan Town). Quarterly of Social Studies and Research in Iran, 6(2), 285-306. https://doi.org/10.22059/jisr.2017.209525.380 (In Persian)
Haller, M., & Hadler, M. (2006). How social relations and structures can produce happiness and unhappiness: An international comparative analysis. Social Indicators Research, 75(2), 169–216. https://psycnet.apa.org/doi/10.1007/s11205-004-6297-y
Hezarjaribi, J., & Moradi, S. (2014). Social Happiness and its Related Factors (A Study among the Students of Allameh Tabatabaei University). National Studies Journal, 15(60), 3-36. (In Persian)
Hezarjaribi, J. (2021). Investigating the Level of Social Vitality Based on Academic Research. Culture in The Islamic University, 10(4), 501-518. (In Persian)
Inglehart, R., & Baker, W. E. (2000). Modernization, cultural change, and the persistence of traditional values. American Sociological Review, 65(1), 19–51. https://psycnet.apa.org/doi/10.2307/2657288
Inglehart, R., & Rabier, J. R. (1986). Aspirations adapt to situations-but why are the Belgians so much happier than the French? A cross-cultural analysis of the subjective quality of life. In F. M. Andrews (Ed.), Research on the Quality of Life (pp. 1-56). Ann Arbor, MI: University of Michigan Press.
Layard, R. (2005). Rethinking Public Economics: The Implications of Rivalry and Habit. In L. Bruni & P. L. Porta, Economics & Happiness: Framing the Analysis (pp. 147–169). Oxford University Press. 10.1093/0199286280.003.0006
Minkov, M. (2009). Predictors of differences in subjective well-being across 97 nations. Cross-Cultural Research: The Journal of Comparative Social Science, 43(2), 152–179. https://psycnet.apa.org/doi/10.1177/1069397109332239
Nasr Esfahani, A., Rouzkhosh, M., & Deris, P. (2018). Religiosity and Life Satisfaction in Iran. Quarterly of Social Studies and Research in Iran, 7(4), 627-648. https://doi.org/10.22059/jisr.2018.270292.778 (In Persian)
Peterson, C., Park, N., & Seligman, M. E. P. (2005). Orientations to happiness and life satisfaction: The full life versus the empty life. Journal of Happiness Studies, 6(1), 25-41. https://deepblue.lib.umich.edu/bitstream/handle/2027.42/43062/10902_2004_Article_1278.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Shoari, F., Rezaei, A. A., Zokaei, M. S., Ekhlasi, E., & Ghyyumi, A. A. (2022). A Study of Social and Cultural Contexts of Social Vitality in Urban Life. Political Sociology Research, 5(7), 703-736. 10.30510/PSI.2022.311403.2511 (In Persian)
Tamizifar, R., & Azizimehr, Kh. (2015). The Relationship between Leisure and Social Happiness in the City of Isfahan. Journal of Social Work Research, 2(6), 207-232.
Thin, N. (2011). Socially responsible cheermongery: On the sociocultural contexts and levels of social happiness policies. In book: Positive Psychology as Social Change (Pp. 33-49), Editor: Robert Biswas-Diener, Springer Press. http://dx.doi.org/10.1007/978-90-481-9938-9_3
Varghese, J. S., Hall, R. W., Adair, L. S., Patel, S. A., Martorell, R., Belleza, D. E., ... & Stein, A. D. (2022). Subjective social status is associated with happiness but not weight status or psychological distress: an analysis of three prospective birth cohorts from low-and middle-income countries. Wellbeing, Space and Society, 3, 100115. https://doi.org/10.1016/j.wss.2022.100115
Veenhoven, R. (1999). Quality-of-life in individualistic society: A comparison of 43 nations in the early 1990's. Social Indicators Research, 48(2), 157–186. 10.1023/A:1006923418502
Veenhoven, R. (2003). Hedonism and Happiness. Journal of Happiness Studies: An Interdisciplinary Forum on Subjective Well-Being, 4(4), 437–457. 10.1023/B:JOHS.0000005719.56211.fd
World Happiness Report (2017). Editors: John Helliwell, Richard Layard, and Jeffrey Sachs. New York: Sustainable Development Solutions Network.
Zaki, M. A. (2020). Meta-synthesis of social vitality research in iran: providing a comprehensive and integrated framework and model (Review of all 20-year scientific research articles of 1999-2019). Journal of Applied Studies in Social Sciences and Sociology, 3(3), 1-24. (In Persian)
Zare Shahabadi, A., Torkan, R., & Hidari, M. (2012). A survey of the relationship between job satisfaction and social happiness among high-schools teachers of Jiroft City. Journal of Applied Sociology, 23(4), 165-188. https://dorl.net/dor/20.1001.1.20085745.1391.23.4.9.8 (In Persian)
مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران
دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 51
تابستان 1403
تیر 1403
صفحه 161-178

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار