تحلیل جامعه‌شناختی احساس تعهد اجتماعی در شهر تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران

10.22059/jisr.2023.353641.1373

چکیده

از آنجا که تعهد اجتماعی از مؤلفه‌های اصلی اخلاق و تعیین‌کنندۀ نظم اجتماعی است، این مقاله با هدف بررسی میزان احساس تعهد اجتماعی شهروندان شهر تهران ارائه شده و در آن عوامل مؤثر بر این متغیر بررسی می‌شود.
این تحقیق به روش کمی و از طریق پیمایش انجام شده است. حجم نمونه براساس فرمول کوکران مشخص شد و 384 نفر از ساکنان بیش از 18 سال شهر تهران از طریق نمونه‌گیری احتمالی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند و با آن‌ها مصاحبۀ حضوری صورت گرفت. پایایی تحقیق با آلفای کرونباخ و اعتبار آن از طریق اعتباریابی صوری حاصل شد.
براساس یافته‌ها، میانگین احساس تعهد اجتماعی مردم 8/3، میزان اجتماعی‌شدن 9/3، میزان دینداری 0/3، رضایت از زندگی 7/2، فراوانی مبادله 2/3، احساس آنومی 1/2 و ضریب همبستگی هرکدام از این متغیرهاا با متغیر وابسته به‌ترتیب 65/0 و 53/0 و 35/0 و 14/0 و 22/0- است. با سطح معناداری کمتر از 5 درصد، همۀ فرضیه‌ها تأیید شدند.
جز احساس آنومی که با متغیر وابسته رابطۀ معکوس دارد، سایر متغیرها با احساس تعهد اجتماعی رابطۀ مستقیم دارند. احساس تعهد اجتماعی افراد در مقاطع تحصیلی مختلف با هم متفاوت و در مردان بیشتر از زنان است. R2 نیز 53 درصد است. نتایج تأثیر جدی متغیرهای اشاره‌شده بر احساس تعهد اجتماعی را تأیید می‌کند که می‌تواند به برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری مسئولان دستگاه‌های دولتی کمک کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sociological Analysis of Social Feeling in Tehran

نویسندگان [English]

  • Mostafa Hosseini
  • Faizullah Nowrozi
  • Talia Khadimian
Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, Islamic Azad University, North Tehran Branch, Tehran, Iran
چکیده [English]

The purpose of this article is to examine the degree of social sentiment in the city of Tehran and to attempt to quantify the variables that are examined in this investigation.
This research was conducted utilizing a quantitative approach and a survey. The sample size was ascertained utilizing Cochran’s formula, and 384 adults who were residents of Tehran city and were at least 18 years old were surveyed via questionnaire and multistage cluster probability sampling. The reliability of the research was ascertained via face validity, while its reliability was assessed using Cronbach’s alpha.
According to the findings, the mean level of social commitment among the participants is 3.8, socialization is 3.9, religiosity is 3.0, life satisfaction is 2.7, exchange frequency is 3.2, and anomie is 2.1. The correlation coefficients between each of these variables and the dependent variable are as follows: -0.22, 0.65, 0.53, 0.35, and 0.14, respectively. At a level of significance below 5%, every hypothesis was validated.
With the exception of the sentiment of anomy, which exhibits an inverse relationship with the dependent variable, the sentiment of social commitment is positively correlated with all other variables. The degree of social commitment exhibited by individuals of varying levels of education varies, with men demonstrating a greater degree of commitment than women. 2R equals 53% as well. The results validate the significant influence of the aforementioned variables on the perception of social commitment, which can assist government officials in formulating policies and conducting planning.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Commitment
  • Socialization
  • Religiosity
  • Life Satisfaction
  • Frequency of Exchange
  • Sense of Anomie
  • آزاد ارمکی، تقی و کمالی، افسانه (1383). اعتماد، اجتماع و جنسیت. مجلۀ جامعه‌شناسی ایران، 5(2)، 100-132. https://dorl.net/dor/20.1001.1.17351901.1383.5.2.4.3
  • آقاسی، محمد، آقازاده، معصوم و رفیعی، مهدی (1398). بررسی وضعیت اخلاق اجتماعی در جامعه (مطالعۀ شهر تهران). مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا)، 17-19.
  • احمدی، امیر (1400). تأثیر جهت‌گیری مذهبی در ایجاد تعهد اجتماعی و قانون‌گرایی در بین جوانان شهر اسلام‌آباد غرب. نشریۀ علمی انتظام اجتماعی، 13(3)، 67–
  • ایمان، محمدتقی و مرادی، گلمراد (1386). بررسی عوامل اقتصادی-اجتماعی مرتبط با تعهد اجتماعی جوانان شهر شیراز. نشریۀ دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز، 12(24).
  • باقری، فاطمه، صدیق اورعی، غلامرضا و یوسفی، علی (1394). تعهد اجتماعی مفهومی جدید در عرصۀ علوم اجتماعی یا معنایی کهن در تاریخ اندیشۀ بشری. فصلنامۀ علمی-پژوهشی اسلام و مطالعات اجتماعی، 3(2)، 108-144. https://jiss.isca.ac.ir/article_20944.html
  • پرچمی، داوود (1374). تعهد اجتماعی جوانان و عوامل مؤثر بر آن. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. پژوهش علوم اجتماعی، دانشگاه شهید بهشتی.
  • استونز، راب (1388). متفکران بزرگ جامعه‌شناسی. ترجمۀ مهرداد میردامادی. تهران: مرکز.
  • توسلی، غلامعباس (1369). نظریه‌های جامعه‌شناسی. تهران: سمت.
  • توکل‌نیا، مرضیه (1390). تعهد اجتماعی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن در دانشجویان دانشگاه اصفهان. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه اصفهان.
  • چلپی، مسعود (1386). جامعه‌شناسی نظم. تهران: نشرنی.
  • حسینی‌نژاد ماه خاتونی، سید باقر، پریزاد، رضا و الهی‌منش، محمدحسن (1401). بررسی ارتباط بین تعهد اجتماعی و مشارکت سیاسی در بین شهروندان شهر بندرعباس. ماهنامۀ جامعه‌شناسی سیاسی ایران، 5(11)، 3703– https://doi.org/10.30510/PSI.2022.299093.2103
  • حقیقتیان، منصوره و عبداللهی، منیژه (1390). عوامل مؤثر بر تعهد اجتماعی در بین دانش‌آموزان مقطع دبیرستان شهر اصفهان. مطالعات توسعۀ اجتماعی ایران، 3(5)، 46– https://jisds.srbiau.ac.ir/article_1908.html
  • رفیع‌پور، فرامرز (1378). آنومی یا آشفتگی اجتماعی. تهران: سروش.
  • ریتزر، جورج (1374). نظریۀ جامعه‌شناسی دوران معاصر. ترجمۀ محسن ثلاثی. چاپ چهارم. تهران: علمی.
  • دانش، پروانه و علی­پور، پروین (1392)، مطالعۀ عوامل مرتبط با احساس آنومی فردی در میان دانشجویان (مطالعۀ موردی دانشجویان دانشگاه تهران)، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 2(2): 203-224. https://doi.org/10.22059/jisr.2013.78811
  • سازمان پزشکی قانونی کشور، خلاصۀ سالنامه آماری سال‌های 1399 و 1400، تهران.
  • سیدان، فریبا و محمدی، خدیجه (1389). عوامل مؤثر بر میزان تعهد اجتماعی در زنان و مردان شاغل. خردنامۀ همشهری، 39، 1- 15.
  • شمس­الدینی مطلق، محمدحسن و محمدجانی، محمدرضا (1393). مطالعۀ تأثیر تعهد سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی میان معلمان شهر کرمان. مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 3(3): 447-471. https://doi.org/10.22059/jisr.2014.53150
  • صباغ، صمد و قیاسی، سحر (1388). بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با میزان تعهد اجتماعی. مطالعات جامعه‌شناسی، 2(5)، 103-78.
  • https://jss.tabriz.iau.ir/article_520992.html
  • عباسی، حسین، احمدی، سید احمد، فاتحی‌زاده، مریم و بهرامی، فاطمه (1396). اثربخشی زوج‌درمانی مبتنی بر نظریۀ انتخاب بر تعهد اجتماعی زوجین. نشریۀ آموزش و سلامت جامعه، 4(2)، 3–
  • فاطمی‌‌نیا، سیاوش و حیدری، سیامک (1386). عوامل مرتبط با تعهدات شهروندی. فصلنامۀ علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، 10(38)، 41-64.
  • کلمن، جیمز (1386). بنیادهای نظریۀ اجتماعی. ترجمۀ منوچهر صبوری. تهران: نشرنی.
  • کوثری، مسعود (1385). آنومی اجتماعی و اعتیاد به مواد مخدر. تهران: جامعه و فرهنگ.
  • کوزر، لوئیس (1388). زندگی و اندیشۀ بزرگان جامعه‌شناسی. ترجمۀ محسن ثلاثی. تهران: علمی.
  • گراوند، هوشنگ و دلاور، علی (1397). فرامطالعۀ تحقیقات سرقت، نزاع و قاچاق مواد مخدر در طول سال‌های 85-96 در کلان‌شهر تهران و راهکارهای مقابله با آن. فصلنامۀ علوم اجتماعی، 27(89)، 1– http://dorl.net/dor/20.1001.1.24766933.1399.11.2.17.8
  • لطفی خاچکی، بهنام و لطفی خاچکی، طاهره (1401). تحلیل عوامل مؤثر بر نحوۀ مواجهۀ افراد با بیماری کرونا با تأکید بر دینداری و بی‌تفاوتی اجتماعی. مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 11(2)، 429-459. https://doi.org/10.22059/jisr.2022.325935.1220
  • مبارکی، محمد (1383). بررسی رابطۀ سرمایۀ اجتماعی و جرم. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
  • مبارکی، محمد، عظیمی، غلامرضا و فاطمی‌نیا، سیاوش (1392). تحلیل عوامل اجتماعی-فرهنگی مؤثر بر تعهد اجتماعی. پژوهش‌های جامعه‌شناسی معاصر، 1(2)، 117-151. https://csr.basu.ac.ir/article_1050.html
  • محسنی تبریزی، علیرضا (1375). بیگانگی مانعی برای مشارکت و توسعۀ ملی، بررسی رابطۀ میان بیگانگی و مشارکت اجتماعی-سیاسی. نامۀ پژوهش فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی، 1، 89-110. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/131921
  • محسنی تبریزی، علیرضا (1383). وندالیسم. تهران: آگاه.
  • ممتاز، فریده (1381). انحرافات اجتماعی (نظریه‌ها و دیدگاه‌ها). تهران: شرکت سهامی انتشارات.
  • نوروزی، فیض‌الله (1387). تعهد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن. مجلۀ تخصصی جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد خلخال، 136-150.
  • https://ntb.iau.ir/faculty/noroozi/fa/articlesInPublications/101
  • نوروزی، فیض‌الله (1387). فردگرایی خودخواهانه و عوامل مؤثر بر آن. فصلنامۀ تغییرات اجتماعی-فرهنگی، 4(3)، 148-162.
  • https://journal.khalkhal.iau.ir/article_527862.html
  • یوسفی، علی، فرهودی‌زاده، مارینا و لشکری دربندی، مرضیه (1391). فشار هنجار تعهد اجتماعی در ایران. جامعه‌شناسی کاربردی، 46(2)، 179-192. https://dorl.net/dor/20.1001.1.20085745.1391.23.2.9.4

 

 

  • Abbasi, H., Ahmadi, S. A., Fatehizadeh, M., & Bahrami, F. (2017). The effectiveness of couple therapy based on choice theory on the social commitment of couples. Journal of Education and Community Health, 4(2), 3-10. http://fpcej.ir/article-1-116-fa.html (In Persian)
  • Abeyta, A. A., & Routledge, C. (2018). The need for meaning and religiosity: An individual differences approach to assessing existential needs and the relation with religious commitment, beliefs, and experiences. Personality and Individual Differences123, 6-13.‌
  • Ahmadi, A. (2021). The effect of religious orientation in creating social conditions and legalism among the youth of West Islamabad city. Scientific Journal of Social Order, 13(3), 67-98. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1880880 (In Persian)
  • Azad Armaki, T., & Kamali, A. (2014). Trust, community and gender. Iranian Journal of Sociology, 5(2). https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/91338 (In Persian)
  • Bagheri, F., Sediq Orei, G., & Yousefi, A. (2015). Social commitment is a new concept in the field of social sciences or an old meaning in the history of human thought. Islamic Research Quarterly and Social Studies, 3(2). https://jiss.isca.ac.ir/article_20944.html (In Persian)
  • Cochran, J. K., Wareham, J., Wood, P. B., & Arneklev, B. J. (2002). Is the school attachment/commitment-delinquency relationship spurious? An exploratory test of arousal theory. Journal of Crime and Justice25(2), 49-70.
  • Danesh, P. & Alipoor, P (2013). Study of factors related to the feeling of individual anomie among students (Case study of Tehran University students), Social Studies and Research in Iran, 2(2), 203-224.https://doi.org/10.22059/jisr.2013.78811 (In Persian)
  • Fatemi Nia, S., & Heydari, S. (2007). Factors related to citizenship obligations. Social Welfare Scientific-Research Quarterly, 10(38), 41-64. https://refahj.uswr.ac.ir/article-1-356-fa.html (In Persian)
  • Gravand, H., & Delavar, A. (2018). A meta-study of the investigation of theft, fighting and drug trafficking during the years 1985-1996 in the metropolis of Tehran and the strategies to deal with it. Social Science Quarterly, 27(89), 1-39. http://dorl.net/dor/20.1001.1.24766933.1399.11.2.17.8 (In Persian)
  • Hekhetian, M., & Abdullahi, M. (2019). Factors affecting social commitment among Isfahan high school students. Iranian Social Development Studies, 3(5), 46-75. https://jisds.srbiau.ac.ir/issue_410_414.html (In Persian)
  • Hosseininejad Mah Khatouni, S. B., Parizad, R., & Elahi Menesh, M. H. (2022). Investigating the relationship between social commitment and political participation among the citizens of Bandar Abbas. Iranian Political Sociology Monthly, 5(11), 3703-3713. https://jou.spsiran.ir/issue_20338_21622.html (In Persian)
  • Iman, M. T., & Moradi, G. (2006). Investigating socio-economic factors related to the youth of Shiraz city. Journal of Tabriz University Faculty of Humanities and Social Sciences, 12(24). http://ensani.ir/fa/article/journal-number/25982 (In Persian)
  • Krug, E. G., Mercy, J. A., Dahlberg, L. L., & Zwi, A. B. (2002). The world report on violence and health. The lancet360(9339), 1083-1088.
  • Lawler, E. J., & Yoon, J. (1993). Power and the emergence of commitment behavior in negotiated exchange. American Sociological Review, 465-481.
  • Lotfi Khachki, B., & Lotfi Khachki, T. (2022). Analysis of the factors affecting how people face the corona disease with emphasis on religiosity and social indifference. Social Studies and Research in Iran, 11(2), 429-459. https://doi.org/10.22059/jisr.2022.325935.1220 (In Persian)
  • Ma, J., Hong, J., Yoo, B., & Yang, J. (2021). The effect of religious commitment and global identity on purchase intention of luxury fashion products: A cross-cultural study. Journal of Business Research137, 244-254.‌
  • Mobaraki, M., Azimi, G., & Fateminia, S. (2013). Analysis of socio-cultural factors affecting social commitment. Contemporary Sociological Research, 1(2), 117-151. https://csr.basu.ac.ir/article_1050.html (In Persian)
  • Mohseni Tabrizi, A. (1996). Alienation is an obstacle for participation and national development, examining the relationship between alienation and socio-political participation. Research Letter of Cultural Research Quarterly, 1, 89-110. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/131921 (In Persian)
  • Norouzi, F. (2008). Selfish individualism and factors affecting it. Scientific and Research Quarterly of Social Sciences, 4(18), 148-162. https://journal.khalkhal.iau.ir/article_527862.html (In Persian)
  • Norouzi, F. (2008). Social commitment and factors affecting it. Special Journal of Sociology of Khalkhal Azad University, 136-150. https://ntb.iau.ir/faculty/noroozi/fa/articlesInPublications/101 (In Persian)
  • Rohmad, R., Talib, S. G., Aisyah, N., Mutlak, D. A., Dwijendra, N. K. A., & Hammid, A. T. (2022). The role of religious commitment in Islamic teachings in social responsibility of Iraqi Muslims. HTS Teologiese Studies/Theological Studies78(1).
  • Rosenholtz, S. (1989). Teachers’ workplace: The social organization of schools. New York: Longman.
  • Rusbult, C. E., Zembrodt, I. M., & Gunn, L. K. (1982). Exit, voice, loyalty, and neglect: Responses to dissatisfaction in romantic involvements. Journal of Personality and Social Psychology, 43(6), 1230–1242.
  • Sabbagh, S., & Qiyazi, S. (2009). Examining social factors related to the level of social commitment. Sociological Studies, 2(5), 78-103. https://jss.tabriz.iau.ir/issue_112253_112254.html (In Persian)
  • Seidan, F., & Mohammadi, K. (2009). Factors affecting the level of social commitment in working women and men. Kheradnameh Hamshahri, 39, 1-15. ensany.ir/fa/tag/110830 (In Persian)
  • Yousefi, A., Farhoudizadeh, M., & Lashkari Darbandi, M. (2012). The pressure of the norm of social commitment in Iran. Applied Sociology, 46(2), 179-192. https://dorl.net/dor/20.1001.1.20085745.1391.23.2.9.4 (In Persian)