تحلیل جامعه‌شناختی چالش‌های پیش‌روی اصلاحات تعرفۀ خدمات تشخیصی درمانی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه تعاون و رفاه اجتماعی، دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 گروه اپیدمیولوژی، دانشکدۀ بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

10.22059/jisr.2023.352257.1363

چکیده

هدف این مطالعه بررسی موانع اصلاحات تعرفه‌های تشخیصی و درمانی در نظام سلامت کشورمان با رویکرد جامعه‌شناسی بوده است. تعرفه‌های تشخیصی و درمانی جزء سیاست‌هایی محسوب می‌شود که مستقیم بر عدالت در سلامت اثر می‌گذارد و بر ذی‌نفعان مختلف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی شامل پزشکان، وزارتخانه و نظام پزشکی مؤثر است. در این مطالعه، با استفاده از نظریۀ دموکراسی گفت‌و‌گویی هابرماس موانع اصلاحات تعرفه‌های تشخیصی و درمانی را با استفاده از روش تحلیل ذی‌نفعان بررسی کرده‌ایم.
در این پژوهش، از اسناد، مصاحبه‌های موجود و مصاحبۀ عمیق برای گردآوری داده‌ها استفاده شده است. داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از جدول تحلیل ذی‌نفعان تحلیل و با استفاده از ابعاد تحلیل ذی‌نفعان شامل دانش، موضع، منفعت و قدرت بررسی شده است.
تحلیل یافته‌ها نشان می‌دهد در فرایند تعرفه‌گذاری، تبادل دانش و اطلاعات میان سیاست‌گذاران و ذی‌نفعان وجود ندارد. موضع پزشکان در مقابل تعرفه‌ها مخالفت و مقاومت است. منافع گروهی بر تعرفه‌گذاری اثر می‌گذارند و تعارض منافع در این فرایند مشاهده می‌شود. ساختار قدرت نیز در سیاست‌گذاری برای نظام سلامت کشور متمرکز و تک‌صدایی است.
برای اصلاحات تعرفه‌ها در درجۀ اول باید موضوع تعارض منافع در نظام سلامت کشور حل شود. در گام بعدی باید دلایل اجرانشدن اصلاحات بررسی شود. منافع گروهی و قدرت متمرکز فرایند سیاست‌گذاری را دستوری و از بالا به پایین کرده است؛ درنتیجه ذی‌نفعان در مقابل اجرای سیاست‌ها از خود مقاومت نشان می‌دهند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reforms of Medical Tariff in Iran: A Sociological Analysis of the Obstacles

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Gholamrezakashi 1
  • Aliakbar Tajmazinani 1
  • Seyedreza Majdzadeh 2
1 Department of Coopeartion and Social Welfare, Faculty of Social Sciences, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran
2 Department of Epidemiology, Faculty of Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
چکیده [English]

The purpose of this sociological study is to investigate the obstacles to reforming medical tariffs in Iran's health system. To comprehend the impediments to reforming medical tariffs, we will employ Habermas' theory of dialogue democracy and conduct an analysis of stakeholders. This theory emphasizes the importance of open dialogue and participatory processes in complex system decision-making, such as the health system.
This study employs in-depth interviews as its primary method of data acquisition. The data was analyzed using the stakeholder analysis table, which included the dimensions of knowledge, position, interest, and influence. This study collects data from both existing and new interviews.
The findings indicate that transparency is a significant obstacle in the policymaking process, and that stakeholders need more knowledge and information about the policymaking process. The position of stakeholders toward the proposed reforms is one of opposition and resistance. Conflicting interests within the health system pose the greatest barrier to policymaking, according to an analysis of interests. The power analysis reveals that the health system's power structure is centralized, with a limited number of influential policymakers having competing interests in regulating the system. The conclusion of the study is that the top-down approach to policymaking in the health system, which is dominated by competing interests and the erosion of public spheres and civil institutions, results in the concentration of power. On the other hand, a participatory and dialogue-based approach increases the likelihood of successful policy implementation and the protection of the interests of all stakeholder groups. To establish a collaborative public sphere within the health system, policymakers should restore the authority of civil and professional organizations, such as the medical council.
The top-down approach to policymaking, which is influenced by competing interests and centralized authority, has led to opposition from healthcare providers. Service providers must be involved in the successful implementation of health equity policies. Consequently, their participation in the policymaking process is essential to its success.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Health Policy
  • Medical Tariffs
  • Habermas
  • Health Reforms
  • Stakeholder Analysis
  • ملک‌افضلی، حسین؛ بحرینی، فخرالسادات؛ علاءالدینی، فرشید و فروزان، آمنه ستاره (1386). اولویت‌های نظام سلامت بر پایۀ نیازسنجی و مشارکت ذی‌نفعان در جمهوری اسلامی ایران. تحقیقات نظام سلامت حکیم (حکیم)، 10(1)، 13-19.
  • شهرزاد، زهرا و باستانی، سوسن و ودادهیر، ابوعلی (1400). جدال با بی‌قدرتی در تجربه بیماری: روایت پژوهی مصرف‌کنندگان طب مکمل و جایگزین. مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 10(4)، 999-1028. https://org/10.22059/jisr.2021.317754.1173
  • عبداله‌زاده، نسیم و بلندهمتان، کیوان و شیربگی، ناصر (1401). اتنوگرافی انتقادی کالایی‌شدن آموزش، مورد مطالعه: مناطق حاشیه‌نشین شهر سنندج. مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 11(4)، 993-1008. https://doi.org/10.22059/jisr.2022.326306.1224
  • قانون نظام پزشکی، 1383
  • مجلس شورای اسلامی، کمیسیون بهداشت و درمان (1392). لایحۀ ترکیب اعضا و شرح وظایف شورای عالی بیمۀ سلامت کشور.
  • عبدالملکی، حجت‌الله (1401). نامۀ حجت‌الله عبدالملکی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به رئیس‌جمهور، تاریخ دسترسی: 10/07/1401، قابل‌دسترسی در: http://sobhetehran.com/fa/pages/?cid=154399
  • شورای عالی نظام پزشکی (1401). بیانیۀ شورای عالی نظام پزشکی در خصوص تعرفه‌های خدمات تشخیصی و درمانی، تاریخ دسترسی: 10/07/1401، قابل‌دسترسی در: https://irimc.org/news/id/
  • وب‌سایت بانک جهانی، تاریخ دسترسی: مهرماه 1401: https://data.worldbank.org

 

  • Abdolmaleki, H., (2022). Letter from minister of Cooperatives, Labour and Social Welfare to the president, Access date: Oct 2022, URL: http://sobhetehran.com/fa/pages/?cid=154399
  • The Islamic Republic of Iran Medical Council (2022), Statement of The Islamic Republic of Iran Medical Council on medical tariffs, access date: Oct 2022, URL: https://irimc.org/news/id/
  • Worl Bank data, Access date: Oct 2022, URL: https://data.worldbank.org
  • Abdolahzadeh, N., Bolandhematan, K., Shirbagi, N., Critical Ethnography of the Commodification of Education in the Suburbs of Sanandaj City, Quarterly of Social Studies and Research in Iran, 11(4), 993-1008. https://doi.org/10.22059/jisr.2022.326306.1224 (In Persian)
  • Aboutorabi, A., Radinmanesh, M., Rezapour, A., Afshari, M., & Taheri, G. (2020). A comparison of global surgery tariffs and the actual cost of bills at Hazrate Rasoole Akram educational and medical center. Cost Effectiveness and Resource Allocation18, 1-10.https://doi.org/10.1186/s12962-020-00232-w
  • Brugha, R., & Varvasovszky, Z. (2000). Stakeholder analysis: a review. Health Policy and Planning15(3), 239-246.https://doi.org/10.1093/heapol/15.3.239
  • Dimova, A., Rohova, M., Hasardzhiev, S., & Spranger, A. (2018), An innovative approach to
    participatory health policy development in Bulgaria: The conception and first achievements of the Partnership for Health. Health Policy, 122(2), 81-86. https://doi.org/10.1016/j.healthpol.2017.11.002
  • Gilson, L., Erasmus, E., Borghi, J., Macha, J., Kamuzora, P., & Mtei, G. (2012). Using stakeholder analysis to support moves towards universal coverage: lessons from the SHIELD project. Health Policy and Planning27(suppl_1), i64-i76.https://doi.org/10.1093/heapol/czs007
  • Habermas, J. (1989). The new conservatism: cultural criticism and the historians’ debate, trans. Shierry Weber Nicholsen, Cambridge: Polity.
  • Hartmann, D., Morrison, T. M., & Harebottle, C. (2012, June). Development Of A Tariff Tool For Medical Aids Within Africa. In Computers and Industrial Engineering 42.
  • Malek Afzali, H., & Bahreyni, F., & Ala Aldini, F., & Forouzan, A. (2007). Health System Priorities Based On Needs Assessment & Stakeholders’ Participation In I.R. Iran. Hakim Research Journal, 10(1), 13-19. http://hakim.tums.ac.ir/article-1-326-fa.html (In Persian)
  • Mishler, E. G. (1984). The discourse of medicine: Dialectics of medical interviews(Vol. 3). Greenwood Publishing Group.
  • Rosenfeld, M., & Arato, A. (Eds.). (1998). Habermas on law and democracy: Critical exchanges. Berkeley: University of California Press.
  • Scambler, G. (Ed.). (2001). Habermas, critical theory and health. London: Routledge.
  • Shahrzad, Z., & Bastani, S., & Vedadhir, A. (2022). Coping with powerlessness in the experience of illness: A narrative study of complementary and alternative medicine users. Social Studies and Research in Iran, 10(4), 999-1028. https://doi.org/10.22059/jisr.2021.317754.1173 (In Persian)
  • Waitzkin, H. (1989). A critical theory of medical discourse: Ideology, social control, and the processing of social context in medical encounters. Journal of Health and Social Behavior, 220-239. https://doi.org/10.2307/2137015
  • Walt, G., & Gilson, L. (1994), Reforming the health sector in developing countries: the central role of policy analysis. Health Policy and Planning9(4), 353-370. https://doi.org/10.1093/heapol/9.4.353