اتنوگرافی انتقادی کالایی‌شدن آموزش (مورد مطالعه: مناطق حاشیه‌نشین شهر سنندج)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه کردستان

2 دانشیار علوم تربیتی دانشگاه کردستان

3 استاد علوم تربیتی دانشگاه کردستان

چکیده

مقدمه: یکی از تغییرات مهم در چند سال اخیر که نهاد آموزش و فلسفۀ آن را به‌عنوان یک ابزار برای ایجاد تغییرات مهم و سازنده، دستخوش تحول کرده است، «کالایی‌شدن» آن است. مفروضه‌ای که به‌سبب آن دسترسی به فرصت‌ها و امکانات آموزشی برابر از بین رفته است. در پژوهش حاضر با درنظرداشتن رویکردها و نظریات مارکس، لوکاچ و پولانی درمورد کالایی‌شدن درصدد صورت‌بندی نظری و تجربی این مفهوم در مناطق حاشیۀ شهر سنندج برآمدیم.
روش: روش مورد استفاده، مردم‌نگاری انتقادی برگرفته از روش‌شناسی پنج‌مرحله‌ای کاراسپیکن است که در پی نقد و تغییر وضع موجود قرار دارد. گردآوری داده‌ها از طریق مصاحبۀ نیمه‌ساخت‌یافته با ۳۵ نفر از معلمان و مدیران آموزشی شهر سنندج صورت گرفته است. در تحلیل مصاحبه‌ها از تحلیل تماتیک و برای اعتبار آن‌ها از اعتبار تفسیری استفاده شده است.
یافته­ ها: یافته‌ها نشان می‌دهد داده‌های مونولوگ‌محور (مفروضات اولیه و کلی پژوهشگران) با داده‌های به‌دست‌آمده از مصاحبه‌ها (دیالوگ‌محور) همخوانی داشتند و آن‌ها را تأیید کردند. تفسیر مفاهیم حاصل از داده‌ها، حاکی از چهار مقولۀ ثانویۀ تمایز به میانجی آموزش، تمایل به خصوصی‌سازی آموزش در مناطق شمال شهر، کاهش دسترسی به امکانات و فرصت‌های آموزشی در مناطق حاشیه و تلۀ محرومیت فقر در مناطق حاشیه‌نشین است که شهر سنندج و به‌ویژه مناطق حاشیۀ آن را با چالش نابرابری آموزشی مواجه ساخته است.
نتیجه ­گیری: نتایج نشان از عدم دسترسی همه به آموزش و تشدید نابرابری ناشی از آن مقولۀ هسته‌ای است که نشان از ایجاد نابرابری شدید و تشدید آن به‌وسیلۀ کالایی‌شدن آموزش دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Critical Ethnography of the Commodification of Education in the Suburbs of Sanandaj City

نویسندگان [English]

  • Nasim Abdolahzadeh 1
  • Keyvan Bolandhematan 2
  • Naser Shirbagi 3
1 PhD Candidate in Educational administration, Department of Educational Sciences, Faculty of Humanities and Social Sciences, University of Kurdistan
2 Associate Professor, Department of Educational Sciences, Faculty of Humanities and Social Sciences, University of Kurdistan
3 Professor, Department of Educational Sciences, Faculty of Humanities and Social Sciences, University of Kurdistan
چکیده [English]

Introduction: The situation in societies where inequality is prevalent manifests itself in ways in which inequality is assumed to be natural and related to the socioeconomic status of individuals and social groups, the space that establishes relationships, produces and reproduces inequality. This causes many changes at the community level that go beyond the individual and family dimensions and also shape social, economic and cultural structures and relationships. One of the most important areas is education, which has always been studied theoretically and empirically and has been subject to changes and developments. One of these changes, which has become an instrument for important and constructive change through the educational institution and its philosophy, is the “commodification” of education. Generally, this term is used to describe how a consumer culture is created in daily life through a series of clever and hidden processes that encompass all aspects of the existence of social life. In other words, education has come under the control of the economic sphere and, as a link in the chain, has influenced the system of inequality. Therefore, taking into account the approaches of Marx, Lukacs and Polani to the commodification and domination of market relations, we try to formulate this concept. Using these descriptions, we can ask: “Under what conditions has commodification occurred in education in suburban Sanandaj, and in what social context does it create inequality? And how do education administrators and teachers in these neighborhoods interpret the status quo?”
Method: The method used in this study, which is objectively grounded, is critical ethnography derived from Karaspiken’s five-step methodology, which aims to critique and change the status quo. The study area was the suburb of Sanandaj and data collection was done through semi-structured interviews with 35 teachers and directors of education in the city of Sanandaj.
Findings: Findings indicate that the monolog-based data (initial and general assumptions of the researchers) are consistent with and confirm the data obtained from the interviews (dialog-based). Interpretation of the data concepts suggests four secondary categories: Differentiation through education, tendency toward private education in upscale urban areas, limited access to educational facilities and opportunities in marginalized areas, and extreme poverty of marginalized families. Analysis of these secondary categories shows that education has become an important tool to differentiate upper class families from other families in other areas, including marginalized areas. The tendency of the upper and affluent classes to “special schools,” “remedial classes,” “nonprofit schools,” and “private teacher employment,” as well as the “purchase of educational and cultural products,” etc., show the distinction that students make. Marginal areas have less or no share in these facilities. This occurs in a situation where, due to the commodification of education and the privatization of education, the inclination of upper class families to private and non-government schools has increased. This is less common in marginalized areas. Due to the economic and cultural poverty of families, public schools with low facilities for students and their families are prevalent in these areas. This is related to the neglect and institutional rejection of education manifested in inadequate resources and facilities in marginalized areas.
Conclusion: The explanation of these categories indicates that not everyone has access to education and the resulting inequality is exacerbated, especially in marginalized areas. Therefore, if we are to adopt a solution and proposal to address urban inequality, we must first address educational inequality to provide access to education for all while improving facilities and opportunities in the suburbs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Commodification of Education
  • Inequality
  • Lack of Access to Education for All
  • Critical Ethnography
  • Marginalized Areas
  • Sanandaj
  • اباذری، یوسفعلی و ذاکری، آرمان (1396). سه دهه هم‌نشینی دین و نئولیبرالیسم در ایران: https://alefbalib.com/index.aspx?pid=256&PdfID=599752
  • اکبری، علی (1396). کالایی‌شدن آموزش و پرورش (با تأکید بر مقطع ابتدایی)». پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه رازی. دانشکدۀ علوم اجتماعی. گروه جامعه‌شناسی.https://b2n.ir/a65272
  • امیرپناهی، محمد (1397). ساخت اجتماعی بازار، تحلیل جامعه‌شناختی پیدایش بازار با تأکید بر بازار بانه در استان کردستان. فصلنامۀ مطالعات جامعه‌شناختی (نامه علوم اجتماعی)، ۲۵(۱)، 88-115. https://doi.org/10.22059/jsr.2018.67703
  • ایراندوست، کیومرث، علیزاده، هوشمند، خسروانیان، لیلا و تولایی، روح‌الله (1392). گونه‌شناسی سکونتگاه‌های غیررسمی در شهرهای ایران، مطالعۀ تطبیقی شهرهای سنندج و کرمانشاه. نامۀ معماری و شهرسازی، 5(10)، 91-104.https://doi.org/10.30480/aup.2013.121
  • بوردیو، پی‌یر (1389). نظریۀ کنش دلایل عملی و انتخاب عقلانی. ترجمۀ مرتضی مردیها. تهران: نقش و نگار.
  • پولانی، کارل (۱۳۹۱). دگرگونی بزرگ: خاستگاه‌های سیاسی و اقتصادی روزگار ما. ترجمۀ محمد مالجو. تهران: پردیس دانش.
  • جنکینز، ریچارد (1396). پی‌یر بوردیو. ترجمۀ لیلا جو افشانی و حسن چاوشیان. تهران: نشر نی.
  • حسین‌بر، محمدعثمان و بلوچ‌زهی، اسلم (۱۴۰۰). افت تحصیلی در مناطق پیرامونی (مورد مطالعه: دانش‌آموزان مقطع متوسطۀ دوم شهر نیک‌شهر استان سیستان و بلوچستان). مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 10(3)، 805-829. doi: 10.22059/jisr.2021.312463.1143.
  • رییتزر، جورج (۱۳۹۶). نظریۀ جامعه‌شناسی در دوران معاصر. ترجمۀ محسن ثلاثی. تهران: علمی.
  • سایت واحد ممیزۀ شهرداری سنندج - بازنگری سال ۱۳۹۷. http://www.e-sanandaj.ir/fa-IR/douranportal/4613.
  • فونتن، اولیویه و شوبره، کریستی‌ین (۱۳۸۵). واژگان بوردیو. ترجمۀ مرتضی کتبی. تهران: نشر نی.
  • قادرزاده، امید و رستمی‌زاده، شیرزاد (۱۴۰۰). مردم‌نگاری انتقادی طرد اجتماعی و خشونت‌ورزی در میدان مدرسه (مورد مطالعه: دانش‌آموزان مدارس متوسطۀ دوم پسرانۀ شهر سنندج)». مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 10(3)، 887-917. doi: 10.22059/jisr.2021.312124.1140.
  • کالینیکوس، الکس (1396). درآمدی تاریخی بر نظریه‌های اجتماعی. ترجمۀ اکبر معصوم‌بیگی. تهران: آگه.
  • کریمی، جلیل (۱۳۹۳). صنعت آموزش (تحلیلی انتقادی از آموزش و پرورش). فصلنامۀ مطالعات جامعه‌شناختی، 12(۱)، ۵۰-۶۲. doi: 10.22059/jsr.2014.56284.
  • Ball, S. (2005). The Commercialization of Education in England: Towards.
  • Ball, S. (2012). Global education Inc.: New policy networks and the neo-liberal imaginary. London: Routledge.
  • Bernstein, B. (1996). Pedagogy, Symbolic Control and Identity: Theory, Research, Critique. London: Taylor & Francis.
  • Carspecken PF. (1996).Critical ethnography in educational research: A theoretical and practical guide (1st Ed.). New York: Psychology Press.
  • Connell, R. (2013). The neoliberal cascade and education: An paper on the market agenda and its consequences. Critical studies in education, 54(2), 99-112. doi.org/10.1080/17508487.2013.776990
  • Holden, K. (2022). The spectral scientists of corridor B: Neoliberalization and its ghosts in higher education. Environment and Planning A: Economy and Space. 54(2), 330-346. doi:10.1177/0308518X211054849.
  • Johnson, R. B. (1997). Examining the validity Structure of Qualitative Research. Education, 118, 2.
  • Manky O, Dolores J. (2022). Subversive Entrepreneurs: Business Agency and Commodification of Peruvian Higher Education (1992–2012). Latin American Perspectives. March 2022. doi:10.1177/0094582X221084662.
  • Nash, R. (2015). Educational Inequality: The Special Case of Pacific Students. Social Policy Journal of New Zealand, 15, 69-87. doi:10.1111/soru.12376.
  • Pellatt, G. (2003). Ethnography and reflexivity: emotions and feelings in fieldwork. Journal of Nursing Research, 10(3), 28-37. doi: 10.7748/nr2003.04.10.3.28.c5894.
  • Rossiter, S. (2008). Desining Educational Technologies for Social Justice. A furturlab Handbook. http:// www.furturlab.org.uk (2008).
  • Shukry, M. (2017). Commodification of Education in United Kingdom. Journal of Law and Society Management,4(1).
  • Yang, R. (2006). The commodification of education and its effects on developing countries: A focus on China. Journal fur Enkwicklungspolitik, DOI:10.20446/JEP-2414-3197-22-4-52 22(4), 52-69.