بررسی ارتباط تعاملات نهادی و شاخص‌های سرمایۀ اجتماعی (مطالعۀ موردی: خیریه‌ها و کمیتۀ امداد امام خمینی (ره) در ایران)

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه پیام نور

2 دانشیار دانشگاه پیام نور

3 عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی

چکیده

مقالۀ حاضر به بررسی رابطۀ تعاملات نهادی و شاخص‌های سرمایۀ اجتماعی و «مطالعۀ موردی؛ نهادهای خیریه و کمیتۀ امداد 1399» می‌پردازد. این پژوهش با اتخاذ رویکرد کیفی به روش تحلیل مضمون -که به‌دنبال خروجی مضمون‌های پایه، سازمان‌دهنده و فراگیر مرتبط با مسئلۀ تحقیق است- و با هدف دستیابی به رابطۀ تعاملی بین کمیتۀ امداد و خیریه‌ها با شاخص‌های سرمایۀ ‌اجتماعی انجام گرفت. جامعۀ آماری تحقیق برای مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته شامل مدیران، برنامه‌ریزان، کارشناسان و استادهای دانشگاه در کمیته و مؤسسات خیریه بود که درنهایت 23 نفر به روش نمونه‌گیری گلوله‌برفی انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، از روش تحلیل مضمون براون و کلارک (2006) استفاده شد و درنهایت سه مضمون اصلی اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی و انسجام اجتماعی استخراج شدند. با شناخت ادراک و نگرش مشارکت‌کنندگان مشخص شد ارتباط و تعامل مناسب بین کمیتۀ امداد و نهادهای خیریه می‌تواند سبب افزایش سرمایۀ اجتماعی (اعتماد، مشارکت و انسجام) ‌شود. کمیتۀ امداد و نهادهای خیریه به‌عنوان شبکه‌های اجتماعی، بستری برای مشارکت هستند که ماحصل آن‌ها انسجام و یکپارچگی، و اعتماد اجتماعی است. هرچقدر پیوند افراد با دیگران در جامعه بیشتر شود، مشارکت و اعتماد بیشتری در درون شبکه‌های اجتماعی صورت می‌گیرد و درنتیجه میزان همبستگی و یکپارچگی بیشتر خواهد شد؛ ضمن آنکه کیفیت خدمت‌رسانی به نیازمندان نیز افزایش می‌یابد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Role of Social Indicators in Institutional Interactions (Case Study: Charities and the Imam Khomeini Relief Foundation in Iran)

نویسندگان [English]

  • Naser Payanifar 1
  • Shahnaz Sedaghatzadegan 2
  • Mirtaher Mousavi 3
  • Hassan Rafiey 3
1 PhD student in Sociology, Payam Noor University
2 Associate Professor of Payam Noor University
3 Faculty member of the University of Rehabilitation Sciences and Social Health
چکیده [English]

Introduction: This paper explores the relationship between institutional interactions and social capital indicators “Case Study: Charities and Relief Institutions in 2020”.
Method: The paper tries to answer the question of the relationship between the interaction between relief foundation and charities and social capital indicators by using a qualitative approach based on the thematic analysis method, which aims to find out the basic, organizing and comprehensive themes related to the research problem. The statistical population of the study consisted of managers, planners, experts and professors of the College of Aid and Charities, with whom semi-structured interviews were conducted, and finally 23 people were selected using the snowball method. Brown and Clark's (2006) thematic analysis method was used to analyze the data, and finally, three main themes emerged: social trust, social participation, and social cohesion.
Findings: After conducting the survey, the main results and findings of the research showed that charities specializing in specific issues have more efficient management with high supervision, which can better win people's trust. Imam Relief Foundation can successfully apply its implementation methods in the form of new organizational policies in the field of coordination with charities. The results have shown that the interaction and relationship between the Relief Foundation and charities is a function of criteria and indicators such as: the ability of charities to help the needy, accuracy in common matters, coordination of charities with relief policies, use of common capacities for synergy, avoidance of parallel work, and providing more help to the truly needy while maintaining the dignity of the needy. In this case, not only is the target community helped, but institutional interactions become more coordinated.
Result: Through recognizing the perceptions and attitudes of the participants, the researcher realized that proper communication and interaction between the relief foundation and the charities can increase social capital (trust, participation, cohesion). The relief  foundation and charities as social networks are a platform for participation, which leads to social cohesion and integration and social trust.
Conclusion: The presence of social trust in charities and Imam Khomeini Relief Committee (RA) causes the cohesion of the organizations, increases social participation and improves the effectiveness of the services provided.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Trust
  • Social Cohesion
  • Non governmental Organization
  • Social Capital
  • Imam Khomeini Relief Foundation
  • Social Participation
  • احمدوند، ولی محمد و رضا خراسانی (1397)، «نهادهای خیریه در ایران، فرصت‌ها و چالش‌ها». مجموعه مقالات دومین همایش ملی خیر ماندگار، مطالعه و ارزیابی امور خیر با تمرکز بر چالش‌های نیکوکاری در ایران امروز: 1-15.
  • انصاری، ابراهیم و پری عطایی (1391)، «بررسی میزان و تأثیر سرمایۀ اجتماعی بر روابط اجتماعی ساکنان مجتمع‌های مسکونی (مطالعۀ موردی دو منطقه از شهر اصفهان)» مطالعات شهری، شمارۀ 2: 113-138.
  • اساسنامۀ کمیتۀ امداد امام خمینی (1396).
  • بوردیو، پیر (1380)، نظریة کنش دلایل عملی و انتخاب عقلانی، ترجمۀ مرتضی مردیها، جلد اول، تهران: نقش و نگار.
  • پاتنام، روبرت (1380)، دموکراسی و سنت‌های مدنی، ترجمۀ محمدتقی دل‌افروز، تهران: روزنامۀ سلام.
  • دماری، بهزاد، المدنی، حسین، میرزایی، حسین و مریم رهبری بناب (1399)، «بررسی وضعیت سرمایۀ اجتماعی در بین کارگران محیط‌های صنعتی در ایران»، سلامت کار ایران، شمارۀ 44: 1-10.
  • خنیفر، حسین، و نفیسه زروندی (1388)، «پژوهش کیفی: رهیافتی نو در مطالعات مدیریت»، فصلنامۀ راهبرد، شمارۀ 54: 243-256.
  • رازقی، نادر، فیروزجائیان، علی‌اصغر، و هادی قاسم‌زاده (1396)، «بررسی رابطۀ بین سرمایۀ اجتماعی معتادان گمنام و تداوم ترک اعتیاد (مطالعۀ موردی: معتادان شرکت‌کننده در انجمن‌های NA استان مازندران)»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، شمارۀ 4: 571-593.
  • رضائی‌تبار، رضا (1394)، «سازمان‌های مردم‌نهاد محله‌محور، خط‌مشی نوین در کمیتۀ امداد امام خمینی»، نخستین کنفرانس ملی مدیریت دولتی ایران، خط‌مشی‌گذاری عمومی: 1-10.
  • رضائی‌تبار، رضا، زارع، حمید، و سید محمد مقیمی (1391)، «الگوی تعاملی توانمندسازی از طریق مشارکت‌های اجتماعی در کمیتۀ امداد امام خمینی (ره) با رویکرد مسجدمحوری»، مدیریت اسلامی، شمارۀ 2: 147-173.
  • شکوری، بهرام (1398). کلید اصلی اعتماد عمومی به مراکز خیریه، قابل‌دسترس در: https://www.magiran.com/article/3950676.
  • عبداللهیان، حمید، و حسین کرمانی (1394)، «تبیین رابطۀ سرمایۀ اجتماعی کاربران ایرانی در شبکۀ اجتماعی فیس‌بوک و مشارکت سیاسی در دنیایی واقعی»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، شمارۀ 4: 615-635.
  • عباسپور، عباس، و هدی باروتیان (1389)، «بررسی رابطۀ ارتباطات اثربخش و عملکرد سازمانی (براساس مدل اچیو) در واحدهای ستادی شرکت ملی گاز ایران در سال 1388»، فصلنامۀ مدیریت و منابع انسانی در صنعت نفت، شمارۀ 7: 10-38.
  • فیلد، جان (1392)، سرمایۀ اجتماعی، ترجمۀ غلامرضا غفاری و حسین رمضانی، چاپ سوم، تهران: کویر.
  • کرمی، مینا، سوخکیان، محمدعلی، و پیام فرهادی (1398)، «بررسی و ارزیابی عملکرد انواع سازمان‌های مردم‌نهاد در ایران»، سیاست‌های راهبردی و کلان، شمارۀ 3: 473-499.
  • گنجی، محمد، نعمت‌الهی، زهرا، و زهرا طاهری (1389)، «رابطۀ هویت دینی و سرمایۀ اجتماعی در بین مردم کاشان»، جامعه‌شناسی کاربردی، شمارۀ 123: 4-144.
  • موسوی، میرطاهر و حمیدرضا هندی (1395)، «کنشگری در امور خیریه به‌مثابۀ سرمایۀ اجتماعی»، مجموعه مقالات اولین همایش ملی خیریۀ ماندگار (مطالعه و ارزیابی امور خیر در ایران): 1-18.
  • موسوی، میرطاهر و پروین علی‌پور (1391)، تأملی بر نظریۀ سرمایۀ اجتماعی در جامعه‌شناسی، چاپ اول، تهران: جامعه‌شناسان.
  • میرزایی، ساناز (1395)، «کنشگری در امور خیریه به‌مثابه سرمایۀ اجتماعی»، مجموعه مقالات اولین همایش ملی خیریۀ ماندگار (مطالعه و ارزیابی امور خیر در ایران): 1-8.
  • نعمت‌الهی، زهرا، فرج‌الهی، امیرحمزه، میرجلیلی، محمدحسین، و حسین مؤمنی‌فرد (1392)، «بررسی عوامل مؤثر بر سرمایة اجتماعی (اعتماد، انسجام و مشارکت اجتماعی) دانشجویان دانشگاه افسری امام علی (ع)»، مدیریت نظامی، شمارۀ 50: 175-202.
  • وحیدا، فریدون، کلانتری، صمد، و ابوالقاسم فاتحی (1383)، «رابطۀ سرمایۀ اجتماعی با هویت اجتماعی دانشجویان»، مجلۀ پژوهشی دانشگاه اصفهان، شمارۀ 59: 2-92.
  • وخشوزی، طیبه، براهویی، مهرنگار و هما ایمانی (1395)، امور خیریه به‌مثابۀ سرمایۀ اجتماعی، مجموعه مقالات اولین همایش ملی خیریۀ ماندگار (مطالعه و ارزیابی امور خیر در ایران): 1-8.

 

  • Statute of Imam Khomeini Relief Committee (2018).
  • Birdsall, K. (2001), Sociology, Oxford, United Kingdom: Polity Press.
  • Fukuyama, F. (1995), Trust: the social virtues and the creation of prosperity, Penguin, New York.
  • Glaiser, E. L. (2001), The Formation of Social Capital, Organization for Economic Co Operation and Development.
  • Ireland, R. D., Hitt, M. A., & Vaidyanath, D. (2002), “Alliance management as a source of competitive advantage”. Journal of management, 3: 413-446.
  • Cohen, D., & Prusak, L. (2001), In good company(p. 94). Boston: Harvard Business School Press.
  • Nahapiet, J., & Ghoshal, S. (1998), Social capital, intellectual capital and the organizational advantage, Academy of Management Review, No. 2: 242-266.
  • Warner, M. (1999), “Social capital construction and the role of the local state”, Rural Sociology, 3: 373-393.
  • Wall, E., Ferrazzi, G., & Schryer, F. (1998), “Getting the Goods on Social Capital”, Rural Sociology, No. 2: 300-322.