چالش‌ها و تعارض‌های فرهنگی-ارتباطی زوجین در معرض طلاق (یک مطالعۀ کیفی در تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فرهنگ و ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

2 دانشیار گروه فرهنگ و ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

چکیده

از آنجا که نحوۀ برقراری ارتباط صحیح و مؤثر میان زوجین می‌تواند در میزان رضایتمندی و حس تعلق‌خاطر آنان به یکدیگر مؤثر باشد در این پژوهش، سعی شد به شناسایی و تبیین چالش‌ها و تعارض‌های ارتباطی زوجین در معرض جدایی به‌منزلۀ یکی از علل فرهنگی پرداخته شود. این پژوهش از نظر روش تحقیق، کیفی است که از شیوۀ تحلیل مضمون استفاده شد. همچنین از نظر هدف، اکتشافی و کاربردی است. جامعۀ آماری این پژوهش را زوجین در معرض جدایی، خبرگان دانشگاهی، مشاوران و مدیران ارشد حوزۀ ارتباطات اجتماعی تشکیل می‌دهند. نمونۀ آماری پژوهش 30 نفر است که به روش نمونه‌گیری نظری و هدفمند انتخاب شدند. داده‌های آماری مورد نیاز با استفاده از شیوۀ مصاحبه تخصصی نیمه‌ساختاریافته جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل شد. برای ارزیابی کیفیت نتایج پژوهش نیز معیارهای گوبا و لینکلن رعایت شد. نتایج نشان می‌دهد، علل فرهنگی چالش‌های ارتباطی زوجین در معرض طلاق در سه دسته عدم پایبندی به ارزش‌های مذهبی، اخلاقی و اجتماعی (شامل 10 مؤلفه)، ناهنجاری‌های فرد و خانواده (8 مؤلفه) و تفاوت در خرده‌فرهنگ‌ها (2 مؤلفه) جای می‌گیرند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Explaining the Cultural Causes of Communication Challenges for Divorced Couples (Case Study of Vanak Family Court Clients)

نویسندگان [English]

  • Zahra Zhiani 1
  • Seyed Mohammad Dadgaran 2
  • Mohammad Reza Rasouli 2
1 Phd in Culture and Communication, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Culture and Communication, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran
چکیده [English]

Introduction: divorce has always been one of the most challenging issues facing human societies since direct and indirect effects are not only on the psychological balance of couples and children but its negative effects on the cultural system and the economic system are undeniable. Divorce as one of the most influential phenomena in the Iranian society has also been proposed which brings damage to different aspects. This way, we face a growing divorce rate in Iran every day. Some consider this rise as a sign of uncertainty and ultimately, the collapse of the family body and in general, the structure of society, and some consider this trend as a result of increasing individual liberty and the weakening of societal practices. However, the phenomenon of divorce during the last century has led to a growing trend in the global and national scale, wives who suffer from disagreements, are deficient in the skill of life and are involved in unproductive communication patterns. If the couples do not properly acquire the skills of life, including skills of communication and conflict resolution, conflicts in a verbal form and then behave in a manner, and gradual degradation begins in couples' adaptation.
Ineffective communication leads to a gap between a profound individual that is experienced in all aspects of life and all parts of society. The lack of communication skills necessary to start and sustain marital life can lead to loneliness, physical illness and psychological pressure, sense of incapacity and dissatisfaction, family problems, and even death. The frustration of improving couples' relationships, false insights, false relationships, besides the side effects that affect the relationship between spouses, also undermine the structure.
How to develop and expand the divorce in society and consequently the destruction of healthy relationships among couples on one hand reflects social, cultural, economic, and on the other hand the effect of how marital relations are established among couples. Therefore, strengthening of the relationship and communication skills among couples can reduce the burden of the problem. Communication problems are a pivotal issue in the communication approaches to the family.
Families in which both husband and wife are understanding and feel satisfied with life have a better function and play a better role. Marital satisfaction is one of the factors of achievement and achievement of the goals of life communication problems are a central issue in the communication approaches to the family in terms of their attachment, the relationship between spouses can be effective in terms of satisfaction and attachment.
In this study, we try to identify and explain the challenges and relationship between couples from the perspective of cultural differences in the way of qualitative research method which ultimately forces couples to divorce each other.
Research Method: In terms of research methods, this research is a quality that uses the method of content analysis. It is also purposeful, exploratory, and practical. The statistical population of this study consists of couples exposed to divorce, academic experts, counselors and senior managers in the field of social communication. The statistical sample of the study is 30 people who were selected through theoretical and targeted sampling method.
Findings: The required statistical data were collected and analyzed using the semi-structured specialized interview method. Goba and Lincoln criteria were also used to evaluate the quality of the research results.
Conclusion: The results showed that the cultural causes of couples' communication challenges exposed to divorce in three categories: non-adherence to religious, moral and social values ​​(including 10 components), individual and family abnormalities (8 components) and differences in subcultures (2(. Component) are located.

کلیدواژه‌ها [English]

  • communication challenges
  • divorce
  • social factors
  • culture
  • اکبرزاده، داوود، اکبرزاده، حسن و علی محمدزاده (1394)، «مقایسۀ مهارت‌های ارتباطی، بهزیستی روانی و ناتوانی هیجانی در بین زنان متقاضی و غیر متقاضی طلاق»، مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی کرمان، شمارۀ 23: 94-105.
  • بک، آرون (1396)، عشق هرگز کافی نیست، روش‌های نو برای حل مشکلات زناشویی و خانوادگی براساس ارتباط درمانی، ترجمۀ مهدی قراچه‌داغی، تهران: پیکان.
  • جلیلیان. زهرا (1387)، عوامل اجتماعی مؤثر بر طلاق در شهر تهران، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
  • حمید، نجمه، ابافت، حمیده و عباس بنی‌طی (1396). «تأثیر مهارت‌های ارتباطی و حل مسئلۀ مذهب‌محور بر رضایت زناشویی زنان در آستانۀ طلاق»، مجلۀ مطالعات زن و خانواده، شمارۀ 1: 177-195.
  • دلشاد نوقابی، علی و همکاران (1390)، «بررسی وضعیت و عوامل مرتبط با طلاق از دیدگاه زوجین مطلقۀ شهر گناباد 1387-1388»، افق دانش، شمارۀ 1: 35-44.
  • دلیری، حسن (1398)، «شناسایی متغیرهای اقتصادی مؤثر بر طلاق در ایران»، مطالعات اجتماعی و روان‌شناختی زنان، شمارۀ 2: 35-62.
  • سرمد، زهره، بازرگان، عباس و الهه حجازی (1394)، روش‌های تحقیق در علوم رفتاری، تهران: آگه.
  • جعفری، عابد و حسن، تسلیمی، محمدسعید، فقیهی، ابوالحسن و محمد شیخ‌زاده (1390)، «تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تعیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی»، اندیشۀ مدیریت راهبردی، شمارۀ 2: 151-198.
  • عسگری ندوشن، عباس، شمس قهفرخی، مهری و فریده شمس قهفرخی (1398)، «تحلیلی از مشخصه‌های اقتصادی-اجتماعی مرتبط با طلاق در ایران»، پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، شمارۀ 25: 1-16.
  • قاسمی‌پور، فاطمه (1390)، «نگاهی دوباره به طلاق»، حوراء: دوماهنامۀ علمی، فرهنگی و اجتماعی زنان، شمارۀ 40: 3-13.
  • قلی‌زاده، آذر، بانکی‌پور، امیرحسین و زهرا مسعودی‌نیا (1394)، «مطالعۀ کیفی تجارب مردان و زنان طلاقگرفته از عوامل فرهنگی زمینه‌ساز طلاق»، جامعه‌شناسی کاربردی، شماره 1: 39-64.
  • گیدنز، آنتونی (13۸۴)، مسائل محوری در نظریۀ اجتماعی کنش، ساختار و تناقض در تحلیل اجتماعی،ترجمۀ محمد رضایی، تهران: سعاد.
  • مرادی، طاهره (1394)، تأثیر تعارضات زناشویی بر روابط متقابل زن و شوهر، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت‌معلم.
  • ملک‌زاده، فهیمه (1387)، آسیب‌شناسی طلاق و بررسی آن در حقوق مدنی، تهران: دبیزش.
  • منفرد، احمد (1395)، آسیب‌شناسی ازدواج و خانواده: نکاتی چند درباره شناسایی و علّت یابی مسائل زناشویی در استادان طرح جامع آموزش خانواده، جوان و تشکیل خانواده، تهران: انجمن اولیاء و مربیان جمهوری اسلامی ایران.
  • مهدوی‌زاده، شیرین (1392)، بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های ارتباطی با رویکرد شناختی رفتاری بر میزان سازگاری زناشویی زوجین ساکن شهرستان کرج،پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد مشاوره، دانشگاه الزهرا.
  • محسنیان‌راد، مهدی (1385)، ارتباط‌شناسی، تهران: انتشارات سروش.
  • نوذری، حسینعلی (1389)، بازخوانی هابرماس، تهران: چشمه.
  • هویلی‌پور، سارا (1390)، «اثربخشی آموزش پیش از ازدواج بر انتظارات و نگرش‌های زناشویی فرزندان دختر در آستانه ازدواج کارکنان شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب»، مجلۀ یافته‌های نو در روان‌شناسی، شمارۀ 23: 81-93.
  • یعقوبی چوبری، علی، کنعانی، محمدامین و راضیه یحیی‌پور (1398)، «بررسی رابطۀ سبک زندگی و گرایش به طلاق توافقی در بین شهروندان شهر رشت»، جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، شمارۀ 14: 121-148.
  • یوسفی، ابوالفضل (1389). بررسی موانع ارتباطی موجود میان دبیران و مدیران از دیدگاه دبیران مدارس راهنمایی شهرستان قم، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
    • Barnez, H. L., & Schumm, W. L., & Jurich, A. P., and & Bollman, S. R. (2017), “Marital Statis Faction: Positive Regard Versusversus Effective Communications Asas Explanatory Variables”. Journal of Psychology Psychology, No 123: 71-–78.
    • Baucom, D. H., Hahlweg, K., Atkina, D. C.,  Engel, J. (2002), “Long Long-Term Prediction of Marital Quality Following a Relationship Educationship Program: Being Positive in a Countructive Way”, Journal of Family Psychology, No. 2: 448-–455.
    • Halveg, G. (2019), “R Premarital Communication Skills Program”, Journal of L'Encéphale, No. 28: 9-–20.
    • Huber, C. H., Navarro, R. L., Womble, M. W., & and Mumme, F. L. (2010), “Family Resilience and Midlife Marital Satisfaction”. The Family Journal, No. 18(2),: 136-–145.‌
    • karter Karter, B. L. (2017), “Sources of Marital Dissatisfaction among Newly Separated Persons”. Journal of Family Issues, No. 6, : 359-–373.
    • Parish., W. E. (2017), “Aquasi-Exprimental Evaluation of the Premarital Assessment Program for Premarital Counseling”, Australian and Newzealand Journal of Family Therapy. No 13:33-36.
    • Petty, Barbara D.. (2007), Marriage education :a grounded theory study of the positive influence of the educational experience on the marriage relationship. Theses and Dissertations Collection, Digital Initiatives, University of Idaho Library. https://www.lib.uidaho.edu/digital/etd/items/etd_45.html
    • Scot, R., and Lov, .G. (2018), Relationship Prevention and Reinforcement Program: , Lillington. NC: .Printed by Edwards Brothers. Lillington. NC.
    • Tavakolizadeh, J, Nejatian, M., and Soori, A, . (2015), “The Effectiveness of Communication Skills Training on Marital Conflicts and its Different Aspects in Women”, Social and Behavioral Sciences, No. 171: 214-221.
    • Vicent, R., and Waldron.(2010), Achieving Communication Goals in Superior Subordinate Relationship, The Multifunctionality of Unword Maintance Tactic.