مطالعۀ جامعه‌شناختی گسترش بازار داروهای هورمونی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه تهران

2 دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه تهران

چکیده

سوءمصرف برخی از داروها در ایران، از جمله داروهای هورمونی از چالش‌های حوزۀ داروست. مصرف این داروها خارج از منطق پزشکی، به ایجاد و گسترش بازارهای ثانویه انجامیده است. این مسئله موجب بار اقتصادی در نظام سلامت، اختلال در امور پزشکی و از لحاظ اجتماعی نیز موجب مصرف‌گرایی و گسترش بازار داروهای قاچاق شده است. رویکرد این پژوهش کیفی است؛ بنابراین قوانین و مصوبات مربوط به دارو، همچنین اسناد بالادستی و گزارش‌های مختلف بررسی می‌شود. برای بسط نوعی تحلیل اجتماعی از مصاحبۀ عمیق با افراد مصرف‌کننده و ذی‌نفعان و مسئولان در این حوزه و همچنین تحلیل اسنادی استفاده شده است. چارچوب نظری این پژوهش، ایده‌های فوکو در پیوند زیست قدرت و مسئلۀ بدن و سلامتی با برخی از سیاست‌های بازارگرایانه است. یافته‌های پژوهش بر فرایندی چندوجهی بنا شده است: گسترش بازار داروهای هورمونی با نوعی سیاست‌گذاری خاص، بسط فرمی تجاری بین بازیگران جدید و عادی‌سازی مصرف دارو برای بدن. براساس یافته‌های پژوهش، حوزه‌های نظارتی تاکنون نتوانسته‌اند در برابر چنین مسئله‌ای اقدام مفیدی انجام دهند و هژمونی برخی از تصمیم‌گیری‌ها نیز به آن دامن زده است. همچنین الگوهای فرهنگی در جامعه نیز بازار را مستعد چنین تجارتی کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sociological Study of the Hormonal Drugs Market in Iran

نویسندگان [English]

  • Mohammad Tavakol 1
  • Aida Navabi 2
1 Professor of Sociology, Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, Tehran University
2 Phd in Sociology, Tehran University
چکیده [English]

Introduction: Taking and prescribing medicine has a specific treatment protocol that doctors can prescribe for people according to different diseases. However, there are some drugs and supplements in the Iranian market that are used not only for therapeutic purposes but also for the purpose of beauty and increasing bodily functions. These secondary uses are regulated and managed by the market with some existing cultural discourses about health and body, which are normalized and normalized in individuals. In other words, part of the problem is the practice and set of rules at the macro level, and the other part is the result of cultivating discourses that provide the conditions for these drugs. On the other hand, special body diets and the importance of the body, the induction of drug use has increased, which leads people to make decisions in order to consolidate a certain pattern of use of these drugs. It is not always in the interest of individuals, in fact, where individuals' decisions lead to satisfaction that is not in their favor, these decisions form a market equilibrium that is in the market's favor, where it benefits the most. These conditions provide opportunities for it puts people and the market to achieve their goal through irrational and profitable ways and processes. The Ministry of Health is trying to play its role as a regulator and on the other hand as a supporter of the pharmaceutical industry, but due to the expansion of the market for these drugs in Iran, there is no proper oversight of their treatment protocol and economy.
Method: This treatise on qualitative practice, i.e. interview, documentary method, and content analysis, has addressed this issue. Drug laws and regulations, press releases upstream documents, and reports have been reviewed, in addition to in-depth socio-cultural issues of in-depth 65 interviews with consumers and stakeholders and officials have been used in this area. In order to analyze the data, the thematic analysis method was used.
Finding:  The research findings are based on a multifaceted process: Institutional level: The role of regulatory institutions in the marketing process and the role of existing policies in the country's pharmaceutical system in the field of hormonal drugs. The second level is the coordinates and relationships of the main actors, in other words. In this study, we address the most important subjects of the hormonal drug market in this logic. The third: cultural discourse, where medical and quasi-medical discourses remove consumer subjects from the heart of marketing processes.  In fact, the policies of the field of hormonal drugs, by objectifying their subjects as members of society and also in constructing them, try to show that subjects themselves have the freedom and freedom to choose to buy and consume, that is, the subject who is the elector and can determine the goals and tools to achieve those goals.
Results & Conclusion: marketization is the product of a mechanism of three aspects of the problem, each of which cannot explain the phenomenon of marketization without other markets or marketing is the mechanisms that affect the expansion of the market for hormonal drugs. A set, or in other words, a network of actions in the political-economic and cultural fields, plays an important role in the normalization and maintenance of these technologies and knowledge and the construction of a bio-political subject. Bio-politics emphasizes the flourishing of life and shapes marketing projects through regulatory changes and disciplinary norms in the form of a lifestyle.  That is, all the mechanisms that make it possible for the body to consume certain conditions, are more inclusive of the decisive and authoritarian tools of power.

with some existing cultural discourses about health and body, are normalized and normalized in individuals. In other words, part of the problem is the practice and set of rules at the macro level, and the other part is the result of cultivating discourses that provide the conditions for these drugs.
On the other hand, special body diets and the importance of the body, the induction of drug use has increased, which leads people to make decisions in order to consolidate a certain pattern of use of these drugs. It is not always in the interest of individuals, in fact, where individuals' decisions lead to satisfaction that is not in their favor, these decisions form a market equilibrium that is in the market's favor, where it benefits the most. These conditions provide opportunities for It puts people and the market to achieve their goal through irrational and profitable ways and processes. the Ministry of Health is trying to play its role as a regulator and on the other hand as a supporter of the pharmaceutical industry, but due to the expansion of the market for these drugs in Iran, there is no proper oversight of their treatment protocol and economy.
Method: This treatise on qualitative practice, ie interview, documentary method, and content analysis, has addressed this issue. Drug laws and regulations, press releases upstream documents, and reports have been reviewed, in addition to in-depth socio-cultural issues of in-depth 65 interviews with consumers and stakeholders. And officials have been used in this area. In order to analyze the data, the thematic analysis method was used.
Finding: The research findings are based on a multifaceted process: Institutional level: The role of regulatory institutions in the marketing process and the role of existing policies in the country's pharmaceutical system in the field of hormonal drugs. The second level is the coordinates and relationships of the main actors, in other words. In this stud, we address the most important subjects of the hormonal drug market in this logic. the third: cultural discourse, where medical and quasi-medical discourses remove consumer subjects from the heart of marketing processes. In fact, the policies of the field of hormonal drugs, by objectifying their subjects as members of society and also in constructing them, try to show that subjects themselves have the freedom and freedom to choose to buy and consume, that is, the subject who is the elector and Can determine the goals and tools to achieve those goals.
Results & Conclusion: , marketization is the product of a mechanism of three aspects of the problem, each of which cannot explain the phenomenon of marketization without the other markets or marketing is the mechanisms that affect the expansion of the market for hormonal drugs.
A set, or in other words, a network of actions in the political-economic and cultural fields, plays an important role in the normalization and maintenance of these technologies and knowledge and the construction of a bio-political subject. Biopolitics emphasizes the flourishing of life and shapes marketing projects through regulatory changes and disciplinary norms in the form of a lifestyle. that is, all the mechanisms that make it possible for the body to consume certain conditions, is more inclusive of the decisive and authoritarian tools of power.

کلیدواژه‌ها [English]

  • market
  • hormonal drug
  • body
  • drug policy
  • Foucault
  • اراضی، حمید و رستگار حسینی (1390)، «شیوع مصرف استروئیدهای آنابولیک و میزان آگاهی و نگرش از عوارض جانبی آن‌ها در ورزشکاران پرورش اندام شهر رشت»، مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان، شمارۀ 34: 41-80.
  • اشتریان، کیومرث، (1393)، گزارش سیاستی آسیب‌ها و فسادها در نظام دارویی کشور، مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری.
  • اندیشکدۀ سیاست‌های راهبردی اقتصاد و مدیریت (1397)، تحلیل استراتژیک صنعت دارویی کشور، ویرایش اول.
  • آذرنوش، مرتضی و مرتضی نیلفروشان (1397)، سیر تحولات نظام دارویی در ایران، تهران: نشر فرهنگستان علوم پزشکی ایران.
  • آمار و داده‌های مربوط به مصرف داروهای هورمونی (هورمون رشد و تستسترون) موجود در نسخ پزشکان، سازمان تأمین اجتماعی و سازمان بیمه سلامت (بازۀ زمانی 90-98).
  • آمارنامۀ دارویی ایران، سازمان غذا و دارو (بازۀ زمانی 86-98).
  • بیژه، ناهید و دهباشی، محسن؛ مهدی، ساقی (1393)، «بررسی میزان آگاهی، شیوع و عوارض مصرف استروئیدهای آنابولیک در ورزشکاران مرد رشتۀ پرورش اندام شهر مشهد»، مطالعات کاربردی علوم زیستی در ورزش، شمارۀ 4: 78-89.
  • جلیلیان، فرزاد، هزاوه‌ای، محمدمهدی؛ وحیدی‌نیا، علی اصغر، مقیم‌بیگی، عباس؛ زینت‌مطلق، فاضل؛ میرزایی، مهدی (1391)، «بررسی علل خوددرمانی در بین مراجعین به داروخانه‌های استان همدان»، مجلۀ علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی همدان، شمارۀ 2: 160-166.
  • حبیبی، یزدان، پاشایی، طاهره؛ نوری، بیژن؛ صحرایی، مادح (1395)، «بررسی شیوع مصرف مواد نیروزا و عوامل مرتبط با آن در ورزشکاران بدنساز مرد شهر سنندج»، مجلۀ علوم پزشکی زانکو دانشگاه علوم پزشکی کردستان، شمارۀ 53: 22-31.
  • سیاست ملی دارویی جمهوری اسلامی ایران، ویرایش زمستان 1395.
  • صفری، شیوا، یوسفی، بهرام؛ آستین‌چپ افسانه (1397)، «شیوع مصرف استروئیدهای آنابولیک و آگاهی از عوارض جانبی آن‌ها در ورزشکاران بدنساز مرد ایرانی- مرور ساختاریافته و متاآنالیز»، مطالعات کاربردی تندرستی در فیزیولوژی ورزش، شمارۀ 2: 1-12.
  • طرح ژنریک و نظام دارویی ملی کشور (1398)، فرهنگستان علوم پزشکی.
  • فوکو، میشل (1389)، تولد زیست سیاست، ترجمۀ رضا نجف‌زاده، تهران: نشرنی.
  • فوکو، میشل (1390)، پیدایش کلینیک، ترجمۀ یحیی امامی، تهران: نشر نقش و نگار.
  • فوکو، میشل (1396)، تئاتر فلسفه، ترجمۀ نیکو سرخوش و افشین جهان‌دیده، تهران: نشرنی.
  • قانون تعزیرات حکومتی، امور بهداشتی و درمانی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
  • قانون مقررات امور پزشکی و دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی مصوب 1332.
  • گزارش راهبردی مدیریت و اقتصاد، تحلیل استراتژیک صنعت دارو (1397)، اندیشکدۀ سیاست‌های راهبردی اقتصاد و مدیریت، دپارتمان صنعت و بازرگانی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری: مرکز پژوهشی آرا.
  • گزارش سازمان شفافیت و عدالت (1398)، فساد دارویی،قابل‌دریافت از:

http://daad.ir/2019/02/13

  • لمکه، توماس (1396)، زیست سیاست، درآمدی پیشرفته، ترجمۀ محمد زهدی گهرپور و فاطمه‌سادات میراحمدی، تهران: ثالث.
  • محمودی، یسری و حسن محدثی گیلوایی (1396)، «مطالعۀ جامعه‌شناختی صنعت بدن، مطالعۀ کیفی دلایل و پیامدهای جراحی‌های زیبایی زنان ساکن شهر تهران»، زن در توسعه و سیاست، شمارۀ 4: 523-547.
  • مدنی، عبدالحسین، آقاملایی، تیمور؛ داوودی، حسین؛ مدنی، شیوا؛ صفا، پرستو؛ فایقه زارعی(1395)، «شیوع مصرف استروئیدهای آنابولیک و آگاهی از اثرات آن در ورزشکاران مرد در جنوب ایران»، مجلۀ طب پیشگیری، شمارۀ 1: 27-33.
  • نقدی، هادی و سردار محمدی (1392)، «شیوع استفاده از استروئیدهای آنابولیک و میزان آگاهی از عوارض آن در میان دانش‌آموزان کردستان در سال تحصیلی 90–91»، مجلۀ علوم پزشکی کرمانشاه، شمارۀ 3: 35-55.
    • Arazi, H., and Hosseini, R. (2012), The Prevalence of Anabolic-Androgenic Steroids Abuse, Knowledge and Attitue of Their Side Effects, and Attitude toward Them among the Bodybuilding Athletes in Rasht. Journal guilan university medical science, No. 80: 34–41.
    • Haddadi Barzoki, M. & Tavakol, M. & Vahidinia, A.  (2014). Effects of Sexual Objectification on Conspicupus Consumption and Materialism, sex Res Soc Policy: 153-162
    • Conrad, P. (2007) The Medicalisation of Society, Baltimore: Johns Hopkins University Press.
    • Flower, R. (2004), Lifestyle Drugs: Pharmacology and the Social Agenda, Department of Biochemical Pharmacology, William Harvey Research Institute.
    • Gilbert, D., Walley, T., New, B. (2000), Life Style Medicines. Department of Pharmacology, University of Liverpool.
    • Mayer, C. (2016), The Biopolitics of Lifesylye: Foucalt, Ethics and Healthy Choices. New York: Routledge.
    • Rose, N. (2007), The Politics of Life Itself. Princeton: Princeton University Press.
    • Scambler, G. (ed.) (2006), Habermas, Critical Theory and Health, London: Routledge.
    • Wright, J., and Harwood, V. (2009), Biopolitics and the‌ Obesity Epidemic; Governing Bodies, New York: Routledge.