تحلیل نسبت مصلحت‌سنجی تعقیب کیفری با نظم عمومی و امنیت اجتماعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی قم

2 استادیار گروه حقوق، پردیس فارابی دانشگاه تهران

3 دانشیار گروه حقوق، پردیس فارابی دانشگاه تهران

4 استادیار گروه حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم

چکیده

براساس اصل الزامی‌بودن تعقیب کیفری، با وقوع جرم، دادستان به‌منزلة مقام تعقیب مکلف به تعقیب متهم است، اما با گذشت زمان، جامعه و افکار عمومی، حساسیت خود را به برخی جرائم کاهش داده است و تمایلی به تعقیب از سوی دادستان ندارند. این امر می‌تواند ناشی از طبع برخی جرائم باشد که دراساس، ارتکاب آن‌ها، نظم و امنیت اجتماعی را مخدوش نمی‌کند یا درصورت ورود خدشه، تبعات منفی تعقیب جرائم از نگاه اجتماع به‌مراتب بیشتر از تعقیب آن‌ها خود را نشان می‌دهد. این وضعیت دادستان را مجاب می‌کند در پرتو اصل اقتضا یا متناسب‌بودن تعقیب کیفری، تعقیب را رها کند و از جایگزین‌های آن مانند تعلیق تعقیب، بایگانی‌کردن پرونده و میانجیگری کیفری بهره ببرد؛ زیرا حقوق کیفری ابزاری برای نیل به اهداف سیاست‌های اجتماعی است و به‌تبع آن، مقبولیت اجتماعی، مشروعیت‌بخش تعقیب است. در این صورت، تعقیب دایرة مدار مصلحت است. در این مقاله این موضوع بررسی شده است که چگونه دادستان با مصلحت‌اندیشی، نظم عمومی و امنیت اجتماعی را محقق می‌کند. یافته‌های پژوهش حکایت از آن دارد که در پرتو مصلحت‌سنجی دادستان و با رعایت برخی شرایط، هم منافع افراد و هم منافع جامعه تأمین می‌شود. با آماده‌کردن افکار عمومی و نیز ضابطه‌مند‌کردن تعقیب مصلحتی می‌توان به برقراری مؤثر نظم عمومی و امنیت اجتماعی امیدوار بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of the expediency of criminal prosecution with public order and social security

نویسندگان [English]

  • Mehdi Tavili 1
  • Mehdi Sheidaeian 2
  • Seyed Mahmoud Mir Khalili 3
  • Shahrdad Darabi 4
1 PhD student in Criminal Law and Criminology, Islamic Azad University of Qom, Qom, Iran
2 Assistant Professor, Faculty of Law, Farabi Campus, University of Tehran, Tehran, Iran
3 Associate Professor, Faculty of Law, Farabi Campus, University of Tehran, Tehran, Iran
4 Assistant Professor, Faculty of Law, Islamic Azad University, Qom Branch, Qom, Iran
چکیده [English]

Introduction: According to the principle of the necessity of criminal prosecution, upon the occurrence of a crime, the prosecutor, as the prosecuting authority, is obliged to prosecute the accused; but over time, society and public opinion have reduced their sensitivity to certain crimes and are reluctant to be prosecuted by the prosecutor. This can be due to the nature of some crimes, which, in principle, do not disturb the social order and security, or in the event of damage, the negative consequences of prosecuting crimes from the community point of view are far greater than prosecuting them. This situation compels the prosecutor to abandon the prosecution in the light of the principle of appropriateness or appropriateness of the criminal prosecution and to use the alternatives of the prosecution, such as the suspension of the prosecution, the filing of the case and criminal mediation; Because criminal law is a tool to achieve the goals of social policy, and consequently, social acceptability is the legitimacy of prosecution. In this case, the pursuit is expedient. In this article, we seek to examine how the prosecutor achieves public order and social security with expediency.
Method: The present research is a research article and the result of the author's studies and researches in the form of library documents. And after reviewing the contents related to the title of the article and the necessary filings, it has been compiled and arranged.
Findings: The findings of the study indicate that in the light of the expediency of the prosecutor and by observing the conditions, both the interests of individuals and the interests of society are provided. By preparing public opinion as well as regulating the pursuit of expediency, one can hope for the effective establishment of public order and social security. The objectives of the investigation are to examine the expediency of the prosecuting authority in relation to the establishment of public order and social security at the community level and to answer these questions. What is the relationship between the prosecutor's expediency in dealing with crimes in maintaining public order and social security? And finally, what is the authority of the prosecutor in assessing the expediency of criminal prosecution in relation to the establishment of public order and social security?
Conclusion: The main message of this research is how the prosecutor achieves public order and social security with expediency. The prosecuting authority does not make the prosecution commensurate with the mere consideration of an interest or benefit. Rather, in order to convince himself and justify the judicial action, by evaluating the values ​​emphasized by the society, in some cases, it is possible to consider several benefits or interests of the victim / offender and the interests of the society separately or together; Then refrain from pursuing the accused; And may use other measures as an alternative to prosecution.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Expediency
  • criminal prosecution
  • prosecutor
  • appropriation
  • public order
  • social immunity
  • ·       امامی، محمد و محمدهادی صادقی (1377)،«مصلحت‌گرایی در دادرسی‌های جزایی»، مجلة حقوقی دادگستری، شمارة 23: 57-96.
  • ·       آدمی، نازگل (1393)، بررسی جرم‌شناختی اصل موقعیت داشتن تعقیب، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد رشتة حقوق جزا و جرم‌شناسی، استاد راهنما: مهدی شیداییان، تهران، پردیس فارابیدانشگاه تهران.
  • آشوری، محمد (1376)، عدالت کیفری، تهران: انتشارات گنج دانش.
  • آشوری، محمد (1382)، جایگزین‌های زندان: مجازات‌های بینابین، تهران: نشر گرایش.
  • باقری‌نژاد، زینب (1394)، اصول آیین دادرسی کیفری، تهران: انتشارات خرسندی.
  • بوزان، باری (۱۳۷۸) مردم، دولت‌ها، هراس، ترجمة مجتبی عطارزاده، تهران: پژوهشگاه مطالعات راهبری.
  • بوشهری، جعفر (1387)، حقوق جزا (اصول و مسائل)، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  • ·       بیات کمیتکی، مهناز (1385)، ارزیابی مفهوم مصلحت عمومی در قوانین اساسی مشروطه و جمهوری اسلامی ایران، پایان‌نامةکارشناسی‌ارشد رشتة حقوق عمومی، استاد راهنما: محمد راسخ، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.
  • پوچی، جان فرانکو (1384)، درآمدی جامعهشناختی برتکوین دولت مدرن، ترجمة بهزاد باشی، تهران: نشر آگاه.
  • ·       تقی‌زاده، ایمان (1394)، اصل مقتضیبودن تعقیب در حقوق کیفری ایران، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد رشتة حقوق جزا و جرم‌شناسی،استاد راهنما:  محمد باقر عامری نیا، بندرعباس، دانشگاه آزاد واحد بندرعباس.
  • جعفری دولت‌آبادی، عباس (۱۳۸۹) جایگاه امنیت در سیاست کیفری ایران، رسالة دکتری رشتة حقوق کیفری و جرم شناسی، استاد راهنما: محمد جعفر حبیب زاده، تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
  • جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1372)، ترمینولوژی حقوق، تهران: گنج دانش.
  • جعفری لنگرودی، محمدجعفر (۱۳۸۷) مبسوط در ترمینولوژی حقوق، جلد پنجم، تهران: انتشارات گنج دانش.
  • جعفری، مجتبی (1391)، رویکرد جنبش مطالعات انتقادی حقوق به حقوق کیفری، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد رشتة حقوق جزا و جرم‌شناسی، استاد راهنما: باقر شاملو، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.
  • خزانی، منوچهر (۱۳۷۷)، سیستم قانونیبودن و سیستم موقعیت داشتن یا مناسببودن تعقیب کیفری، تهران: کتابخانة گنج دانش.
  • دهدارزاده، فاطمه (1392)، موارد قانونی شروع به تعقیب کیفری در ایران و انگلستان، تهران: انتشارات بهنامی.
  • راسخ، محمد (1395)، حق و مصلحت، تهران: نشر نی.
  • راغب اصفهانی، حسین (1412 ق)، معجم مفردات الفاظ قرآن، بیروت، لبنان: التقدم العربی.
  • رضاقلی‌زاده، ابراهیم و حمیدرضا میرزاجانی (1396)، «فردی‌کردن واکنش کیفری مرحلة پیش‌دادرسی (تعقیب) در حقوق کیفری ایران با نگاهی به موازین قانونی مرتبط در حقوق فرانسه»، مطالعات علوم سیاسی، حقوق و فقه شمارة 1/4: 107-117.
  • ·       شاملو، باقر و افشین عبداللهی (1394)، «دستاوردهای مدیریتی جرم‌شناسی در آیین دادرسی کیفری»، پژوهش‌نامة حقوق کیفری، شمارة 2: 99-128.
  • شکرچی‌زاده، محسن (1394)، آیین دادرسی کیفری انگلستان (قاعدة اقتضای تعقیب)، تهران: انتشارات مجد.
  • شکرچی‌زاده، محسن (1391)، قاعدة اقتضای تعقیب در سیاست کیفری ایران و انگلستان، رسالة دکتری رشتة فقه و حقوق جزا، استاد راهنما: حسین میرمحمدصادقی، دانشگاه شهید مطهری.
  • شیداییان، مهدی و یزدان نصرتی (1397)، «شناسایی و چالش‌های تعقیب کیفری با نگاهی به حقوق انگلستان»، فصلنامة دیدگاه‌های حقوقی قضایی، شمارة 82: 165-196.
  • ·       شیداییان، مهدی (1388)، تحلیل اصل موقعیت داشتن تعقیب کیفری و جایگاه آن در حقوق کیفری ایران و اسلام، رسالة دکتری رشتة حقوق کیفری و جرم شناسی، استاد راهنما: ایرج گلدوزیان، قم: دانشگاه تهران، پردیس قم.
  • صادقی، محمدهادی (1384)، «تزاحم مصلحت‌گرایی و حقوق بزه‌دیده در حقوق جزای اسلامی»، مجلة مدرس علوم انسانی، شمارة 4: ۱۱۹-۱۴۳.
  • صالحی امیری، سیدرضا و افسر افشار نادری (۱۳۹۲)، امنیت اجتماعی، تهران: مرکز استراتژیک.
  • علیدوست، یدالله (138۱)، «قوة قضاییه در آمریکا»، مجلة قضاوت، شمارة 9: ۴۱-۴۲.
  • عمید زنجانی، عباسعلی و ابراهیم موسی‌زاده، (1388)، بایسته‌های فقه سیاسی، تهران: انتشارات مجد.
  • کاتوزیان، ناصر (1380)، فلسفة حقوق، جلد اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  • لهونی، مینا (1394)، چگونگی تشکیل پروندة شخصیت در نظام حقوقی کیفری ایران، تهران: انتشارات جاودانه.
  • معینی علمداری، جهانگیر (1378)، «رابطة مصلحت عمومی و آزادی فردی»، مجلة دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شمارة 44: ۱۵۱-۱۷۳.
  • میری، سیدرضا (1390)، تعقیب کیفری، تهران: انتشارات مجد.
  • نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین (1373)، تقریرات درس جرم‌شناسی، دورة دکتری (عدالت ترمیمی)، تهران: دانشکدة حقوق دانشگاه شهید بهشتی.
  • نجفی‌توانا، علی (1388)،‌ «ضرورت تشکیل پروندة شخصیت در دادرسی اطفال بزهکار»، فصلنامة خانواده‌پژوهی، شمارة 1: 293-319.
  • نوروزی، نادر و بهروز جوانمرد (۱۳۸۸)، «بررسی جرائم خرد در حقوق کیفری ایران»، مجلة حقوقی دادگستری، شمارة ۶۷: ۱۲۷-۱۴۴.
  • نوین، پرویز (۱۳۸۷)، «مفهوم نظم عمومی در حقوق»، نشریة حقوق اساسی، شمارة ۱۰: 170-190.
  • نیازپور، امیرحسن (1392)، توافقیشدن آیین دادرسی کیفری، تهران نشر: میزان.
    • Ashworth, A. (1999), Principle of Criminal Law, London: Oxford University.
    • Barry, B. (1977),“The Public Interest”, in BYA. (Ed.), Political Philosophy, London: Quinton.
    • Clarkson, C. M. V, (1987), Understanding Criminal Law, London: Fontana press.
    • Cohen, M. A. (2005), The Costs of Crime and Justice, New York: Routledge.
    • Farajiha Ghazvini, M. (2002), Police Protection to Victims of Crime, Delhi: Deep and Deep Publication.
    • Fletcher, G. P (1998), Basic Concepts of Criminal Law, London: Oxford University.
    • King, P. (2000), Crime, Justice, and Discretion in England, London: Oxford University.
    • Munice, J. (1999), Youth and Crime: A Critical introduction, London.SAGE.
    • Slapper, G., and Kelly, D. (2001), The English Legal System, London: Routledge -Cavendish.
    • Sprack, J. (2002), Emmins on Criminal Procedure, London: Oxford University.
    • Wihte, R. (1999), English Legal System in Action, London: Oxford University.