تحلیل جامعه‌شناختی فرایندهای بروز رابطة فرازناشویی (مورد مطالعه: زنان و مردان متقاضی طلاق در شهر مشهد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، دانشگاه فردوسی مشهد

3 کارشناس ارشد برنامه‌ریزی رفاه اجتماعی، دانشگاه تهران

چکیده

رابطة فرازناشویی با توجه به شرایط فرهنگی ایران، چارچوب روابط زن و مرد و مشخص‌بودن حد روابط آنان، مسئله‌ای اجتماعی محسوب می‌شود؛ بنابراین مطالعة حاضر با رویکرد کیفی و تکنیک مصاحبه‌های روایی، به بررسی و شناسایی فرایندهای بروز رابطة فرازناشویی در میان زنان و مردان مراجعه‌کنندة متقاضی طلاق به سازمان بهزیستی خراسان رضوی پرداخته است. یافته‌های این مطالعه پنج مدل فرایندی بوده است که پس از دریافت 17 روایت از زنان و مردان دارای رابطة فرازناشویی و متقاضی طلاق که دلیل تقاضای جدایی آنان برقراری رابط فرازناشویی بوده است، ترسیم مدل‌های اختصاصی برای هرکدام از آنان و درنهایت بعد از قرارگیری مدل‌های فرایندی استخراج شده از مصاحبه‌ها در سطحی انتزاعی‌تر به‌دست آمده است. این مدل‌های فرایندی، حاصل وجود پیرنگ‌های مشابه میان روایت‌های مصاحبه‌شوندگان، ترکیب مدل‌های ترسیم‌شده، انتزاع و تحلیل روایت‌های به‌دست‌آمده از مصاحبه‌شوندگان است. فرایندهای استخراج‌شده شامل شرایط آنومیک جامعه، کودک‌همسری، تعارض زوجین در فرهنگ جنسی، تعارضات در روابط زناشویی و شکاف مذهبی فرد با خانواده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Qualitative study of forming extra marriage affairs (Case Study: Women and men Divorce applicant in Mashhad)

نویسندگان [English]

  • Majid Fouladiyan 1
  • Zahra BaradaranKashani 2
  • Morteza Dayyari 3
1 Assistant Professor of Sociology, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
2 PHD student in Economic Sociology and Development, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
3 MSc in Social Welfare Planning, Tehran of University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Introduction: Extramarital affair is generally kNown as a social issue due to the cultural conditions of Iran, the framework of relations between men and women and the extent of their relationship. By establishing an extramarital affair, social actors are somehow trying to fill the gaps in their marital relationship. In fact, several factors are related to each other and cause the pheNomeNon of extramarital affairs. Sometimes this process begins in childhood and accompanies a set of factors and conditions until marriage and leads to the occurrence of extramarital affair after marriage. Therefore, without identifying these multifaceted and multilevel processes, it will be difficult to understand the pheNomeNon of extramarital affairs.
Research Method: The present study, with a qualitative approach and the technique of narrative interviews, investigated and identified the processes of extramarital affair among men and women seeking divorce referred to the Khorasan Razavi Welfare Organization. In this study, 17 cases of narrative interviews (12 women and 5 men) were performed.
Findings: We obtained this study after obtaining seventeen narratives from men and women with extramarital affairs and divorce applicants whose reason for requesting separation was to establish an extramarital affair, drawing specific models for each of them and finally after placing the process models extracted from the interviews. On a more abstract level, there have been five process models. These process models are the result of the existence of similar patterns among the narrators of the interviewees, the combination of the drawn models, the abstraction and analysis of the narratives taken from the interviewees. The extracted processes include the aNomic conditions of the society, the child of the spouse, the couple's conflict in sexual culture, the conflicts in the marital relationship and the religious gap between the individual and the family.
Conclusion: The results of the study of the narratives taken from the participants showed that activists who face childhood prohibitions and compulsions from the family regarding their religious practices, gradually in adolescence and youth suffer from weak religious beliefs, Non-adherence to religious rules and Weak religious beliefs will also lead to personality-psychological problems such as low self-esteem, aggression and negative self-image. In addition, since Iranian society is in transition and there is No specific Norm in which to have an emotional and sexual relationship with the opposite sex during the past years, actors will practically experience an aNomaly in their relationships. In such a situation, due to the lack of a proper Norm, the influence of individuals from their reference groups and friends increases and they do Not find a specific Norm regarding relationships with the opposite sex. For this reason, everyone pursues only their own personal goals. It seems that people who grow up in such aNomic conditions and unrestricted relationships with the opposite sex, if they get married, will generally have a tendency to have free relationships and For this reason, they generally suffer from emotional gaps in their relationship with their spouse. In addition to this psychological distance between couples, quantitative and qualitative dissatisfaction with sex with their spouse can be further cause and lead the actor in the marital relationship to establish an extramarital affair. Also, according to the findings of the present study, in some cases, the criteria for choosing a spouse in women after marriage has changed due to the increase in education and employment, which has resulted in reluctance to spouse and emotional and sexual orientation to another. Finally, the next conflicting sexual culture is aNother process that can eventually lead to an extramarital affair. Experienced before marriage, this conflict in couples' sexual cultures provides the conditions for emotional, behavioral and sexual dissatisfaction of couples with each other.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Extramarital relationship
  • marital life
  • divorce
  • sexual relations
  • narrative research
  • اجتهادی، مصطفی و گلناز واحدی (1395)، «بررسی جامعه­شناختی پتانسیل خیانت در روابط زناشویی و عوامل مؤثر بر آن در بین کارمندان ادارات دولتی و خصوصی»، مجلة جامعه‌شناسی ایران، شمارة 4: 105-138.
  • استراوس، آنسلم و جولیت کربین (1392)، مبانی پژوهش کیفی فنون و مراحل تولید نظریة زمینه‏ای، ترجمة ابراهیم افشار، تهران: نشر نی.
  • اکبری، زهرا، شفیع‌آبادی، عبدالله و نازنین هنرپروران (1390)، «مقایسة سبک‌های دل‌بستگی در مردان متأهل با روابط فرازناشویی»، نشریة ‌اندیشه و رفتار، شمارة 20: 25-30.
  • امینی‌ها، آزاده، فرح‌‌بخش، کیومرث و معصومه اسمعیلی (1394)، «تفحص کیفی در واکنش همسران به افشاری خیانت زناشویی»، فصلنامة مشاوره و روان‌درمانی خانواده، شمارة 3: 72-92.
  • ایدر، نبی‌اله و مرضیه مردانی (1395)، «بررسی عوامل مرتبط با گرایش مردان متأهل به روابط خارج از چهارچوب زناشویی (نمونة موردی مردان متأهل شهر شیراز)»، فصلنامة علمی-پژوهشی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، شمارة 4: 145-172.
  • ایمان، محمدتقی، گلی، علی و اسماء زارع (1394)، «مطالعة الگوی فضایی شیوع ازدواج در بین زنان زیر 20 سال شهری و فرزندآوری آنان»، مطالعات جامعه‌شناختی شهری، شمارة 14: 1-24.
  • آسایش، محمدحسن، فرح‌بخش، کیومرث، سلیمی بجستانی، حسین و علی دلاور (1398)، «بررسی واکنش‌های ارتباطی زنان قربانی بی‌وفایی همسر: یک مطالعة کیفی»، فصلنامة علمی-پژوهشی پژوهش‌های مشاوره، شمارة 69: 31-58.
  • بیرو، آلن (1380)، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمة باقر ساروخانی، تهران: نشر فکوهی.
  • پنجه­بند، سیدیوسف و حلیمه عنایت (1395)، «فرایند شکل­گیری رابطة فرازناشویی از نگاه مردان»، ارمغان دانش، شمارة 8: 830-845.
  • جوادی پاشاکی، نازیلا و آذر درویش­پور (1398)، «مروری بر مفاهیم حساسیت نظری و بازاندیشی در تحقیق کیفی»، مجلة تحقیقات کیفی در علوم سلامت، شمارة 8: 57-65.
  • مدیری، فاطمه (1396)، «بررسی فعالیت­های اشتراکی با همسر و رابطة آن با پایداری زندگی زناشویی»، فصلنامة مطالعات و تحقیقات اجتماعی ایران، شمارة 3: 475-494.
  • لطفی­زاده، عباس، زاهدی، محمدجواد و فاطمه گلابی (1397)، «مدرن‌شدن زنان و صمیمت زناشویی (مطالعة سه نسل از زنان تبریز)»، فصلنامة مطالعات و تحقیقات اجتماعی ایران، شمارة 2: 227-253.
  • جوادی، حسن، علمی، محمود و صمد صباغ (1391)، «بررسی عوامل مؤثر اجتماعی در احساس آنومی اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد تبریز»، مطالعات جامعه­شناختی، شمارة 14: 29-46.
  • چلبی، مسعود (1375)، جامعه­شناسی نظم: تشریح و تحلیل نظری نظم اجتماعی، تهران: نشر نی.
  • حاجیان، بهجت و حلیمه عنایت (1394)، «عوامل مرتبط با اعتماد به عدم خیانت همسر (مورد مطالعه: مردان و زنان شهر اصفهان)»، جامعه‌شناسی کاربردی، شمارة 4: 69-86.
  • حبیبی عسگرآباد، مجتبی و زهرا حاجی حیدری (1394)، «علل خیانت زناشویی از دیدگاه زوجین مراجعه‌کننده به دادگاه خانواده: یک مطالعة کیفی»، فصلنامة خانواده‌پژوهی، شمارة 42: 165-186.
  • حجت‌خواه، سید محسن، محمدی، مژده و پیمان ولدبیگی (1395)، «رابطة سبک‌های دل‌بستگی، ویژگی‌های شخصیتی و بخشودگی با نگرش به روابط فرازناشویی در متأهلین شهر کرمانشاه»، فصلنامة علمی مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، شمارة 48: 209-228.
  • حدادی، سپیده، انصاری‌نژاد، نصرالله، آقاجانی، طهمورث و آتنا خالقی اصفهانی (1395)، «رابطة عوامل روانی و اجتماعی با نگرش نسبت به بی‌وفایی زنان و مردان متأهل در شهر تهران»، مطالعات روان­شناسی و علوم تربیتی، شمارة 5: 135-152.
  • شرف‌الدین، سید حسین و عبدالهادی صالحی‌زاده (1395)، «زمینه‌های روابط فرازناشویی در ایران (مطالعة موردی شهر تهران)»، معرفت فرهنگی-اجتماعی، شمارة 27: 117-138.
  • صادقی فسایی، سهیلا و زینت ملکی‌پور (1394)، «پیامد‌های فاصله در روابط زوجین و استراتژی‌های مواجهه با آن»، مجلة علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، شمارة 25: 1-26.
  • صادقی فسایی، سهیلا و ایمان عرفان‌منش (1392)، «تحلیل جامعه‌شناختی تأثیرات مدرن‌شدن بر خانوادة ایرانی و ضرورت تدوین الگوی ایرانی اسلامی»، زن در فرهنگ و هنر، شمارة 1: 63-84.
  • طلوعی، وحید و کمال خالق‌پناه (1387)، «روایت‌شناسی و تحلیل روایت»، مجلة خوانش، شمارة 14: 45-52.
  • عزتی، نسیم و کیوان کاکابرایی (1395)، «پیش‌بینی خیانت زناشویی براساس کیفیت زندگی زناشویی و پنج عامل بزرگ شخصیتی»، ماهنامة پژوهش ملل، شمارة 9: 75-82.
  • غفوریان، پریسا، اصغری ابراهیم‌آباد، محمدجواد و محمدسعید عبدخدایی (1397)، «نقش عوامل فردی، خانوادگی، اجتماعی و مذهبی در روابط فرازناشویی زنان متأهل و ارائة یک مدل درمان براساس عوامل مرتبط: یک پژوهش کیفی»، فصلنامة علمی مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، شمارة 57: 7-42.
  • فتحی، منصور، فکر آزاد، حسین، غفاری، غلامرضا و جعفر بوالهری (1392)، «عوامل زمینه‌ساز بی‌وفایی زناشویی زنان»، فصلنامة علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، شمارة 51: 109-137.
  • فرهنگی، علی‌اکبر (1379)، ارتباطات انسانی (مبانی)، تهران: مؤسسة خدمات فرهنگی رسا.
  • فلیک، اووه (1392)، درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمة هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
  • کرسول، جان (1391)، پویش کیفی، ترجمة حسن دانایی‌فرد، تهران: انتشارت صفار.
  • کرمی، جهانگیر، زکی­یی، علی، محمدی، امید و شریفه حق­شناس (1394)، «نقش عوامل روانی و اجتماعی در پیش‌بینی نگرش به روابط خارج از چهارچوب زناشویی در زنان متأهل و ارائة یک مدل براساس عوامل مرتبط»، مطالعات اجتماعی-روان‌شناختی زنان، شمارة 3: 129- 152.
  • کلمن، جیمز (1377)، بنیادهای نظریة اجتماعی، ترجمة منوچهر صبوری کاشانی، تهران: نشر نی.
  • کمالی، افسانه و لاله اسکندری (1390)، «زنان و اعتماد: مطالعة اعتماد اجتماعی زنان تهران»، مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، شمارة 1: 98-118.
  • کوزر، لوییس (1377)، زندگی و اندیشة بزرگان جامعه‌شناسی، ترجمة محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
  • گیدنز، آنتونی (1384)، پیامد‌های مدرنیته، ترجمة محسن ثلاثی، تهران: مرکز.
  • لیتل، دانیل (1373)، تبیین در علوم اجتماعی: درآمدی بر فلسفة علم‌الاجتماع، ترجمة عبدالکریم سروش، تهران: صراط.
  • محمدپور، احمد (1390)، روش تحقیق کیفی ضد روش (مراحل و رویه‌های علمی در روش‌شناسی کیفی)، جلد 2، تهران: نشر جامعه‌شناسان.
  • مروتی، سهراب، وحیدنیا، فرحناز، صادقی، عماد و امیر فتاحی (1393)، «علل و عوامل انحرافات جنسی از دیدگاه قرآن و روایات»، پژوهش‌نامة اسلامی زنان و خانواده، شمارة 2: 93-113.
  • میررضایی، سیده‌ زهرا، ساروخانی، باقر و حسن سرایی (1395)، «جهانی‌شدن و تحولات جمعیتی خانوادة ایرانی»، زن و مطالعات خانواده، شمارة 35: 119-154.
  • نوایی، فرهاد، کتابی، محمود و اسماعیل شفیعی (1396)، «شیوه‌های تربیتی استبدادی در خانوادة ایرانی بر فرهنگ سیاسی در دورة پهلوی دوم»، رهیافت انقلاب اسلامی، شمارة 40: 45-50.
    • Allen, E. S., Rhoades, G. K., Stanley, S. M., Markman, H. J., Williams, T., Melton, J., & Clements, M. L. (2008), “Premarital precursors of marital infidelity”. Family process, No 47(2): 243-259.
    • Aviram, I., & Amichai-Hamburger, Y. (2005), “Online infidelity: Aspects of dyadic satisfaction, self-disclosure, and narcissism”. Journal of Computer-Mediated Communication, N0 10(3): JCMC1037.
    • Bhanji, S. M., & Punjani, N. S. (2014), “Determinants of child (early) marriages among young girls: a public health issue”. Journal of Women’s Health Care, NO 3(3): 1-3.
    • Burdette, A. M., Ellison, C. G., Sherkat, D. E., & Gore, K. A. (2007), “Are there religious variations in marital infidelity?” Journal of Family Issues, No 28(12): 1553-1581.
    • Fincham, F. D., & May, R. W. (2017), “Infidelity in romantic relationships”. Current opinion in psychology, N0 13: 70-74.
    • Granvold, D. K., Pedler, L. M., & Schellie, S. G. (1979), “A study of sex role expectancy and female postdivorce adjustment”. Journal of Divorce, No 2(4): 383-393.
    • Luhmann, N. (2018), Trust and power, London: John Wiley & Sons.
    • Marín, R. A., Christensen, A., and Atkins, D. C. (2014), “Infidelity and Behavioral Couple Therapy: Relationship Outcomes Over 5 Years Following Therapy”. Couple and Family Psychology: Research and Practice, No. (3): 1-12
    • Morrison, K. (2006), Marx, Durkheim,  Weber: Formations of Modern Social Thought, New York: SAGE.
    • Munsch, C. L. (2015), “Her support, his support: Money, masculinity, and marital infidelity”. American Sociological Review, No 80(3): 469-495.
    • Nowak, N. T., Weisfeld, G. E., Imamoğlu, O., Weisfeld, C. C., Butovskaya, M., & Shen, J. (2014), “Attractiveness and spousal infidelity as predictors of sexual fulfillment without the marriage partner in couples from five cultures”. Human Ethology Bulletin,No  29: 18-38.
    • Previti, D., & Amato, P. R. (2004), “Is infidelity a cause or a consequence of poor marital quality?”. Journal of Social and Personal Relationships, No 21(2): 217-230.
    • Ross, C. E., and Mirowsky, J. (1999), “Parental Divorce, Life-Course Disruption, and Adult Depression”. Journal of Marriage and the Family, No. 4: 1034-1045.
    • Shackelford, T. K., Besser, A., and Goetz, A. T. (2008), “Personality, Marital Satisfaction, and Probability of Marital Infidelity”. Individual Differences Research, No. 1: 13-25
    • Wiggins, J. D., and Lederer, D. A. (1984), “Differential Antecedents of Infidelity In Marriage”, American Mental Health Counselors Association Journal, No. 4: 52-61