رابطۀ کار خانگی و تحصیلات زوجین در مناطق شهری ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه جمعیت‌شناسی، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران

چکیده

تحصیلات یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر تغییرات جمعیتی به‌شمار می‌رود. با این حال نقش تحصیلات زوجین در تقسیم کار خانگی در کشور در سطح ملی بررسی نشده است. این مقاله با استفاده از داده‌های طرح گذران وقت 1393-1394 مناطق شهری کشور و کاربرد مدل‌های رگرسیون تابیت، رابطه کار خانگی با تحصیلات زوجین را بررسی کرده است و نشان می‌دهد که تفاوت‌های جنسیتی فراوانی در این زمینه وجود دارد. براساس یافته‌ها، افزایش تحصیلات زنان مشارکت آنان در کار خانگی را کاهش می‌دهد، اما همکاری همسران در کار خانگی را بیشتر می‌کند. همچنین، تحصیلات شوهران با کار خانگی آنان و همسرانشان رابطه‌ای مثبت دارد؛ بنابراین تجربة زنان با رویکرد اقتصادی و تجربة شوهران با رویکرد فرهنگی قابل‌تبیین است. به‌نظر می‌رسد تحصیلات بیشتر زنان هزینة فرصت مشارکت در فعالیت‌های خانگی را به‌کمک ایجاد فرصت مشارکت در فعالیت‌های غیرخانگی افزایش می‌دهد یا منبعی برای چانه‌زنی به‌منظور کاهش مشارکت آنان و افزایش مشارکت همسرانشان در کار خانگی است. از سوی دیگر، رابطة کار خانگی شوهران با تحصیلات آنان و همسرانشان را می‌توان با عوامل فرهنگی، مانند تقویت نگرش‌های جنسیتی برابری‌طلبانه و اهمیت نقش والدینی در شوهران تحصیل‌کرده مرتبط دانست. با توجه به تنوع فعالیت‌های طبقه‌بندی‌شده با عنوان کار خانگی، تحلیل‌های جداگانه برای این زیرمجموعه‌ها به تعمیق دانش موجود کمک می‌کند و در جهت سیاست‌گذاری مبتنی بر شواهد در حوزه جمعیت و خانواده مفید است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Education and Household Labor in Urban Areas of Iran

نویسنده [English]

  • Fateme Torabi
Assistant Professor, Department of Demography, Faculty of Demography, University of Tehran
چکیده [English]

Introduction: Education is considered one of the most important factors influencing population changes, which affects family patterns through cultural changes, increased opportunity costs or a heightened negotiating power. However, the role of education in household division of labor has not been studied at the national level in Iran. In order to fill the existing research gap, this paper examines the association between household labor and spouses’ education. Three main questions are addressed: (1) Is participation in household labor associated with one’s educational attainment? (2) Is participation in household labor associated with the spouse’s educational attainment? (3) To what extent the cultural and economic approaches can be used to explain the association between household labor and spouses’ education?
Method: This paper uses data from the 2014-2015 Time Use Survey, representing urban areas of Iran. The survey includes information about socio-economic and demographic characteristics of household members and the time that members aged 15 years or higher spend on different activities. The sample includes 11756 households in which both a wife and a husband reside (including 23512 spouses). Multivariate analysis is conducted using the Tobit regression models, which adjust for censored values or times equal to zero hours in this study.
Findings: Women spend on average 5 hours more daily time on household labor than their husbands, suggesting a persistent gender division of roles within family. The findings also show that wives’ higher education reduces their participation in household labor but increases their husbands’ participation in household labor. In addition, there is a positive association between husbands’ education and their as well as their wives’ participation in household labor. Therefore, wives’ experience can be explained by economic approaches but that of husbands is consistent with cultural explanations. It seems that wives’ higher education increases opportunity costs of household labor by creating the opportunity of participating in non-household activities or is used as a source for negotiating a lower share of household labor for wives as opposed to husbands.
Conclusion: This paper provided more insight about the role of education in family patterns by documenting gender differences in the association between household labor and spouses’ education and examining inter-spousal influences. Considering the variety of activities categorized under household labor, separate analyses for subcategories can contribute to the existing knowledge and help evidenced-based policy making in population and family areas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • gender
  • time use
  • household labor
  • education
  • Iran
  • احمدی، حبیب و سعیده گروسی (1383)، «بررسی تأثیر برخی عوامل اجتماعی و فرهنگی بر نابرابری جنسیتی در خانواده‌های شهر کرمان و روستاهای پیرامون آن»، مطالعات زنان، شمارة 6: 5-30.
  • بدری‌منش، اعظم و سهیلا صادقی فسایی (1394)، «مطالعة تفسیری نقش خانه‌داری»، فصلنامة فرهنگی-تربیتی زنان و خانواده، شمارة 31: 59-87.
  • ترابی، فاطمه (1389)، «نقش ناهمگونی مشاهده‌نشده در تحلیل پیشینة واقعه: کاربرد در تحلیل رفتار باروری زنان در ایران»، نامة انجمن جمعیت‌شناسی ایران، شمارة 10: 6-32.
  • ترابی، فاطمه و عباس عسکری ندوشن (1391)، «پویایی ساختار سنی جمعیت و تغییرات ازدواج در ایران»، نامة انجمن جمعیت‌شناسی ایران، شمارة 13: 5-23.
  • صادقی فسایی، سهیلا و زهرا میرحسینی (1395)، «فهم خانه‌داری در بستر نقش‌های جنسیتی: مطالعة کیفی در شهر تهران»، فصلنامة علوم اجتماعی، شمارة 73: 1-31.
  • عباسی شوازی، محمد جلال و میمنت حسینی چاوشی (1392)، تحولات باروری در ایران در چهار دهة اخیر: کاربرد و ارزیابی روش فرزندان خود در برآورد باروری با استفاده از داده‌های سرشماری 1365 تا 1390، تهران: پژوهشکدة آمار.
  • عسکری ندوشن، عباس و فاطمه ترابی (1395)، «بازار ازدواج و روند هم‌سان‌همسری سنی زوجین در ایران»، مطالعات فرهنگی و ارتباطات،ویژه‌نامة خانواده: 85-102.
  • قنبری، فائزه و سروش فتحی، (1396)، «بررسی عوامل مؤثر بر تولید نابرابری جنسیتی در میان خانوارهای شهر گرمسار»، دوفصلنامة پژوهش‌های انتظامی-اجتماعی زنان و خانواده، شمارة 1: 69-86.
  • کاظمی‌پور، شهلا (1383)، «تحول سن ازدواج زنان در ایران و عوامل جمعیتی مؤثر بر آن»، زن در توسعه و سیاست، شمارة 10: 103-124.
  • محمودیان، حسین (1383)، «سن ازدواج در حال افزایش: بررسی عوامل پشتیبان»، نامة علوم اجتماعی، شمارة 4: 27-54.
  • مرکز آمار ایران (1394)، نتایج طرح گذران وقت در مناطق شهری، تهران: مرکز آمار ایران.
  • مرکز آمار ایران (1395)، نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن، http://amar.sci.org.ir.
  • مهربانی، وحید (1396)، «اثر ازدواج بر میزان خدمات خانه‌داری زنان ساکن شهر تهران»، زن در توسعه و سیاست، شمارة 7: 187-204.
    • Abbasi-Shavazi, M. J., McDonald, P., and Hosseini-Chavoshi, M. (2009),The Fertility Transition in Iran: Revolution and Reproduction, Dordecht: Springer. (In Persian)
    • Aghajanian, A. (1988), “Husband-Wife Conflict among Two-Worker Families in Shiraz”, International Journal of Sociology of Family, No.18: 15-19. (In Persian)
    • Aghajanian, A., and Thompson V. (2013), “Recent Divorce Trends in Iran”, Journal of Divorce and Remarriage, No. 54: 112-125. (In Persian)
    • Becker, G.S. (1988), “Family Economics and Macro Behavior”, American Economic Review, No.78: 1-13. (In Persian)
    • Blood, R. O. and Wolfe, D. M. (1960), Husbands and Wives: The Dynamics of Family Living, Oxford: Free Press Glencoe.
    • Blossfeld, H-P. (1995), The New Role of Women: Family Formation in Modern Societies, Boulder: Westview Press.
    • Caldwell, J. C. (1982), Theory of Fertility Decline, London: Academic.
    •  Cleland, J. and Wilson, C. (1987), “Demand Theories of the Fertility Transition: an Iconoclastic View”, Population Studies, No.41: 5-30.
    • Cleland, J. and Rodriguez, G. (1988), “The Effect of Parental Education on Marital Fertility in Developing Countries”, Population Studies, No.42: 419-442.
    • Diamond, I., Newby, M., and Varle, S. (1998), “Female Education and Fertility: Examining the Links”, In C. H. Bledsoe, J. B. Casterline, J. A. Johnson-Kuhn, and J. G. Haaga (Eds.), Critical Perspective in Schooling andFertility in Developing Countries, National Academy of Sciences: 23-48.
    • England, P., and Srivastava, A. (2013), “Educational Differences in US Parents’ Time Spent in Child Care: The Role of Culture and Cross-Spouse Influence”, Social Science Research, No. 42: 971-988.
    • Hofmeister, H. and Moen, P. (1999), “Late Midlife Employment, Gender Roles and Marital Quality: His and Her Perspectives”, Sociological Focus, No.32: 317-337.
    • Jejeebhoy, S. J. (1995), Women’s Education, Autonomy, and Reproductive Behavior: Experience from Developing Countries, Oxford: Oxford University Press.
    • Lareau, A. (2003), Unequal Childhoods: Class, Race, and Family Life, Berkeley: University of California Press.
    • Lundberg, S. and Pollak, R. A. (1996), “Bargaining and Distribution in Marriage”, Journal of Economic Perspectives, No. 10: 139-158.
    • McDonald, P. (2000), “Gender Equity, Social Institutions and the Future of Fertility”, Journal of Population Research, No.17: 1-16.
    • McLaughlin, D. K., Lichter, D. T., and Johnston, G. M. (1993), “Some Women Marry Young: Transitions to First Marriage in Metropolitan and Nonmetropolitan Areas”, Journal of Marriage and the Family, No. 55: 827–838.
    • Moghadam, V. M. (2004), “Patriarchy in Transition: Women and the Changing Family in the Middle East”, Journal of Comparative Family Studies, No.35: 137-162. (In Persian)
    • Schultz, T. W. (1974), Economics of the Family: Marriage, Children, and Human Capital, NBER Books, National Bureau of Economic Research, Inc.
    • Shelton, B. A., and John, D. (1996), “The Division of Household Labor”, Annual Review of Sociology, No.22: 299-322.
    • Suitor, J. J. (1991), “Marital Quality and Satisfaction with the Division of Household Labor across the Family Life Cycle”, Journal of Marriage and Family, No.53: 221-230.
    • Thornton, A., Fricke, T., Yang, L. S., and Chang, J. S. (1994), “Theoretical Mechanisms of Social Change”. In: Thornton, A., and Lin, H-S. (eds.). Social Change and the Family in Taiwan, Chicago: University of Chicago: 88-115.
    • Tobin, J. (1958). “Estimation of Relationships for Limited Dependent Variables”, Econometrica, No. 26: 24-36.
    • Torabi, F, Baschieri, A., Clarke, L., and Abbasi-Shavazi, M. J. (2013), “Marriage Postponement in Iran: Accounting for Socio-Economic and Cultural Change in Time and Space”, Population, Space and Place, No. 19: 258-274. (In Persian)
    • Torabi, F., Abbasi-Shavazi, M. J. and Askari-Nodoushan, A. (2015), “Trends and Patterns of Solo Living in Iran: An Exploratory Ananlysis”, Journal of Population Research, No.32: 243-261. (In Persian)
    • Ward, R. A. (1993), “Marital Happiness and Household Equity in Later Life”, Journal of Marriage and Family, No.55: 427-438.
    • Ahmadi, H., and Garoushi, S. (2004), “Examining the Effect of Some Social and Cultural Factors on Gender Inequality in Families of the City of Kerman and its Surrounding Villages”, Women’s Studies, No. 6: 5-30. (In Persian)
    • Askari-Nodoushan, A., and Torabi, F. (2016), “Marriage Market and the Trend of Spouses’ Age Homogamy in Iran”, Cultural and Communication Studies, Special Issue on Family: 85-102. (In Persian)
    • Badrimanesh, A., and Sadeghi-Fasai, S. (2015), “Interpretive Study of Housekeeping”, Cultural-Educational Quarterly of Women and Family, No. 31: 59-87.
    • Ghanbari, F., and Fathi, S. (2017), “Examining the Factors Influencing Gender Inequality Among Households of the City of Garmsar”, Journal of Disciplinary-Social Research of Women and Family, No. 1: 69-86. (In Persian)
    • Kazemipour, S. (2004), “Change in Women’s Age at Marriage in Iran and Its Demographic Determinants” [Persian], Woman in Development and Politics, No. 10: 103-124. (In Persian)
    • Mahmoudian, H. (2004), “Increasing Age at Marriage: Examining the Correlates”, Journal of Social Sciences, No. 4: 27-54. (In Persian)
    • Mehrabani, V. (2016), “The Effect of Marriage on The Rate of Housekeeping Services of Women Residing in the City of Tehran”, Woman in Development and Politics, No. 7: 187-204. (In Persian)
    • Sadeghi-Fasai, S., and Mirhosseini, Z. (2016), “Understanding Housekeeping in the Context of Gender Roles: A Qualitative Study in the City of Tehran” [Persian], Quarterly of Social Sciences, No. 73: 1-31. (In Persian)
    • Statistical Center of Iran (2016), The Results of General Population and Housing Census, http://amar.sci.org.ir. (In Persian)
    • Statistical Centre of Iran (2015), The Results of the Time Use Survey in Urban Areas, Tehran: Statistical Centre of Iran. (In Persian)
    • Torabi, F, Baschieri, A., Clarke, L., and Abbasi-Shavazi, M.J. (2013), “Marriage Postponement in Iran: Accounting for Socio-Economic and Cultural Change in Time and Space”, Population, Space and Place, No. 19: 258-274. (In Persian)
    • Torabi, F. (2020), “The Role of Unobserved Heterogeneity in Event History Analysis: Application in Analyzing Fertility Behavior of Women in Iran”, Journal of Population Association of Iran, No. 10: 6-32. (In Persian)
    • Torabi, F. and Abbasi-Shavaiz, M. J. (2016), “Women’s Education, Time Use, and Marriage in Iran”, Asian Population Studies, No. 12: 229-250. (In Persian)
    • Torabi, F. and Askari-Nodoushan, A. (2012), “Dynamics of Age Structure of Population and Marriage Changes in Iran”, Journal of Population Association of Iran, No. 13: 5-23. (In Persian)