ارائه نظریه زمینه‌ای از رویارویی نخبگان جوان با بوروکراسی بنیاد ملی نخبگان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جامعه‌شناسی دانشگاه یزد

2 دکتری جامعه‌شناسی و پژوهشگر دانشگاه تحصیلات عالی ایتالیا

3 دانشجوی دکتری مدیریت و توسعه پایدار روستایی دانشگاه تهران

چکیده

نخبگان علمی یکی از ارکان توسعة کشور محسوب می‌شوند؛ از این‌رو ماندگاری یا جذب آنان از اولویت‌های اساسی کشور است. با این حال، آمارها نشان‌دهندة وضعیت به‌شدت نامطلوب کشور از نظر فرار نخبگان است. به فراخور اهمیت موضوع، در سال‌های گذشته سازمان بنیاد ملی نخبگان بر ای رسیدگی و بهبود وضعیت نخبگان تأسیس شده است. شناخت چگونگی بازنمایی این بنیاد و بوروکراسی حاکم بر آن در ذهن نخبگان می‌تواند به فهم جهان ذهنی نخبگان، شناخت محتوا و کیفیت اثرگذاری این بنیاد منجر شود؛ از این‌رو در این مطالعه تجربة نخبگان از رویارویی با بوروکراسی بنیاد کاوش شده است؛ بدین‌منظور، با استفاده از روش‌شناسی کیفی و برای ارائة نظریة زمینه‌ای، با یازده نفر از استعدادهای درخشان مصاحبه‌های عمیق انجام شد که به‌صورتی هدفمند و نظری انتخاب شدند. سپس کدگذاری داده‌های حاصل به شیوة  باز، محوری و گزینشی انجام شد. درمجموع یافته‌های پژوهش شامل 15 مقولة اصلی، 36 مقولة فرعی و 317 مفهوم است. درنهایت نیز مقولة هستة نهایی استخراج شد. نتایج نشان می‌دهد تنش‌های مداوم و گوناگون نخبگان در مواجهه با ساختار بوروکراتیک بوده که آن‌ها را از خود بیگانه کرده است. در پایان نتایج در قالب مدل پارادایمی و طرح‌وارة نظری ارائه و مطرح شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Providing a grounded theory of young elites' experiences in confronting bureaucracy of the National Elite Foundation

نویسندگان [English]

  • ali ruhani 1
  • Saeed Keshavarzi 2
  • masoud anbarlou 3
1 Assistant professor of sociology at Yazd university
2 PhD in Sociology
3 Phd Student
چکیده [English]

Scientific elites are one of the most indispensable pillars of a country development. For this, retention or attraction of elites is considered as one of the main priorities of the country. However, the statistics show the country's highly undesirable situation in terms of emigration of elites. Due to the importance of the issue, in recent years, the Iran's National Elite Foundation (INEF) has been established to address and improve the situation of elites. Understanding the way through INEF and its bureaucracy represented in the elites' minds could lead to the understanding of their subjective world, as well as the recognition of the INEF's impacts quality. Therefore, in this study, we tried to explore the elites' experience of confronting the bureaucracy of INEF. To do so, through using qualitative methodology and grounded theory, 11 intensive interviews with elites were conducted. Participants were chosen according to the purposive and theoretical sampling, and then open, axial and selective coding was done. Findings consisted of 15 main categories, 36 subcategories and 317 concepts. Finally, the final core category was extracted. The results indicated the constant and diverse tensions originated from bureaucratic structure, have made elites alienated from INEF. Finally, the results were presented and discussed in the form of paradigmatic and the theoretical schematic model.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Iran's National Elites Foundation"
  • "brain drain"
  • "bureaucratic structure"
  • "ground theory"
  • "scientific development"

مراجع

  • استراوس، انسلم و جولیت کوربین (1390)، مبانی پژوهش کیفی؛ فنون و مراحل تولید نظریة زمینه‌ای، ترجمة ابراهیم افشار. تهران: نشر نی.
  • ایمان، محمدتقی (1391)، روش‌شناسی تحقیقات کیفی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  • چلپی، مسعود و رسول عباسی (1383)، «تحلیل تطبیقی فرار مغزها در سطوح خرد و کلان»، پژوهشنامة علوم انسانی دانشگاه شهیدبهشتی، شمارة 31 و 32: 13-36.
  • حاتمی، علی، جهانگیری، جهانگیر و سجاد فتاحی (1391)، «بررسی عوامل مرتبط با گرایش دختران تحصیل‌کرده به مهاجرت به خارج از کشور، مطالعة موردی دانشجویان دختر مراجعه‌کننده به مراکز اعزام به خارج دانشجو شهر شیراز»، مجلة زن و جامعه، شمارة 2: 55-80.
  • سراج‌زاده، سید حسین و فاطمه جواهری (1382)، نگرش‌ها، آگاهی‌ها و رفتار دانشجویان دانشگاه‌های دولتی، تهران: دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی‌های فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
  • صحبتی‌ها، فریبا، ریاحی عارف و امین زارع (1393)، «بررسی مهاجرت علمی پژوهشگران و متخصصان ایرانی حوزة علوم پزشکی به دانشگاه‌های کشورهای توسعه‌یافته و صنعتی در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس»، مجلة اطلاع‌رسانی پزشکی نوین، شمارة 2: 33-42.
  • صندوق بین‌المللی پول، گزارش سال 2009، نقل شده در: http://goo.gl/y3ry1v
  • طیبی، سید کمول، عمادزاده مصطفی و هاجر رستمی حصوری (1390). «اثر فرار مغزها بر رشد اقتصادی کشورهای درحال‌توسعه»، فصلنامة پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، شمارة 2: 61-95.
  • عسگری، حشمت‌الله و مهدی تقوی (1389)، «رویکردی نوین به مسئلة فرار مغزها و نقش آن در انباشت سرمایة انسانی در کشورهای مبدأ»، فصلنامة تحقیقات اقتصادی، شمارة 90: 95-112.
  • فرجی‌دانا، رضا (1392)، سالانه 150 هزار نخبه علمی از ایران خارج می‌شوند، نقل شده در: http://goo.gl/3jdbkv
  • قلی‌پور، آرین و طاهر روشندل‌اربطانی (1389)، «مدیریت استعدادها، کژکارکردهای رسانه‌های جمعی در تشدید روند مهاجرت نخبگان»، مجلة پژوهش‌های مدیریت عمومی، شمارة 8: 19-35.
    • Blaikie, N. (2007), Approaches to Social Inquiry, London: Polity Press.
    • Creswell, J. (2007), Qualitative Inquiry and Research Design, Second Edition, California: Sage Publication.
    • Mclean, T. (2008), “Will Reputational Incentives Stimulate a Reversal of the Physician Brain Drain?”, Journal of Health Services Research and Policy, Vol. 13, No. 1: 50-52.
    • Muthanna, A. (2015), “Quality Education Improvement: Yemen and the Problem of the ‘Brain Drain”, Policy Futures in Education, Vol. 13, No. 1: 141-148.
    • Neuman, L. L. (2007), Basics of Social Research: Qualitative and Quantitative Approaches, Second Edition, NewYork: Allyn and Bacon.
    • Neuman, L. (2006), Social Research Methods: Quantitative and Qualitative Approaches, Fourth Edition, London: Allyn and Bacon.
    • Odhiambo, G. O. (2013), “Academic Brain Drain: Impact and Implications for Public Higher Education Quality in Kenya”, Research in Comparative and International Education, Vol.  8. No. 4: 510-523.
    • Patton, M. (2001), Qualitative Research and Evaluation Methods, London: Sage Publications.
    • Ritzer, G. (2004), Modern Sociological Theory, London: Mcgraw-Hill College Publisher.
    • Turner, J. (2003), Structure of Sociological Theory, NewYork: Wadsworth Publication.
    • Zweig, D., Fung, C. S., and Han, D. (2008), “Redefining the Brain Drain: China's ‘Diaspora Option”, Science, Technology and Society, Vol. 13, No. 1: 1-33.
مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران
دوره 8، شماره 4
دی 1398
صفحه 745-772

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار