تحلیل فضایی الگوی ازدواج جمعیت معلول ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی دانشگاه تهران

2 کارشناس ارشد جغرافیا و مخاطرات محیطی گرایش انسانی دانشگاه تهران

3 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی دانشگاه خوارزمی

چکیده

از مهم‌ترین امور اجتماعی در طول حیات انسانی، اقدام به ازدواج است که اثری مستقیم بر تحولات جمعیتی سرزمین دارد. تحلیل فضایی الگوی ازدواج، نیازمند ارزیابی‌ها و پایش این پدیده است؛ بنابراین با توجه به نیاز ذاتی برای ازدواج، جمعیت معلول کشور نیز از حق ازدواج برخوردار است، اما امر مذکور مدل و سازمان فضایی خاصی خود را دارد که ناشناخته است. این مدل را در پژوهش حاضر می‌توان معادل تحلیل فضایی الگوی ازدواج جمعیت معلول ایران دانست. بدین‌سان شناخت الگوی فضایی مسئله مطرح‌شده، اثری مستقیم در برنامه‌ریزی‌های کشور خواهد داشت؛ از این‌رو هدف پژوهش حاضر، بررسی الگوی فضایی ازدواج معلولان در سطح کشور است. منابع اطلاعاتی پژوهش از نتایج آمارنامه‌های مرکز آمار ایران به‌دست آمد. همچنین به‌منظور تحلیل فضایی معیارهای ازدواج معلولان در سطح کشور از نرم‌افزار Arc GIS با استفاده از ابزار آماری خودهم‌بستگی فضایی، خوشه‌بندی زیاد و کم، لکه‌های داغ و فاصله‌گذاری معکوس فاصله استفاده شد. براساس نتایج تحلیل الگوی فضایی ازدواج جمعیت معلول ایران، مقدار پراکندگی معلولان در سطح کشور متغیر است و در مقایسه با ازدواج کل جامعه، نرم برخی از شهرستان‌ها برای ازدواج معلولان بالاتر و در برخی شهرستان‌ها مقدار آن کمتر است. میزان شاخص بی‌همسر به‌دلیل فوت در سطح یکسانی قرار دارد. از سوی دیگر، شاخص بی‌همسر به‌دلیل طلاق نشان‌دهدة اختلاف است. این نظریه‌ها تمام ویژگی‌های الگوی ازدواج را توجیه نمی‌کنند، بلکه هر بخش ممکن است با شدت و ضعف‌هایی از عوامل اقتصادی یا اجتماعی تأثیر بپذیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Spatial Analysis of the Marriage Pattern among the Disabled in Iran

نویسندگان [English]

  • Hassanali Faraji Sabokbar 1
  • Ahmad Irankhah Kokhalo 2
  • Hassan Momeni 3
1 Associate Professor of Geography and Rural Planning, University of Tehran
2 MSc in Geography and Human Peripheral Environmental Hazards, Tehran University
3 PhD Candidate of Geography and Rural Planning, University of Kharazmi
چکیده [English]

The most important social affairs during the human life is marriage, which has a direct impact on the demographic changes of the land. Spatial analysis of the marriage pattern requires evaluations and monitoring of this phenomenon. Therefore, due to the inherent need for marriage, the disabled population of the country also has the right to marry, but it has its own model and organization, which is unknown. This model in the present study is equivalent to the spatial analysis of the pattern of the marriage of the disabled population in Iran. Therefore, recognizing the spatial pattern of the proposed problem will have a direct effect on the country’s planning. Accordingly, this study is to investigate the spatial pattern of disability marriage in the country. The information sources of the research were obtained from the statistics of Statistics Center of Iran, and ArcGIS was used for spatial analysis of disability marital criteria in the country using statistical tools including spatial self-correlation, high and low clustering, hot spots and inverted distance were used. Results of spatial analysis of the marriage of disabled people in Iran showed that the dispersion rate of the disabled was unsteady in the country, and compared to the total marriage of the community, the norm of some cities for marital disability was higher and in some cities it was less. The rate of index of single due to the spouse death is constant. Yet, the rate of index of single due to divorce shows a difference. These theories do not justify all the characteristics of the marriage pattern. But each section may more or less affect the economic or social factors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Disabled
  • Disabled Marriage
  • Iran
  • Marital Pattern
  • Spatial Analysis
  • اسلامی‌نسب، علی (1372)، روانشناسی جانبازی و معلولیت، تهران: انتشارات سینا.
  • احمدی، وکیل و همتی، رضا (1387)، «بررسی وضعیت زناشویی مضیقة ازدواج در ایران براساس سرشماری 1385»، مجلة مطالعات راهبردی زنان، شمارة 41: 43- 64.
  • اکبری، امین و همکاران (1395)، «تحلیل فضایی-جامعه‌شناختی جرم سرقت از منزل در شهر کرمانشاه»، فصلنامة مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، شمارة 2: 295-318.
  • بختیاری، محمود و همکاران (1391)، «مقایسة کیفیت زندگی معلولان جسمی- حرکتی با افراد سالم با استفاده از پرسشنامة WHOQOL 100»، اپیدمیولوژی ایران، شمارة 2: 65-72.
  • پایگاه تنظیم خانواده (1397)، مجموعة گزارش میزان ازدواج در سطح کشور، شمارة 1: 1.
  • خیلگاوانی، اکرم (1389)، ساخت اجتماعی معلولیت: پژوهشی با رویکردی بر ساختگرایانه اجتماعی، مورد مطالعه: رشت، پایان‌نامه پژوهش در علوم اجتماعی، به راهنمایی دکتر فاروق امین مظفری.
  • دفتر فرهنگ معلولین (1390)، مجموعه گزارش مسائل معلولین، http: // uhh. hawaii. Edu /Ronald /handicapdefinition. html.
  • رضایی، مهدی و پرتویی لطیف (1394) «زنان معلول و تعامل با جامعه (مطالعة کیفی زندگی اجتماعی زنان معلول)»، شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، سال هفدهم، شمارة 67: 7-44.
  • ریشه شناسی نقص (2008)، http://shopes.com/hanguage/offense/handicap.asp.
  • فرجی سبکبار، حسنعلی و همکاران (1394)، «تحلیل اکتشافی داده‌های فضایی ازدواج در نواحی روستایی ایران»، پژوهش‌های‌ جغرافیای ‌انسانی، شمارة 2: 351- 366.
  • سرور، رحیم؛ محمدی‌ حمیدی، سمیه و ولیخانی، اژدر (1393)، «تحلیل وضعیت فضاهای عمومی شهری برای معلولان و کم‌توان‌های حرکتی، نمونة مورد مطالعه: میدان دوم صادقیة تهران»، جغرافیا (فصلنامة علمی-پژوهشی و بین‌المللی انجمن جغرافیای ایران)، شمارة 41: 83- 106.
  • شریفیان ثانی، مریم و همکاران (1385)، «دختران و زنان دچار معلولیت جسمی- حرکتی: نیازها و مشکلات»، نشریة توان‌بخشی، شمارة 2: 41-48.
  • عسگری، علی (1390)، تحلیل‌های آمار فضایی با Arc gis، شهرداری تهران: انتشارات سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات.
  • قاسمی اردهایی، علی (1386)، «تأثیر محل زندگی روستا- شهر بر زمان ازدواج زنان در ایران»، روستا و توسعه، شمارة 2: 64-86.
  • کاظمی‌پور، شهلا (1388)، «سنجش نگرش جوانان نسبت به ازدواج و شناخت آثار و پیامدهای آن با تأکید بر ازدواج‌های دانشجویی»، فرهنگ در دانشگاه اسلامی، شمارة 2: 42.
  • کرباسی، سید مصطفی و دواتگران، کیوان (1390)، کنوانسیون بین‌المللی حقوق معلولان و قانون جامع حمایت از حقوق معلولان، تهران: ادارة کل روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان بهزیستی کشور.
  • کمالی، محمد (1379)، «فقر و ناتوانی»، مجموعه مقاله‌های فقر در ایران، تهران: دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی.
  • محمودیان، حسین (1383)، «سن ازدواج در حال افزایش: بررسی عوامل پشتیبان»، نامة علوم اجتماعی، شمارة 27: 5-24.
  • مهرابی‌زاده هنرمند، مهناز؛ منصوری، زهره و جوانمرد، زینب (1392)، «بررسی رابطة بین الگوی رفتار جنسی و سازگاری زوجی زنان با توجه به متغیر تعدیل‌کنندة سن»، زن و جامعه، شمارة 1: 77.
  • نصیب، سید محمدحسین؛ جهان‌بین، سید عبادالله و جهان‌بین، سید فخرالدین (1390)، «نگرشی بر وضعیت حقوقی معلولان در ایران (در پرتو حمایت‌های رفاهی و مدنی دولت)»، حقوق اساسی، شمارة 16: 1-27.
  • نیکخواه، هدایت‌اله و فدایی، سامیه (1394)، «بررسی نیازهای اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و روانی معلولان، مطالعة موردی معلولان تحت سرپرستی بهزیستی بندرعباس»، پژوهشنامة فرهنگی هرمزگان، شمارة 10: 29-45.
  • یکتامرام، سید علی محمد؛ غلامی، رضا و مرادی، سلطان (1388)، چگونگی تعامل با افراد معلول تهران: ادارة کل روابط عمومی سازمان بهزیستی کشور.
    • Becker, G. S. (1973), “A Theory of Marriage: Part IV”, Journal of Political Economy, Vol. 81, No. 4: 813-846.
    • Braithwaite, D. O., and Harter, L. (2000), “Communication and the Management of Dialectical Tensions in the Personal Relationships of People with Disabilities. Handbook of Communication and People with Disabilities”, Research and Application, 17-36.
    • Brooks W.T. and Redin. M. (2009), “Occupational Aspiration, Rural to Urban Migration, and Intersectionality: A Comparison of White, Black, and Hispanic Male and Female Group Chances for Leaving Rural Counties. (2009) ”, Southern Rural Sociology, Vol. 24, No. 1: 1-13.
    • Byers, ES, and Wang, A. (2004), Understanding Sexuality in Close Relationship from the Social Exchange Perspective, In: Harveyb JH, Wenzel A, Sprecher S, Editors. Handbook of Sexuality in Close Relationship. Mahway, NJ: Lawrence Erlbaum.
    • Cooke, R. U. (1992), “Common Ground, Shared Inheritance: Research Imperatives for Environmental Geography”, Transactions of the Institute of British Geographers, Vol. 17, No. 2: 131-151.
    • Cleveland, W. S. (1985), The Elements of Graphing Data, Wadsworth Publ Co.
    • Cleveland, W. S. (1993), Visualizing Data, Hobart Press.
    • Dijkers MP. (2003), “Individualization in Quality of Life Measurement Instruments and Approaches”, Arch Phys Med Rehabil, Vol. 84, No. 84: 3-14.
    • Dubrow, J. (2008), “How Can We Account for Intersectionality in Quantita Tive Analysis Of Survey Data?” ASK: Society, Research, And Methods 17.
    • Fan, C. C., and Huang, Y. (1998), “Waves of Rural Brides: Female Marriage Migration in China”, Annals of the Association of American Geographers, Vol. 88, No. 2: 227-251.
    • Fine, M., and Adrienne A., (1988), Women with Disabilities: Essays in Psychology, Culture and Politics, Philadelphia: Temple University Press.
    • Garland Thomson, R. (2005), “Integrating Disability, Transforming Feminist Theory”, NWSA Journal, No. 3: 1-32.
    • Garland T. R. (2005), “Feminist Disability Studies”, Signs, Vol. 30, No. 2: 87-157.
    • Giddens, A. (1989), Socialogy, London: Polity Press.
    • Haining, R.  et al. (2000), “Providing Scientific Visualization for Spatial Data Analysis: Criteria and an Assessment Of SAGE”, Journal of Geographical Systems, Vol. 2, No. 2: 121-140.
    • Li, S. et al. (2003), “Marriage form and Family Division in Three Villages in Rural China”, Population Studies, Vol. 57, No. 1: 95-108.
    • Mattessich, P., and Hill, R. (1987), Life Cycle and Family Development, In M. B. Sussman and S. K. Steinmetz (Eds). Handbook of Marriage and the Family (PP. 439 - 469). Newyork: Plenum.
    • Phoenix, A. and Pattynama, P. (2006), “Intersectionality”, European Journal of Women’s Studies, Vol. 13, No 3: 187-192.
    • Pimentel, E. E. (2000), “Just How Do I Love Thee? Marital Relations in Urban China”, Journal of Marriage and the Family, Vol. 62, No. 1: 32-47.
    • Rao, C. N. S. (2002), “Sociology: Primary Principles of Sociology with an Introduction to Social Thought”, New Delhi: S. Chand.
    • Rice, P. (1994), Intimate Relationships, Marriage, and Families in the Twentieth Century. Newyork.
    • Shahandeh H. et al. (2005), “Quality of Life Among People with Spinal Cord Injuries”, Journal of School of Public Hea, No 3:1-8.
    • Turner, Jonathan H. (1998), The Structure of Sociological Theory, Wadsworth Publishing Company, New York.
    • Van Straten R. J, De Hann, M. (2000), Clinical Meaning of the Stroke-Adapted Sickness Impact Profile-30 and the Sickness Impact Profile-136. Stroke; 31: 2610.
    • Wendell, S. (1989), “Toward a Feminist Theory of Disability”, Feminist Ethics and Medicine, Vol. 4, No 2: 104-124.
    • World Health Organization (2008), International Classification of Functioning, Disability And Health. Geneva: WHO.
    • Yabiku, S. T. (2006), “Land Use and Marriage Timing in Nepal”, Population and Environment, Vol. 27, No. 5 and 6: 445-461.
    • http://hamshahrionline. ir/ details/ 289423/ lifeskills/ famillyaffair