هرمنوتیک حدس و گمانی به‌مثابۀ روش پژوهش در علوم اجتماعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس پژوهشی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی و دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی توسعة اجتماعی روستایی دانشگاه تهران

2 استاد گروه مطالعات توسعة اجتماعی دانشگاه تهران

3 دانشیار گروه مطالعات توسعة اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

واژة «هرمنوتیک» این فکر را به ذهن القا می‌کند که در علوم انسانی و اجتماعی تنها یک رویکرد روش‌شناسانة هرمنوتیکی وجود دارد. در‌حالی‌که این رویکردهای بسیار متنوع هستند. در هرمنوتیک برای مطالعة زندگی اجتماعی از دو مدل هرمنوتیک بازیابی یا سنتی و هرمنوتیک حدس و گمانی یا معاصر استفاده می‌شود. رویکرد هرمنوتیک سنتی یکی از روش‌های کیفی پژوهش در علوم اجتماعی برای دستیابی به معرفت دست‌اول از کنشگران اجتماعی است، اما هرمنوتیک معاصر یا حدس و گمانی از نحله‌های متأخر هرمنوتیک است که هدف آن فهم جریان خودفهمی هرروزه و نفوذ به آن، همچنین نمایان‌کردن واقعیت و معنی صحیح و زیرین کنش اجتماعی است که در ارتباط میان پژوهشگر، زمینة اجتماعی و کنشگران اجتماعی به‌وجود می‌آید. مقالة حاضر با استفاده از روش اسنادی، هرمنوتیک حدس و گمانی را که یکی از روش‌های متناسب با پژوهش‌های اجتماعی است، برجسته‌ و معرفی‌ کرده است. براساس یافته‌های این پژوهش، ادعای هرمنوتیک حدس و گمانی این است که خودفهمی که هرمنوتیک سنتی یا بازیابی بر آن تأکید دارد، معیوب است و فهمی که با بهره‌گیری از این نوع هرمنوتیک به‌دست می‌آید تنها ماسکی از واقعیت زیرین است. این در حالی است که هدف علوم اجتماعی از منظر هرمنوتیک حدس و گمانی، نفوذکردن به جریان خودفهمی هرروزه، نمایان‌کردن واقعیت و معنی صحیح کنش اجتماعی است که خود این هدف، ارتباط تنگاتنگی با تأکید متفکران علم اجتماعی بر سیالیت زندگی روزمره دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Hermeneutics of Suspicion as a Research Method in Social Sciences

نویسندگان [English]

  • Younes Akbari 1
  • Mahdi Taleb 2
  • Hossein Imani Jajarmi 3
1 PhD Candidate in Sociology of Rural Development, Tehran University
2 Professor, Department of Development Studies
3 Associate Professor, Department of Development Studies
چکیده [English]

The word “hermeneutics” implies the idea that in humanities and social sciences, there is only one hermeneutic methodological approach, while there are various methodological hermeneutics approaches. In order to study the social life, hermeneutics uses two models i.e. hermeneutics of recovery andhermeneutics of suspicion. Traditional or recovery hermeneutics approach as a qualitative research method in social sciences, tries to acquire a first-hand knowledge from social actors, but contemporary or suspicion hermeneutics seeks to understand and penetrate to the flow of everyday self-understanding and reveal the reality and the right and bottom true meaning of social action. This paper, using documentary method, tries to highlight and introduce the suspicion hermeneutics as one of appropriate methods for social studies. Results indicate that suspicion hermeneutics claims that the understanding which traditional or recovery hermeneutics emphasizes on, is itself fundamentally flawed, and the understanding that comes with this type of hermeneutics is only a mask of the underlying reality. While from the point of view of suspicion hermeneutics, the suitable goal for the social sciences is influencing the flow of everyday self-awareness and revealing the truth and meaning of social action, which has a close relationship with social sciences scholars’ emphasis on the fluidity of everyday life.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hermeneutics
  • Hermeneutics of Suspicion
  • Hermeneutics of Recovery
  • Social Sciences
  • بلیکی، نورمن (1392)، استراتژی‌های پژوهش اجتماعی، ترجمة هاشم آقابیگ‌پوری، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
  • پالمر، ریچارد (1389)، علم هرمنوتیک، ترجمة محمدسعید حنایی کاشانی، تهران: نشر هرمس.
  • شرت، ایون (1387)، فلسفة علوم اجتماعی قاره‌ای، ترجمة هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
  • شعبان رودکی، بختیار (1386)، «هرمنوتیک به مثابة بنیادی روش‌شناختی برای علوم انسانی»، نامة مفید، شمارة 59: 19-32.
  • محمدپور، احمد (1389)، روش در روش (دربارة ساخت معرفت در علوم انسانی)، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
  • نیوتن، ک. ام (1373)، «هرمنوتیک»، ترجمة یوسف اباذری، ارغنون، شمارة 4: 183-202.
    • Butler, T. (1998), “Towards a Hermeneutic Method for Interpretive Research in Information Systems”, Journal of Information Technology, No. 13: 285- 300.
    • Crotty, M. (1998), The Foundation of Social Research (Meaning and Perspective in the Research Process), Sage Publications Ltd.
    •  Perumal, C. A. and Padmanabhan V. K. (1988), “Post- Empiricist Methodology”, The Indian Jorrnal of Political Science, Vol. 49, No. 2: 285-296.
    • Debesay, J., Naden, D., and Slettebo, A. (2008), “How Do We Close the Hermeneutic Circle? A Gadamerian Approach to Justification in Interpretation in Qualitative Studies”, Nursing Inquiry, Vol. 15, No.15: 55- 57.
    • Derong, P. (2009), “Reader and Text in the Horizon of Understanding Methodology: Gadamer and Methodological Hermeneutics”, Front. Philos. China, Vol. 4, No. 3: 417- 436.
    • Gadamer, H. (1984), “The Hermeneutics of Suspicion”, Man and World, No. 17: 313- 323
    • Hekman, S. (1983), “From Epistemology To Ontology: Gadamer’s Hermeneutics And Wittgensteinian Social Science”, Human Studies, Vol. 6, No. 6: 205-224.
    • Laverty, M. S. (2003), “Hermeneutic Phenomenology And Phenomenology: Acomparison Of Historical And Methodological Consideration”, International Journal of Qualitative Methods, Vol. 2, No. 3: 21-32.
    • Marshall, Bruce, D. (1987), “Hermeneutics and Dogmatics in Schleiermacher’s Theology”, The Journal of Religion, Vol, 67, No, 1: 14-32.
    • Olson, David, R, (1986), “Mining the Human Sciences: Some Relations Between Hermenutice and Epistemology”, Interchange, Vol, 17, No, 2: 159-171.
    • Walsh, K. (1996), “Philosophical Hermeneutics and the Project of Hans Georg Gadamer: Implications For Nursing Research”, Nursing Inquiry, Vol. 3, No. 4: 231-237.