جامعه شناسی تجربۀ زیستۀ زنان مبتلا به ایدز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور تهران

3 کارشناس ارشد جامعه‌شناسی

چکیده

بیماری ایدز تنها یک بیماری، و حامل آن صرفاً یک بیمار نیست. از آنجا که راه‌های انتقال این بیماری شامل رفتارهایی است که در اذهان عمومی با بار ارزش منفی ارزیابی می‌شود، دربارة آن برچسب‌زنی و نگرش‌های منفی چشمگیری شکل گرفته است و مبتلایان با انگ افراد منحرف در جامعه مواجه، و غالباً با طرد و تبعیض افراد روبه‌رو می‌شوند. این پژوهش با هدف شناخت تأثیر این بیماری و انگ ناشی از آن در تجربة زیستة زنان مبتلا به ایدز یا زنان اچ‌آی‌وی مثبت انجام شده است. جمع‌آوری داده‌ها نیز با استفاده از روش کیفی و نظریة مبنایی و فن مصاحبه نیمه‌ساخت‌یافته با زنان اچ‌آی‌وی مثبت مراجعه‌کننده به «انجمن حمایت از آسیب‌دیدگان اجتماعی (احیای ارزش‌ها)» صورت گرفته است. براساس تحلیل یافته‌های حاصل از این پژوهش، چهار مقولة «افکار و نگرش‌های منفی موجود در جامعه»، «راه‌های خاص (حساس از نظر فرهنگی) انتقال بیماری»، «نبود دانش عمومی دربارة راه‌های سرایت بیماری» و «حمایت‌نکردن خانواده و نزدیکان و طردکردن بیماران» به‌عنوان شرایط علّی «زمینه‌ساز حساسیت بیمار به انگ اجتماعی» به‌دست آمد. همچنین یافته‌ها مؤید این مطلب است که انگ مرتبط با اچ‌آی‌وی موجب بروز رفتارهای تبعیض‌آمیز با این بیماران و درنتیجه بروز مشکلات و دغدغه در این زنان می‌شود؛ مشکلات جسمانی، روانی، انزوا و افسردگی، نگرانی‌های اقتصادی، نگرانی ازدست‌دادن شغل، توسل به پنهان‌کاری در محیط کار، تجربة طردشدن و ازدست‌دادن حمایت خانواده و دوستان، محدودیت دسترسی به درمان، نگرانی درمورد ازدواج و تعاملات اجتماعی محدودتر، از جمله مشکلاتی است که پیش روی این بیماران قرار دارد. این مشکلات در کنار ترس از افشای بیماری و انگ و داغ ننگ آن، سطح کیفیت زندگی در این بیماران را کاهش می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sociological Analysis of Lived Experience of Women Infected with AIDS

نویسندگان [English]

  • shirin Ahmadnia 1
  • Mohammad Javad Zahedi Mazandarani 2
  • Seyede Zahra Kazemi Nejhad 3
1 un
چکیده [English]

AIDS is not known just as a disease, and its vector is not just recognized only as
a patient. Since the modes of disease transmission include particular behaviors
which have been known as negative norms according to the public morals, there
are some negative labeling and views toward this disease. So, the patients are
labeled as deviant in the society, and they may face discrimination and
prejudice from the public. This research aims to study the impacts of the disease
and its labels, through the lived experience of the women who have AIDS or are
HIV-positive. Data has been collected, applying the qualitative method and the
basic theory and the semi-structured interview with positive HIV women, who
visited “the association to protect the socially damaged people (revival of
values)”. By analyzing the research findings, four factors were found as the
main causes for “the patient’s sensitivity to social labeling”, including: “the
present negative social attitude toward the disease”, “the immoral ways of
disease transmission”, “lack of public knowledge about the transmission ways”,
and “the absence of support from family and acquaintances”. Findings show
that the labeling related to HIV/AIDS leads to prejudicious behaviors toward
these patients, and consequently some problems and concerns for these women.
The concerns are physical problems, psychological problems, isolation and
depression, financial concerns, worrying about missing the job, stealth at work,
rejection and missing friends and family’s support, limited cure availability,
worrying about marriage, and limited social interactions. These problems beside
the fear from revealing the disease and so the fear from being labeled, lead to
decrease the level of life quality among these patients.

کلیدواژه‌ها [English]

  • AIDS
  • Emotional-Social Support
  • Social Labeling
  • Social Rejection
  • Women
  • آرمسترانگ، دیوید (1387)، جامعه‌شناسی پزشکی، ترجمه و تألیف محمد توکل، تهران: مرکز تحقیات اخلاق و حقوق پزشکی.
  • احمدنیا، شیرین (1392)، تفاوت‌های جنسیتی در ابتلا به اچ‌آی‌وی/ ایدز و مقابله با انگ‌زنی مبتلایان، گاهنامة انجمن احیای ارزش‌ها و انجمن توان‌یاب.
  • ایسنا (1396)، هشدار درخصوص ابتلای زنان جوان به ایدز، http://www.isna.ir/news/96030905159
  • بهروان، حسین؛ نوغانی، محسن و عباچی، اعظم (1390)، «بررسی فرایند برچسب‌زنی به بیماران اچ‌آی‌وی (ایدز) و پیامدهای آن»، مجلة جامعه‌شناسی ایران، دورة دوازدهم، شمارة 3: 143-166.
  • تبریزی، غلامرضا؛ تبریزی، سحر، و وطن‌خواه، مرضیه (1388)، «بررسی اختلالات شخصیت در بیماران مبتلا با ایدز با الگوی رفتارهای پرخطر»، فصلنامة خون، دورة 6، شمارة 4: 292- 300.
  • حق‌دوست، علی‌اکبر و همکاران (1389)، «اولویت‌های پژوهش در زمینة HIV ایدز در ایران»، مجلة دانش و تندرستی، ویژه‌نامة ششمین کنگره اپیدمیولوژی ایران: 165.
  • ساروخانی، محمدباقر (1375)، درآمدی بر دایره‌المعارف علوم اجتماعی، تهران: انتشارات کیهان.
  • سیدمن، استیون (1392)، کشاکش آرا در جامعه‌شناسی، ترجمة هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
  • قاضی طباطبایی، محمود؛ پاولاک، دروتی و دادهیر، ابوعلی (1385)، «برساخت یک مسئلة اجتماعی-جمعیتی: درآمدی بر جمعیت‌شناسی اجتماعی-انتقادی اچ‌آی‌وی در ایران» نامة انجمن جمعیت‌شناسی ایران، سال یکم، شمارة 2: 136-170.
  • کرسول، جان (1391)، پویش کیفی و طرح پژوهش: انتخاب از میان پنج رویکرد (روایت پژوهی، پدیدارشناسی، نظریة دادة بنیاد، قوم‌نگاری، مطالعة موردی)، ترجمة حسن دانایی و حسین کاظمی، تهران: انتشارات صفّار-اشراقی.
  • گافمن، اروینگ (1386)، داغ ننگ (چاره‌اندیشی برای هویت ضایع‌شده)، ترجمة مسعود کیانپور، تهران: نشر مرکز.
  • گروه تحقیقاتی مرکز ایدز ایران (1389)، بررسی و محاسبه شاخص انگ در افرادی که با اچ‌آی‌وی زندگی می‌کنند در شش استان کشور، مرکز تحقیقات ایدز ایران.
  • محسنی، منوچهر (1388)، جامعه‌شناسی پزشکی و بهداشت، تهران: انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، طهوری.
  • ملااسماعیل شیرازی نازلی، محرز مینو، و نوربخش، سید مرتضی (1391)، «مطالعة داغ ننگ و برچسب در زنان اچ‌آی‌وی مثبت»، فصلنامة اخلاق زیستی، سال دوم، شمارة 5: 99- 128.
  • محرز، مینو (1396) دلایل رشد ابتلای زنان به ایدز چیست؟ سایت مرکز ملی پیشگیری از ایدز ایران http://aids.ir/post/1250
  • پایگاه خبری انتخاب خبر (1396) رشد 10 برابری شیوع بیماری ایدز در بین زنان ایرانی- (http://entekhabekhabar.ir/7841(
  • نیک آئین، دیبا (1389)، «چالش اجتماعی- فرهنگی (استیگما) مرتبط با اخلاق پزشکی در برخورد با بیماران مبتلا به اچ‌آی‌وی»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
  • ویزه، اورزولا و مرادی، شهرام (1385)، «بررسی کیفیت زندگی و عوامل مرتبط با آن در زنان مبتلا به ایدز در شهر تهران»، خانواده پژوهی، شمارة 8: 309-325.
    • Butler, Judith (1993) Bodies that matter: On the Discursive Limits of sex, NewYork: Rutledge.

 

  •  
  • Galva, M.T, Cerqueira, A.T, Marconders-Machado, J. (2009) “Evaluation of quality of life among with HIV/AIDS using HAT-QoL”. Cad saude pubica, No.2: 430-437.
  • 18. Li, Li, ShengWu, Zunyou Wu, Stephanie Sun, Haixia Cui, and Manhong Jia (2006), “Understanding Family Support for people living with HIV/AIDS in Yunnan, China, Springer” AIDS and BehaviorB, No. 5.
  •  Simbayi, L. C., Kalichman, S., Strebel, A., Cloete, A., Henda, N. (2007), “Internalized stigma, discrimination, and depression among men and women living with HIV/ AIDS in Cape Town, South Africa”, Social Science & Medicine NO. 64: 1823-1831.