مطالعۀ جامعه‌شناختی انگیزه‌های مهاجرت از دانشگاه به حوزۀ علمیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تهران

2 کارشناس ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران

چکیده

مسئلة اصلی مقالة حاضر به مهاجرت علمی از دانشگاه به حوزة علمیه و شناخت انگیزه‌های این مهاجرت مربوط است که معمولاً در سویة مخالف از حوزه‌ها به دانشگاه‌ها رایج است. به‌منظور پاسخ‌گویی به این مسئله، با استفاده از مصاحبه‌های عمیق اپیزودیک با ۲۳ نفر از مهاجران از دانشگاه به حوزه، همچنین مشاهده‌های میدانی در حوزه‌های علمیة قم و تهران، درنهایت به سنخ‌بندی سه‌گانه‌ای از انگیزه‌های ایشان رسیدیم. هستة اصلی این بود که این دانشجویان با سه رویکرد متفاوت دینی که خود با خرد ابزاری منفعت‌محور نیز پیوند دارد، دست به چنین انتخابی می‌زنند. نمونه‌های متعلق به سنخ نخست با عنوان «محافظان دین» می‌خواهند از صورت‌های سنتی دین‌داری در مقابل عناصر تغییربخش فعلی در جامعه محافظت کنند. دومین سنخ با عنوان «پیام‌آوران دین» طلاب هستند که قصد دارند پیوند مسالمت‌آمیزی میان دین و مسائل جامعة امروزی فراهم کنند. درنهایت نمونه‌های متعلق به سنخ سوم با عنوان «امنیت‌طلبان»، دین را پناهگاه امنی می‌دانند که در رسیدن به تعالی اجتماعی، امنیت خاطر و مزایای اجتماعی سیاسی برای آن‌ها مفید است. در پایان تلاش شده است ضمن تحلیل انگیزه‌ها از خلال سه سنخ، به تبیینی از روابط میان آن‌ها نیز دست ‌یابیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sociological study of the motives of migration from the university to the hawza

نویسندگان [English]

  • Seyed Mahdi Etemaidifard 1
  • Anis Saremi 2
1 University of Tehran
2 University of Tehran
چکیده [English]

The main issue of the research is the migration from the university to the hawza. Elite migration is one of the most important issues discussed in this article. Our emphasis in this article is on student immigration from university to the hawza. The goal is to identify the motivations of these individuals and achieving a pattern of their motives. We conducted a qualitative research. We obtained samples of snowball sampling in Tehran and Qom, then We interviewed 23 with episodic interviews. We arrived to a triple typology of their motives. The main core of this is that these students make such choices with three different religious approaches, which are themselves linked to the instrumental motive of profit-centeredness. The first type select the hawza to protect of the traditional forms of religiosity against the replaceable elements in current society. We gave them the title of “religious protector”. The aim of second type is to create a peaceful link between religion and contemporary society's issues. We gave them the title of “religious messenger” . And finally The third type sees religion as a safe haven, Which can be useful to him in achieving social excellence, security, and socio-political benefits. We called them “security seeker”. In the final conclusion, the relationship between these three categories is explained.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Motivation
  • hawza
  • University
  • Religion
  • Typology
  • ·        آزاد ارمکی، تقی و زارع، مریم (1387)، «دانشگاه، مدرنیته و دین‌داری»، پژوهشنامة علوم انسانی و اجتماعی، شمارة 28: 133-160.
  • ایزدی، فائزه و همکاران (1393)، «تأثیر پیتر برگر در رویکردهای جامعه‌شناسی دین در زمان معاصر»، ادیان و عرفان، شماره 1: 23-48.
  • خامنه‌ای، سیدعلی (1365)، گزارشی از سابقة تاریخی و اوضاع کنونی حوزة علمیة مشهد، مشهد، کنگره جهانی امام رضا.
  • شریعتی، سارا و سلیمانیه مهدی (1391)، «بررسی جامعه‌شناختی بوروکراسیون حوزة علمیة قم با رویکرد وبری»، مجلة مطالعات اجتماعی ایران، شمارة 1: 81-122
  • کلاهی، محمدرضا (1390)، «دین‌داری و جهانی‌شدن»، فصلنامة انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شمارة 24: 65-93
  • گدازگر، حسین (1379)، «انواع بوروکراسی و توسعة فرهنگی با رویکردی وبری»، نشریة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، شمارة 175-176: 229-256.
  • میرزامحمدی، محمدحسن و صحبت‌لو علی (1386)، «تبیین اهداف مشترک حوزه و دانشگاه»، دانشگاه آزاد اسلامی، شمارة 3: 229-256

 

  • Braun,v and Clark (2006), “Using thematic analysis in psychology”, Qualitative research in psychology, No 2: 77-101.
  • Gary North (1989), “The problem with seminaries”,Christian Reconstruction, No 4: 1-19.
  • Gustav Erik Gullikstad Karlsaune (2001), The Invisible Religion - A mossgrown milestone or a gate to the present?, Publisert i Tidsskrift for Kirke, Religion, Samfun.
  • Jennifer Mason, (2002), QualitativeResearching, London: Sage Publications.
  • Keiko Sakurai (2012), “Shi‘ite Women’s Seminaries (howzeh-ye ‘elmiyyeh-ye khahran) in Iran: Possibilities and Limitations”, Iranian Studies, No 6: 727-744.