تحلیل علل مهاجرت‌های داخلی ایران در سرشماری‌های 1385 و 1390

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جمعیت‌شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور

2 هیئت‌علمی دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران

3 دانشجوی دکتری جمعیت‌شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور

چکیده

مهاجرت‌های داخلی براساس دلایل متعددی صورت می‌گیرد و در حال حاضر یکی از مهم‌ترین مسائل جمعیتی در ایران به شمار می‌رود. در این پژوهش، با تحلیل ثانویة داده‌های سرشماری‌های عمومی نفوس و مسکن 1385 و 1390، مهم‌ترین علل مهاجرت‌های داخلی در ایران به همراه عوامل و تبیین‌کننده‌های آن شناسایی شده است. مهم‌ترین علت مهاجرت پیروی از خانوار (یک علت کلی و مبهم) است و بعد از آن دلایل مربوط به اشتغال، تحصیل و پایان تحصیل، دستیابی به مسکن مناسب‌تر، انجام‌دادن و پایان خدمت وظیفه است که می‌توان آن‌ها را در دو دستة کلی مهاجرت تبعی و مهاجرت اقتصادی قرار داد. مهاجران واردشده به مناطق شهری و روستایی، مهاجران مرد و زن و مهاجران دارای دوره‌های سنی مختلف، دلایل تقریباً متفاوتی را برای مهاجرت خود برشمرده‌اند. براساس نتایج تحلیل‌های چند‌متغیره، جنس و سن مهاجران (به‌عنوان دو متغیر جمعیتی) از تبیین‌کننده‌های بسیار قوی در احتمال وقوع مهاجرت‌های تبعی و اقتصادی محسوب می‌شوند و پس از آن‌ها متغیرهای تحصیلات، جریان مهاجرت، نوع مهاجرت و سطح توسعه‌یافتگی مقصد قرار می‌گیرند. نوع مهاجرت‌های مورد بررسی، پیامدهای متفاوتی برای مبدأ و مقصد به همراه دارد که با آگاهی از تبیین‌کننده‌های آن می‌توان در راستای برنامه‌ریزی مهاجرت‌های داخلی در ایران گام برداشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Causes of Internal Migration of the Census of 2006 and 2012

نویسندگان [English]

  • Ali Ghasemi Ardahaee 1
  • Hossein Mahmoudian 2
  • Reza Nowbakht 3
1 Assistant professor of demography, Payame Noor University
2 Associate professor, Tehran University
3 PhD candidate of demography, Payame Noor University
چکیده [English]

Internal migration is one of the most important issues currently on the Iranian population that is done for several reasons. In this study, a secondary analysis of data on population and housing censuses in 2006 and 2012, the major causes of internal migration in Iran, along with its explanatory factors have been identified. The main cause of migration is to obey the family (a general and vague reason), and the next reasons are employment, education and graduation, access to more affordable housing, and the end of military service, which can classified in two general categories of subordinating and economic migration. Immigrants in urban and rural areas, male and female immigrants, immigrants of different age, have enumerated different reasons for immigration. Multivariate analysis showed that immigrants’ gender and age (as demographic variables) explain the very strong possibility of consequential and economic migration, and then the education, migration flows, migration type and level of development of destination is the goal. The two types of migrations have different outcomes for the source and the destination. By studying its causes, one can plan for internal migrations in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic Migration
  • Iran Internal Migration
  • Migration Causes
  • Migration Determinants
  • Subordinated Migration

مراجع

  • تودارو، مایکل (1367)، مهاجرت داخلی در کشورهای درحال‌توسعه، ترجمة مصطفی سرمدی و پروین رئیسی فرد، تهران: مؤسسه کار و تأمین اجتماعی.
  • · جمعه‌پور، محمود (1386)، «بررسی بین سطح توسعه‌یافتگی روستاهای استان تهران و مهاجرت به شهر تهران»، فصلنامۀ روستا و توسعه، شمارة 3: 27-55.
  • · غفاری، رامین و ترکی هرچگانی، معصومه (1389)، «تحلیلی بر عوامل مؤثر در مهاجرت جوانان روستایی به شهر (موردپژوهی: روستای صادق‌آباد از توابع بخش سامان در استان چهارمحال و بختیاری)»، فصلنامه مسکن و محیط روستا، شمارة 132: 91-102.
  • قاسمی اردهایی، علی (1387)، جریان‌های مهاجرت داخلی و ویژگی‌های مهاجران به‌تفکیک استان، تهران: مرکز آمار ایران، پژوهشکدة آمار.
  •                       (1392)، شبکه‌های اجتماعی و جابه‌جایی جمعیت: مطالعه جریان‌های مهاجرت از استان آذربایجان شرقی به شهرستان‌های منتخب استان تهران، رسالة دکتری جمعیت‌شناسی، دانشگاه تهران، دانشکدة علوم اجتماعی.
  • قرخلو، مهدی و حبیبی، کیومرث (1385)، «تحلیل مهاجرت در ارتباط با سطح توسعه‌یافتگی استان‌های کشور با استفاده از تکنیک‌های برنامه‌ریزی»، فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی، شمارة 81: 59-83.
  • مرکز آمار ایران، نتایج تفصیلی سرشماری‌های عمومی نفوس و مسکن 1385 و 1390.
  • مرکز آمار ایران، داده‌های خام 2 درصد سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390.
  • مشفق، محمود (1389)، مهاجرت‌های داخلی در ایران: بررسی سطوح و روندهای مهاجرت‌های داخلی در ایران و عوامل مؤثر بر آن در دوره 1385-1355،رسالة دکتری جمعیت‌شناسی، دانشگاه تهران، دانشکدة علوم اجتماعی.
    • Balan, J. (1981), Why People Move, UNESCO Press Printed in France.
    • Cadwallader, M. (1992), Migration and Residential Mobility: Macro and Micro Approaches, University of Wisconsin Press, Madison.
    • De­­Jong, G. (2000), “Expectations, Gender and Norms in Migration Decision-making”, Population Studies, No. 54, Vol. 3: 307-319.
    • De­­Jong, G. F. and Gardner, R. W. (1981), Migration Decision Making; Multidisciplinary Approaches to Micro­level Studies in Developed and Developing Countries, New York: Pergamon Press.
    • De­­Jong, G. F., Kerry, R. and Isarabhakdi, P. (1996), “Gender, Values, and Intentions to Move in Rural Thailand”, International Migration Review, No. 30, Vol. 3: 748-770.
    • Garasky, S. (2002), “Where Are They Going? A Comparison of Urban and Rural Youths’ Locational Choices after Leaving the Parental Home”, Journal of Social Science Research, No. 31: 409–431.
    • Guilmoto, C. Z. (1998), “Institutions and Migration: Short-term Versus Long-term Moves in Rural West Africa”, Population Studies, No. 52: 85-103.
    • ·          Harbison, S. F. (1981), Family Structure and Family Strategy in Migration Decision Making, In: De­­Jong, G. F. and Gardner, R. W, ed, Migration Decision Making; Multidisciplinary Approaches to Micro Level Studies in Developed and Developing Countries, New York: Pergamon Press.
    • Harris, J. R. and Todaro, M. P. (1970), “Migration, Unemployment and Development: A Two Sector Analysis”, American Economic Review, No. 60: 126-142.
    • Haug, S. (2008), “Migration Networks and Migration Decision-Making”, Journal of Ethnic and Migration Studies, No. 34, Vol. 4: 585 -605.
    • Jobes, P. (2000), Moving Nearer to Heaven: The Illusions and Disillusions of Migrants to Scenic Rural Place, Praeger, Westport, CT.
      • Koppel, B. (1976), “Toward Sociogenic Migration Theory”, International Migration Review, No. 10, Vol. 2: 233-248.
      • Ranis, G. and Fei, J. C. (1961), “A Theory of Economic Development”, American Economic Review, No. 51: 533-565.
      • Sjaastad, L. A. (1962), “The Costs and Returns of Human Migration”, The Journal of Political Economy, No. 70, Vol. 5: 80-93.
      • Stark, O. (1984), “Rural-to-Urban Migration in LDCs: A Relative Deprivation Approach”, Economic Development & Cultural Change, No. 32: 475-485.
      • Todaro, M. P. (1969), “A Model of Labor Migration and Urban Unemployment in Less Developed Countries”, American Economic Review, No. 59: 138-148.
      • Todaro, M. P. and Maruszko, L. (1987),“Illegal Migration and US Immigration Reform: A Conceptual Framework”, Population and Development Review, No. 13: 101-114.
مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران
دوره 6، شماره 3
مهر 1396
صفحه 375-390

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار