سنجش تأثیر عوامل فرهنگی بر رفتار مصرف گاز خانگی (مورد مطالعه: مشترکان گاز خانگی شهری در مازندران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه مازندران

چکیده

به‌منظور اصلاح الگوی مصرف، در قانون بودجة سال 1393 مقرر شد قیمت گاز برای مصارف خانگی افزایش یابد تا در نتیجۀ اجرای مرحلۀ دوم هدفمندی یارانه و افزایش قیمت‌های حامل انرژی (از جمله قیمت گاز خانگی)، رفتار مصرف گاز خانوارها اصلاح شود. تحقق­نیافتن این پیش‌بینی بیانگر دخالت سایر عوامل از جمله عوامل فرهنگی است. پژوهش حاضر براساس چارچوب نظری و مطالعات تجربی پیشین، درصدد بررسی تأثیر متغیرهای فرهنگی (دانش، نگرش و دغدغه) بر رفتار مصرف گاز خانگی در استان مازندران است. این پژوهش به­روش پیمایشی انجام شده و گردآوری داده­های آن از طریق پرسشنامه صورت گرفته است. نمونة آماری شامل 437 نفر از مشترکان گاز خانگی مناطق شهری استان مازندران است. نتایج نشان می­دهد از میان عوامل مختلف فرهنگی، با افزایش دانش، نگرش و دغدغۀ زیست‌محیطی افراد، رفتار مصرف گاز آن‌ها بهینه‌تر می­شود. همچنین نتایج نشان داد از مجموع عوامل فرهنگی، عامل دانش و نگرش زیست‌محیطی به ایجاد دغدغه‌های زیست‌محیطی در افراد منجر نمی‌شود. در این پژوهش، دلایل احتمالی این مسئله، تبیین و در بخش پایانی مقاله، دو توصیة اساسی برای سیاستگذاری پیشنهاد می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Measurement of Cultural factors Influence on Household Gas Consumption Behavior (Case study: urban residential gas customers in Mazandaran)

نویسنده [English]

  • Sadegh Salehi
چکیده [English]

To modify consumption patterns, the Act of 93 was drafted to increase the gas price and it was expected by applying this new Act in the second round of Subsidies system, household gas consumption will changed in a proper way. The plan seems unsuccessful and this suggest the role of other factors like cultural one which may shape people behavior.This study aims at researching culture factors underpinning on gas consumption rate in Mazandaran province. Based on theoretical framework and literature review, the research hypothesis was constructed. The research variables were conceptually and operationally defined and its scales were used to design questionnaire. The questionnaire was applied to the field as a pre-test and some items were deleted while some has been modified accordingly. Some 437 people were asked to complete the questionnaire as research respondents. The surveyed data were processed data by applying SPSS software program and the two statistics were utilized to analyze the data: descriptive and inferential. The result of the study showed that as environmental knowledge, attitude and concerns increase, gas consumption will increase Furthermore, the results indicated that environmental knowledge and attitude will not lead to environmental concerns. The likely reasons of the latter finding were explained and the paper was ended up to have two suggestion for policy makers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gas consumption behavior
  • Environmental knowledge
  • Environmental concern
  • environmental attitude
  • Urban regions

مراجع

  • فردوسی، سیما؛ مرتضوی، شهرناز و رضوانی، نعیمه (1386)، «رابطۀ بین دانش زیست‌محیطی و رفتارهای محافظت از محیط»، پژوهشنامه علوم انسانی، شمارۀ 53: 253-266.
  • دواس. دی. ای (1385)، پیمایش در تحقیقات اجتماعی، ترجمۀ هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی.
  • رفیع‌پور، فرامرز (1384)، کندوکاوها و پ‌ها: مقدمه‌ای بر روش‌های شناخت جامعه و تحقیقات اجتماعی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  • سازمان بهره‌وری انرژی ایران (1389)، آموزش مدیریت انرژی، مندرج در سایت سازمان به آدرس www.saba.ir.
  • ساتن، فلیپ (1392)، درآمدی بر جامعه‌شناسی محیط زیست، ترجمۀ صادق صالحی، تهران: انتشارات سمت.
  • عصر ایران (1393)، یارانۀ انرژی در سال جدید، www.asriran.com تاریخ دسترسی: 29 دیماه 1393.
  • بولتن نیوز (1393)، چگونه قیمت نفت را پیش‌بینی کنیم، http://www.bultannews.com/fa/news/19951 تاریخ دسترسی، 26 فروردین،1393.
  • سحابی، محمود (1393)، گام اشتباه در فاز دوم (توزیع ناعادلانۀ یارانه انرژی سال 94 اصلاح می‌گردد؟)، خبرگزاری فارس، http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13931108001558، تاریخ دسترسی: 19 بهمن 1393.
  • شرکت گاز مازندران (1393)، اهداف کلان شرکت گاز مازندران، http://www.nigc-mazandaran.ir/Site.aspx تاریخ دسترسی: 18 بهمن 1393.
  • مرکز آمار ایران (1390)، گزارش سرشماری عمومی نفوس و مسکن، تهران: مرکز آمار ایران.
  • صالحی، صادق و امامقلی، لقمان (1392)، استراتژی‌های مدیریت مصرف انرژی، مقالة ارائه‌شده به بیست و هشتمین کنفرانس بین‌المللی برق، تهران.
  • فرهادی، موسی (1388)، طرح تحقیقاتی: بررسی عوامل مؤثر بر میزان مصرف گاز مشترکین خانگی تأثیر روش‌های بهینه‌سازی در کاهش مصرف و هزینه‌ها، امور پژوهش شرکت گاز استان مازندران، مجری دانشگاه صنعتی انوشیروان بابل.
  • کریم زاده، سارا (1389)، بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر رفتارهای زیست‌محیطی (رفتار مصرف انرژی در منزل) شهروندان شهر ارومیه، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور تهران.
    • Arcury, A. T. (1990), “Environmental Attitude & Environmental knowledge”, Hyman Organization, No 49: 300-304.
    • -Barr, S., Ford, N.J., & Gilg, A.W. (2003), “Attitudes Toward Recycling Household Waste In Exeter”, Devon: Quantitative & Qualitative. 3-4.
    • BLAKE, J. (1999) “Overcoming the ‘value–action gap’ in environmental policy: tensions between national policy and local experience”, Local Environment, No 4(3): 257–278.
    • Bloom,J.W.,Trumbell,D. (2007), “Evaluation of Environmental Attitudes: Analysis and Results of a Scale Applied to University Student”, Journal of University of Zaragoza, No 4:2-15.
    • Christoph Weber, Adriaan Perrels. (2000), “Modelling lifestyle effects on energy demand and related emissions”, Energy Policy, No 28: 549-566.
    • Dunlap, Riley E.; Van Liere, Kent D.; Mertig, Angela G.; Jones, Robert Emmet (2003), “Measuring Endorsement of the New Ecological Paradigm: A Revised NEP Scale”. Journal of Social Issues, Vol.56, No.3,: 425-442.
    • Dunlap, R. E., & Van Liere, K. D. (1978), “The new environmental paradigm: A proposed measuring instrument and preliminary results”, Journal of Environmental Education, No: 9,:10-19.
    • -Dunlap, R.E.,& Cotton, W.R. (1979), ”Environmental Sociology”, Annual Review of Sociology, No 5: 243-273.
    • Felts,­ Anne (2008), Home Energy Conservation: Psychological and Environmental Worldviews, A Thesis presented to the Faculty of the Graduate School University of Missouri-Columbia.
    • Gurin, Denise and Yust, Becky and Coopet, Julie (2000),” Occupant Predictors of Household Energy Behavior and Consumption Change as Found in Energy Studies Since 1975”, Family and Consumer Sciences Research Journal,No 29:48-8.
    • Ramsey,­C.E. & Rickson, R.E. (1974),”Environmental­ Knowledge and Attitudes”, Journal of Environmental Education, No 8: 10-18.
    • Shui Bin, Hadi Dowlatabadi. (2005), “Consumer lifestyle approach to US energy use and the related CO2 emissions”, Energy Policy,No 33:197–208.
    • Salehi, Sadgh. (2010), People and the Environment: A Study of Environmental Attitudes and Behavior in Iran, Lipzick, Lambert Academic Publishing.
    • Kopnina, Helen. (2011),” Applying the New Ecological Paradigm scale in the case of Environmental Education: Qualitative Analysis of the Ecological Worldview of Dutch Children”, Journal of peace education and social Justice, No5(3):374-388.
    • Kaiser,F.G.,Wolfing,S, Fuhrer,U. (1999),”Environmental attitude and Ecological Behaviour”. Journal of environmental Psychology, No: 19(1):1-19.
    • Schultz,P.W.Zelezny,L.& Dalrymple,N. (2000),”A Multinational Perspective on the Relation Between Judeo-Christian Religious Beliefs and attitudes of environmental Concern”, Environment and Behavior, No: 32(4),:576-591.
    • Sudarmadi,.,Suzuki,S.Kawada,T.,Netti,H.,Soemantri,S.,& Tri Tugaswati, A(2001),” A Survey of Perception, Knowledge, Awareness and Attitude in regard to environmental Problems in a ample of Two Different Social Group in Jakarta, Indonesia”, Environment, Development and Sustainability, No: 3(2): 69-183.
    • Wijaya, Mohammad Ery and Tezuka, Teuo (2014), “Policy making for household appliance- related electricity consumption in Indonesia- A multicultural country”, Open Journal of Energy Efficiency, No 2(3): 53-64.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار