زنان سرپرست خانوار و تنگناهای جامعه‌پذیری فرزندان (مطالعۀ موردی: زنان سرپرست خانوار تحت پوشش شهرداری تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران

2 عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد واحد تهران شمال

3 دانشجوی دکتری مطالعات زنان دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

زنان سرپرست خانوار از جمله گروه‌های آسیب‌پذیر جامعه هستند که تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند طلاق، فوت، اعتیاد و... قرار دارند. در بررسی‌های موجود، اغلب به وضعیت اقتصادی و رفاهی زنان سرپرست خانوار و همچنین وضعیت سلامت جسمی و روحی آنان پرداخته شده است؛ به همین علت از مسائل و مشکلاتی که این زنان در زمینۀ رشد و تربیت فرزندان با آن روبه‌رو هستند غفلت شده است. بر این اساس هدف اصلی این پژوهش بررسی تنگناهای زنان سرپرست خانوار در خصوص جامعه‌پذیری فرزندان است. روش تحقیق، پیمایشی است؛ جامعۀ آماری پژوهش، زنان سرپرست خانوار تحت پوشش شهرداری تهران هستند و تعداد 328 نفر نمونه با روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شده­اند. براساس نتایج پژوهش، اندازۀ خطر افت و ترک تحصیلی بین فرزندان دختر خانواده‌های زن سرپرست فراوانی معناداری دارد. اما ناسازگاری اجتماعی، فقدان الگوی پدری و خلأ ارتباطی ناشی از آن و کنترل‌ناپذیری فرزندان دختر در چنین خانواده‌هایی فراوانی معناداری ندارد. بین متغیرهای زمینه‌ای زنان سرپرست، متغیر افزایش سن مادر با اختلال در جامعه‌پذیری کودکان ارتباط مستقیم دارد. اما بین متغیرهای تحصیلات و درآمد و تنگناهای جامعه‌‌پذیری فرزندان، ارتباط معناداری وجود نداشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Women’s headed households and bottlenecks of children socialization (A case study: The householder women supported by Tehran Municipality Organization)

نویسندگان [English]

  • Bager Sarookhani 1
  • Taliee Khademian 2
  • Fateme Zahra Naderi 3
1
2
3
چکیده [English]

Female-headed households and the women in charge of them are one of the most vulnerable chunks of a society, often highly affected by divorces, passing or disability of their husband, drug-abuse of their partner, or immigration of their husbands. That Is why this study is focused on bottlenecks of parenting and children socialization for female-headed households, which is divided into five subcategories, cumulatively studied in seven hypotheses.
In this study, referential methods are employed for verification and data gathering in theories, and traversal methods are used for management of data. The sample data consists of all the women in this category, covered by Tehran municipality, and its size is calculated via Cochran formula method to be 328 people. Random sampling has been used to access elements of the data sample, and analysis unit is set to be each responsive person. The geographical location of the study is the city of Tehran, and it was done in Jalali year 1392 (2013 Gregorian). Data was gathered via surveys. Credibility of the surveys were assessed by the visual methods, and the final edition employed Cronbach's (alpha=0.77), which was calculated to be .77, demonstrating that the sampling tools are desirably persistent. For further data analysis, the descriptive section includes one dimensional tables, as well as mean and variance diagrams. To define discoveries, t test and correlations are used.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Women
  • women’s headed households
  • headed households
  • Socialization
  • children's socialization
  • آبوت، پاملا و کلر والاس (1385)، جامعه‌شناسی زنان، ترجمۀ: منیژه نجم‌عراقی، تهران: نشر نی.
  • آذین‌احمدموسوی، سیدمحمود (1390)، «بررسی نقش عوامل آموزشگاهی بر سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان مقطع متوسطة (شهرستان فریدون‌شهر)»، جامعه‌شناسی کاربردی، شمارۀ اول: 200-183.
  • آقابخشی، حبیب (1377)، اعتیاد و آسیب‌شناسی خانواده (مصون‌سازی کودکان در برابر اعتیاد)، تهران: انتشارات دانش‌آفرین.
  • بیرو ، آلن (1370)، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمۀ: باقر ساروخانی، تهران: انتشارات کیهان.
  • توسلی، غلامعباس (1374)، نظریه‌های جامعه‌شناسی، تهران: انتشارات سمت.
  • حسینی، سیداحمد؛ ‌فروزان، ستاره آمنه و امیرفریار، معصومه (1388)، «بررسی سلامت روان زنان سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی شهر تهران»، فصلنامۀ پژوهش اجتماعی، شمارۀ 3: 139-120.
  • خانی، فضیله (1385)، جنسیت و توسعه، تهران: پژوهشکدۀ فرهنگی اجتماعی.
  • روزن‌باوم، هایدی (1373)، خانواده بر منزله ساختاری در مقابل جامعه، ترجمۀ: محمدصادق مهدوی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  • روشبلاو، آن‌ماری (1372)، مفهوم نقش در روان‌شناسی اجتماعی: مطالعات تاریخی انتقادی، ترجمۀ: ابوالحسن سرومقدم، مشهد: انتشارات آستان قدس.
  • روشه، گی (1376)، جامعهشناسی تالکوت پارسونز، ترجمۀ: دکتر عبدالحسین نیک‌گهر، تهران: انتشارات تبیان.
  • ستوده، هدایت‌اله (1385)، روان‌شناسی اجتماعی، تهران: انتشارات آوای نور.
  • شایان‌مهر، علیرضا (1377)، دایره ‍‌المعارف تطبیقی علوم اجتماعی (کتاب اول)، تهران: انتشارات کیهان.
  • ﮐﻮزر، ﻟﻮﺋﯿﺲ (1384)، زﻧﺪﮔﯽ و اﻧﺪﯾﺸﻪ ﺑﺰرﮔﺎن ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ، ﺗﺮجمۀ: ﻣﺤﺴﻦ ﺛﻼﺛﯽ، ﺗﻬﺮان: اﻧﺘﺸﺎرات ﻋﻠﻤﯽ.
  • گیدنز، آنتونی (1386)، جامعه‌شناسی، ترجمۀ: حسن چاوشیان، تهران: نشرنی.
  • نوابخش، مهرداد و فتحی، سروش (1390)، «شیوه‌های فرزندپروری و سازگاری اجتماعی»، مجلۀ پژوهش دینی، شماره 22: 64-34.