تحلیل بازنمایی روحانیت در سینمای ایران مطالعۀ موردی؛ تحلیل گفتمان فیلم «طلا و مس»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی گروه انسان‌‌شناسی دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری رشتۀ علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

امروزه رسانه‌های جمعی زمینه را برای بیان مسائل زندگی عموم در سطح ملی و بین‌المللی فراهم آورده‌اند. صنعت سینما در نقش رسانه‌ای تأثیرگذار، برای نمایش و معرفی برخی از این عناصر اصیل در قالب الگویی پایدار کوشیده است؛ اما از ابتدای شکل‌گیری تا کنون، به دلیل محدودیت‌های هر دوره، تنوع ژانر اندکی داشته است و همین موضوع، بر شخصیت‌پردازی فیلم‌ها و ارائۀ الگوهای انسانی و شخصیت‌های رفتاری و اخلاقی تأثیر چشمگیری داشته است.
در این پژوهش پس از مرور مفاهیم فیلم دینی از دیدگاه اندیشمندان این حوزه، نظریۀ بازنمایی را بررسی خواهیم کرد که یکی از اساسی‌ترین و مهم‌ترین مفاهیم در مطالعات فرهنگی و رسانه‌ای است؛ و درنتیجه چگونگی بازنمایی روحانیت را در فیلم «طلا و مس» با استفاده از روش تحلیل گفتمان ترکیبی بررسی می‌کنیم. براساس نتایج، فیلم طلا و مس از سویی نقدی است بر جامعه‌ای که همواره پایبندی به اخلاق را فریاد می‌زند اما در بسیاری از لحظات دلیلی برای بی‌اخلاقی حاکم بر فضای جامعه ندارد؛ از سوی دیگر راه رسیدن به عرفان حقیقی را حضور در متن جامعه و توجه به مسائل جزئی نهفته در زندگی بیان می‌کند که نتیجه‌اش حرکت از اخلاق نظری به اخلاق عملی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of Clergymen’s Representation in Iran's Cinema: A Case Study of Discourse Analysis of the Tala va Mes, Movie

نویسندگان [English]

  • Ahmad Naderi 1
  • Majid Soleimani Sasani 2
  • Ali Eskandari 2
1 Assistant Professor of Anthropology, Faculty of Social Sciences, university of Tehran
2 PhD candidate of Communication, Allame Tabatabaee University
چکیده [English]

Mass medias have provided great opportunities that include peoples' life issues, in both at the national and international level. Cinema industry, as an influential medium tries to show and introduce some of these original elements being as a stable pattern ؛
but from the exact filmdom formation, it has had some limitations in each period so far. This is why there are less diversities of genres so it has influenced in characterizations of movies, show of humanity patterns, behavioral and moral types. In this article after reviewing on contexts of religious movie from philosophers' point of views at this course, we are analyzing representation theory being one of the most important context in cultural and media studies and we are checking the method of spirituality representation on »tala va mes« by means of combined discourse analysis method. the results show that » tala va mes« is a critic for a society kipping ethics but no justification for immorality of society is at some moments of the film and on the other hand it represents that the way of reaching to real theosophy is presenting in society and paying attention to minor issues hidden in a life which is the result of changing the theoretical ethic to practical ethic.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Representation
  • Spirituality
  • Discourse analysis
  • Tala va mes movie
  • آدورنو، تئودور و هورکهایمر، ماکس (1380)، «صنعت‏ فرهنگ‌سازی (روشنگری به مثابة فریب توده‏ای)»، ترجمۀ مراد فرهاد‏پور، ارغنون، شمارۀ 18: 35-83.
  • بورکهارت، تیتوس (1369)، هنر مقدس، ترجمۀ جلال ستاری، تهران: انتشارات سروش.
  • بهرامپور، شعبانعلی (1379)، مقدمه در تحلیل انتقادی گفتمان، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
  • تاجیک، محمدرضا (1378)، مجموعه مقالات گفتمان و تحلیل گفتمانی، تهران: تحلیل گفتمان.
  • جلالی، علیرضا (1384)،  نظریۀ اخلاقی سینما، تهران: انتشارات سورۀ مهر.
  • دالگرن، پیتر (1380)،  تلویزیون و گسترۀ عمومی، ترجمۀ مهدی شفقتی، تهران: سروش.
  • دانایی‌فرد، حسین و دیگران (1386)، روش تحقیق در مدیریت، تهران: انتشارات صفار.
  • ساسانی، فرهاد (1384)، نظریه‌های معاصر دربارۀ تفسیر فیلم دینی، تهران: انتشارات سورۀ مهر.
  • سلطانی، علی‌اصغر (1384)، قدرت، زبان و گفتمان، تهران: نشر نی.
  • سیدنژاد، میرصادق (1384)، «سیری در اندیشه‏های شهید آوینی»، گلبرگ، شمارۀ 61: 126-138.
  • فرکلاف، نورمن (1379)، تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمۀ شعبانپور و دیگران، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
  • مددپور، محمد (1384)، سینمای اشراقی، تهران: انتشارات سورۀ مهر.
  • مک دانل، دایان (1380)، مقدمه‌ای بر نظریه‌های گفتمان، ترجمۀ حسین‌علی نوذری، تهران: انتشارات فرهنگ گفتمان.
  • مهدی­زاده، سید محمد (1387)، رسانه و بازنمایی، تهران: دفتر مطالعات و توسعۀ رسانه‌ها.
  • هوور. استوارت ام و لاند بای‌نات (1382)، بازاندیشی دربارۀ رسانه، دین و فرهنگ، ترجمۀ مسعود آریایى‌نیا، تهران: سروش.

 

Enson, J (2002), Discourse Analysis as theory and method, London, Sage Publication.

Hall, S (1997), The Work of Representation, In Cultural Representation and Signifying Practice, London, Sage Publication