بررسی دیوارنوشته‌‌های شهر تهران از دیدگاه جامعه‌شناسی زبان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه زبان‌شناسی دانشگاه پیام نور

چکیده

دیوارنویسی پدیده‌ای اجتماعی با پیشینه‌ای بس طولانی است. اما دیوارنوشته‌ها در دوران تمدن مدرن، در نقش یک رسانه مطرح بوده‌اند. در این مقاله کوشیدیم که دیوارنوشته‌ها را از دیدگاه زبان‌شناختی بررسی کنیم. در این پژوهش ویژگی‌های کامل 2929 دیوارنوشته از محله‌های گوناگون شمال، جنوب، شرق، غرب، و مرکز تهران ثبت و سپس استخراج و بررسی شده‌اند. پس از بررسی دیوارنوشته‌ها مشخص شد: نوشته‌های زبانی 76/92 درصد و نوشته‌های تصویری 23/7 درصد کل دیوارنوشته‌های شهر تهران را دربرمی‌گیرد. از کل دیوارنوشته‌های زبانی شهر تهران،72/9 درصد برآمده از گفتمان رسمی و 27/90 درصد برآمده از گفتمان غیررسمی است. پس از بررسی موضوع نوشته‌های رسمی و غیررسمی، نوشته‌های رسمی بیشتر محتواهای تربیتی، سیاسی و مذهبی داشتند. درحالی‌که در نوشته‌های غیررسمی، اسامی افراد با 08/25 درصد بیشترین موضوع را داشتند. در خصوص اسامی به‌کار رفته، اسامی مذکر بسیار بیشتر از اسامی مؤنث بودند. در مقایسۀ نظام نوشتاری (خط)، خط فارسی با 16/79 درصد و خط انگلیسی با 83/20 درصد کل دیوارنوشته‌های زبانی شهر تهران را شامل می‌شوند. موضوع دیوارنوشته‌های انگلیسی بیشتر به خودابرازی (اسامی، علایق و نفرت‌ها) گرایش دارند. موضوع‌های اجتماعی مانند تبلیغات اقتصادی، اطلاع‌رسانی، تربیتی و مذهبی سهم اندکی در نوشته‌های به خط انگلیسی دارند. درواقع دیوارنویس‌ها، خط انگلیسی را در نقش رمزگان ابراز خود استفاده می‌کنند. در مقابل، خط فارسی برای پیام‌رسانی اجتماعی به‌کار رفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Sociolinguistic Study of Graffiti in Tehran

نویسنده [English]

  • bahman zandi
Associate Professor of Linguistics, University of Payame Noor
چکیده [English]

Graffiti as one of the social phenomenon has a very long record. However, the graffiti in modern civilization has been put forth as a media. In this article, efforts have been made to study the graffiti from the linguistic perspective. In this research, 2929 graffiti from different districts in the north, south, east, west and center of Tehran have been registered and then extracted and analyzed. After reviewing a set of graffiti, it was specified: The whole set of graffiti in Tehran city include lingual writings (92.76%) and visual writings (7.23%). Comparing the social position of graffiti artists, the whole lingual graffiti of Tehran city includes formal writings emerging from the official discourse (9.72%) and the informal writings emerging from unofficial discourse (90.27%). Comparing the formal and informal writing motifs, it was learned that the informal writing motifs were more than educational, political and religious motifs. Where the names of individuals in informal writings with 25.08% were the greatest motifs. As for the male names in use, it can be said that the male names were much more than female names. The religious motifs with (2.73%) were the least graffiti. In comparison with the writing system (script), Persian script with 79.16% as compared with English script with 20.83% includes the whole lingual graffiti of Tehran city. Graffiti in English tend to motifs related to self expression (names, interests and hates). The social motifs including economic propagations, information dissemination, educational and religious ones have a slight share in writing in English script. In fact, the graffiti writters have employed English script as a code of expression of oneself in a self-oriented expression. Oppositely, Persian script has been used to convey social message.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Linguistics
  • Sociolinguistics
  • Graffiti
  • Official discourse
  • Unofficial discourse
  • اسماعیل‌نیا، محمود (خرداد 1385)، «دیوار به مثابۀ رسانه» ، روزنامه اعتماد ملی.
  • ترادگیل ، پیتر(1376)، زبانشناسی اجتماعی، ترجمۀ محمد طباطبایی ، تهران: نشر آگه.
  • زندی، بهمن (1388)، «بررسی میزان همخوانی زبان پیام کوتاه با زبان فارسی»، فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی، شماره 1:47-75.
  • ــــــــــــ (1390)، «بررسی زبان شناختی خودرونوشته‌های تهران و اردبیل»، فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی، شماره 4: 184-206.
  • شعله، مهسا (1390)، «معیارهای متن بودگی شهر»، نشریه هنرهای زیبا، شماره 48: 19-32.
  • فخری ، لیدا (1387)، «زبان تصویر»، روزنامه ایران، قابل دسترسی در روزنامه ایران 10/10/1387.
  • فکوهی، ناصر(1383)،انسان‌شناسی شهری، تهران: نشر نی.
    • کاشی،محمدجواد (1385)، «نقد کتاب تصاویر دیوارنوشته­های انقلاب»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، شماره 4: 58-60.
    • کفشچیان­مقدم، اصغر(1388)، چه چیز روی دیوار نوشته می‌شود؟، http://www.jahannews.com
  • کوثری، مسعود (2005)، زبان آمیخته و واسازی هویت، www.sang.com http://
  • کوثری، مسعود (1389)، «گرافیتی به منزلۀ هنر اعتراض»، فصلنامۀ جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، شماره 1: 65-100.
  • محسنیان راد،مهدی (1369)، «بررسی دیوارنوشته‌های دوران انقلاب»، فصلنامۀ رسانه، شماره4: 24-49.
  • محسنی تبریزی ، علیرضا (1383)، وندالیسم، تهران: انتشارات آن.
  • محسنی، محمدرضا (1386)، «نمایش خیابانی»،پژوهش­های زبان­های خارجی، شماره 42: 89-103.
  • محمدیان، محمود و پورحسینی، امیرحسین (1391)، تبلیغات محیطی، تهران: مؤسسه کتاب مهربان نشر.
  • مدرسی،یحیی (1387)، درآمدی بر جامعه‌شناسی زبان، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  • مقصودی، سوده و بنی‌فاطمه، زهرا (1383)، «تحلیل محتوای دیوارنویسی­های کلاس­های دانشگاه شهید باهنر کرمان»، فصلنامۀ رفاه اجتماعی، شماره 13: 267-290.
  • ممیز، مرتضی(1361)، تصاویر دیوار نوشته­های انقلاب، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  • مؤذنی، حمید (1384)،جامعه‌شناسی توالت­نوشته­ها، http://www.sedaye-mardom.blogsky.com.
  • نرسیسیانس، امیلیا (1383)،مردم‌شناسی جنسیت، تهران: نشر افکار-پژوهشکده مردم‌شناسی سازمان میراث فرهنگی.

 

 

 

  • Alenso,A. (1998), Urban  graffiti  on the city landscape, paper presented at western geography conference, San DiegoState University
  • Crystal, D. (1992), an encyclopedic dictionary of language and languages, Blackwell publishers.
  • Fishman, J., (1971),  “The Sociology of Language: An Interdisciplinary Social Science Approach to Lanuage in Society”, Advances in the sociology of language. Vol. l` Ed .J. Fishman, The Hague: Mounton.
  • Gumperz, J., (1968), The speech community,Language and social Context. Ed. P. Giglioti.
  • Hudson, R.A., (1996), Sociolinguistics, Cambridge University.
  • Spolsky, B., (2008), Sociolinguistics, Oxford university press.
  • Trudgill, p., (2001), sociolinguistics: an Introduction to Language and Society, Fourth Edition, Penguin Books.
  • Wardhaugh, R., (1986), An introduction to sociolinguistics, Oxford: Basil Blackwell