مطالعۀ تغییرات زمانی ارزش فرزند در ایران (مطالعۀ زنان شهر زنجان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتر جامعه‌شناسی فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

2 استاد جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

فرزند و فرزندآوری از مهم‌ترین ارزش‌های خانواده در ایران است. نسل‌های مختلف زنان در ایران، براساس تجارب و حوادث تاریخی و تجربۀ زندگی مشترک،  نگرش و برداشت متفاوت و گاه متضاد از معنا و مفهوم فرزند دارند. با تکیه بر دو دسته از نظریه‌های غربی شامل تغییرات فرهنگی، گذار جمعیتی دوم، تضاد نسلی و ساختاری و نظریه‌های جوامع پیرامون مانند نظریۀ جهان‌ـ محلی شدن، الگوی پژوهش ساخته شد.
 روش پژوهش، پیمایشی است. جمعیت آماری، پنج نسل از زنان شهر زنجان با توجه به شرایط تاریخی انتخاب شده‌اند: متولدین قبل از سال 42، متولدین سال‌های 57-1342، متولدین سال‌های 67-1358، متولدین سال‌های 70-1367 و متولدین سال‌های 74-1370. از هر نسل 100 نفر و درمجموع 500 نفر حجم نمونۀ این پژوهش را تشکیل داده‌اند. روش نمونه‌گیری خوشه‌ای دومرحله‌ای به شیوۀ PPS است.
 براساس یافته‌های پژوهش، تفاوت میانگین ارزش بین نسل‌های بررسی‌شده به لحاظ آماری معنادار است؛ پایین‌ترین سطح ارزش فرزند متعلق به نسل زنان متولد سال‌های 74-1371 و بالاترین سطح مربوط به نسل زنان متولد سال‌های قبل از 42 است. فردگرایی با ارزش فرزند ارتباط منفی و دینداری با ارزش فرزند ارتباط مثبت دارد. تأثیر تجربۀ جهانی شدن بر ارزش فرزند، در نسل متولدین 67-1358 شدیدتر از سایر نسل‌ها است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A study of Temporal changes of child value in Iran (Zanjan city womans)

نویسندگان [English]

  • sajjad ojaghlo 1
  • hasan saraie 2
1 PhD in cultural sociology, Islamic Azad University, Research and science Branch, Tehran
2 Professor at Alameh Tabatabaee University
چکیده [English]

Child and childbearing are considered as the most important 'family values' in Iran. Based on historical experiences and events as well as common life experience different generations of Iranian women have various and sometimes contrasting attitudes and perceptions towards the meaning and concept of child. According to theoretical framework; cultural changes theory, second demographic transition theory, structural conflict theory and glocalization, theoretical model produeted. This research is cross-sectional and survey based and the data are collected using questionnaire. Research population includes five generations of Zanjani women. The 500 woman- sample consists of 100 women from each generation. Sampling method is multistage cluster. Findings show that the difference of value score average among studied generations is statistically significant. The lowest rate of child value is related to women between 1992 and 1995 and the highest rate belongs to women before 1963. There is a reverse and negative relationship between individualism and childbearing. A positive and direct relationship is observed between religiosity and childbearing. The effect of globalization on child value among generation of 1979-1988 is stronger than other generations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • child value
  • Childbearing
  • family values
  • Family changes
  • Zanjan

مراجع

  • احمدی، وکیل (1391)، «بررسی نقش گذار جمعیتی در  تغییرات جامعه‌شناختی خانواده»، مجلۀ مطالعات روان‌شناختی اجتماعی زنان، شمارة 30: 81-102
  • اعزازی، شهلا (1380)، جامعه‌شناسی خانواده: با تأکید بر نقش، ساختار و کارکرد خانواده در دوران معاصر، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، چاپ دوم.
  •  ایمان، محمدتقی و سروش، مریم (1392)، «مقایسة بین‌نسلی سرمایه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در دسترس زنان شیراز»، نشریۀ زن در توسعه و سیاست، شمارة 4: 509-530.
  •  اینگلهارت رونالد و پل. آر. آبرامسون (1378)، «امنیت اقتصادی و دگرگونی ارزشی»، ترجمۀ شهناز شفیع‌خانی، نامة پژوهش، شمارة 14: 65-78.
  •  برناردز، جان(1390)، درآمدی به مطالعات خانواده، ترجمۀ حسین قاضیان، تهران: نشر نی.
  •  بک گرنسهایم، الیزابت (2002)، خانواده در جهان امروز، ترجمۀ افسر افشار نادری و بیتا مدنی، تهران: نشر نی. 
  • رابرتسون، رونالد (1383)، «جهان‌ـ محلی‌شدن؛ زمان‌ـ فضا و همگونی‌ـ ناهمگونی»، ترجمۀ مراد فرهادپور، فصلنامة ارغنون، شمارة 24: 43-57.
  • رابرتسون، رونالد (1385)، جهانی‌شدن: بررسی تئوری‌های اجتماعی و فرهنگی، ترجمۀ کمال پولادی، تهران: نشر ثالث.
  • زاهدی، محمدجواد و خضرنژاد، عمر(1392)، «نوسازی و فرآیند تحول ارزش­ها در حوزۀ خانواده: بررسی نمونه­ای دگرگونی ارزش­های خانوادگی در شهر بوکان»، مجلۀ جامعه‌شناسی ایران، شمارة 1: 68-97.
  •  سرایی، حسن(1385)، «تداوم و تغییر خانواده در جریان گذار جمعیتی ایران»، نامۀ انجمن جمعیت‌شناسی ایران ، شماره 2: 37-60.  
  • ــــــــــــ (1387)، «گذار جمعیتی دوم؛ با نیم‌نگاهی به ایران»، نامۀ انجمن جمعیت‌شناسی ایران، سال سوم، شمارة 6: 118-140.
  • شجاعی زند، علیرضا (1384)، «مدلی برای سنجش دینداری»، مجلۀ جامعه‌شناسی ایران، دورة ششم، شمارة 1: 34-66.
  •  صادقی فسایی، سهیلا و عرفان‌منش، ایمان (1391)، «تحلیل گفتمان نظریه‌پردازی‌های اجتماعی از الگوی خانوادۀ مطلوب در ایران»، مجلۀ مطالعات راهبردی زنان، شمارة 58: 7-48.
  •  عباسی شوازی، محمدجلال، میمنت حسینی چاوشی، طه نوراللهی و فریبا سادات بنی‌هاشمی(1387)،« سطح و روند باروری در ایران طی سه دهۀ اخیر با استفاده از روش فرزندان خود» مقالة ارائه‌شده در همایش مرکز آمار ایران با عنوان: تحلیل نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن با تأکید بر سرشماری 1385، 4-5 دی ماه 1387، تهران: دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
  • گیدنز، آنتونی (1384)، چشم‌اندازهای جهانی؛ چشم‌انداز خانواده، ترجمۀ محمدرضا جلایی‌پور، تهران: انتشارات طرح نو.
  • لیتل، دانیل (1386)، تبیین در علوماجتماعی: درآمدی به فلسفۀ علم‌الاجتماع، ترجمۀ عبدالکریم سروش، تهران: مؤسسۀ فرهنگی صراط.
  • واخ، یواخیم (1387)، جامعه‌شناسی دین، ترجمۀ جمشید آزادگان، تهران: انتشارات سمت.
  • Abbasi-Shavazi, M.J & McDonald, R (2008), Family change in Iran: Religion, revolution, and the state international family change: ideational perspectives / [edited by] Rukmalie Jayakody, Arland Thornton, and William Axinn, Taylor & Francis Group, 270 Madison Avenue, New York, NY 10016.
  • Bourdieu, P. (1986). The forms of capital, in: J.G. Richardson (ed.): Handbook for Theory and Research for the Sociology of Education, pp. 241 – 258.
  • · Jayakody. Rukmalie, Thornton. Arland, Axinn. William (2008), International Family Change: Ideational Perspectives. New York, NY 10016: Lawrence Erlbaum Associates.
  • · Lesthaeghe, Ron (2006), Second Demographic Transition, U.S, March, population and development review, 2006, P62.
  • Papenoe, David (2005),War over the Family, Transaction Publishers.
  • Tapies, Josep and Ward, John(2008), Family Values and Value Creation, First published in 2008 by PALGRAVE MACMILLAN.
  • · Yang, Yang(2006), “ Bayesian Inference for Hierarchical Age- Period- Cohort Models of Repeated Cross-Section Survey Data”, Sociological Methodology,36:39-74.

 

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار