مداخلات فقرزدایی سازمانی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه علامه طباطبائی

10.22059/jisr.2025.387970.1573

چکیده

از دهه 1990 به بعد، موضوعات فقر، فقرزدایی وحکمرانی بیش از سایر مفاهیم در اسناد سازمان‌های جهانی برجستگی داشته‌ است، به همین منوال، یکی از محورهای مهم حوزه عمل سازمانی در ایران بعد از انقلاب فقر و فقرزدایی است. مقاله حاضر با روش فراترکیب درصدد مطالعه عملکرد سازمان‌های فقرزدا و چالش‌های پیشروی آنهاست. واحد تحلیل تمام مقالات، پایان‌نامه‌ها، رساله‌ها و طرح‌های سازمانی مرتبط در بازه زمانی 1402-1357 است. با توجه به ملاک‌ها، از 403 پژوهش دیده‌شده، 23 مطالعه در فراترکیب حاضر انتخاب شده‌اند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهند فقر مطلق، از نظر شدت و وسعت به ویژه در میان گروه‌های به شدت آسیب‌پذیر به طور چشمگیری کاهش یافته است، با این وجود، فقر نسبی در جامعه، محسوس و نگران‌کننده است. نتایج نشان می‌دهد سازمان‌های فقرزدا در درک پیچیدگی زندگی فقرا کم توان و ناتوان بوده‌اند؛ برنامه‌های فقرزدایانه به دلیل ناهماهنگی سازمانی گسترده، چندبعدی ندیدن فقر، تمرکز صرف بر بقاء، فقرا را در چرخه حمایتی ماندگار کرده‌اند. کمبود نیروی انسانی متخصص و پویا، مانع از برنامه‌ریزی دقیق و اجرای موثر برنامه‌های فقرزدایی شده است؛ رویکرد کوتاه‌مدت، تسکین‌دهنده و پانسمان‌گونه در مبارزه با فقر، ناکارآمد است؛ بوروکراسی گسترده و عدم چابک‌سازی سازمانی، مانع از اجرای موثر برنامه‌های فقرزدایی می‌شود. فقرزدایی پایدار نیازمند تغییر رویکرد اساسی در سازمان‌های فقرزدا و همکاری و مشارکت تمام ارگان‌ها و نهادهای ذیربط است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

مداخلات فقرزدایی سازمانی در ایران

نویسندگان [English]

  • Sedigheh Piri
  • niyosha Salehpour
دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده [English]

از دهه 1990 به بعد، موضوعات فقر، فقرزدایی وحکمرانی بیش از سایر مفاهیم در اسناد سازمان‌های جهانی برجستگی داشته‌ است، به همین منوال، یکی از محورهای مهم حوزه عمل سازمانی در ایران بعد از انقلاب فقر و فقرزدایی است. مقاله حاضر با روش فراترکیب درصدد مطالعه عملکرد سازمان‌های فقرزدا و چالش‌های پیشروی آنهاست. واحد تحلیل تمام مقالات، پایان‌نامه‌ها، رساله‌ها و طرح‌های سازمانی مرتبط در بازه زمانی 1402-1357 است. با توجه به ملاک‌ها، از 403 پژوهش دیده‌شده، 23 مطالعه در فراترکیب حاضر انتخاب شده‌اند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهند فقر مطلق، از نظر شدت و وسعت به ویژه در میان گروه‌های به شدت آسیب‌پذیر به طور چشمگیری کاهش یافته است، با این وجود، فقر نسبی در جامعه، محسوس و نگران‌کننده است. نتایج نشان می‌دهد سازمان‌های فقرزدا در درک پیچیدگی زندگی فقرا کم توان و ناتوان بوده‌اند؛ برنامه‌های فقرزدایانه به دلیل ناهماهنگی سازمانی گسترده، چندبعدی ندیدن فقر، تمرکز صرف بر بقاء، فقرا را در چرخه حمایتی ماندگار کرده‌اند. کمبود نیروی انسانی متخصص و پویا، مانع از برنامه‌ریزی دقیق و اجرای موثر برنامه‌های فقرزدایی شده است؛ رویکرد کوتاه‌مدت، تسکین‌دهنده و پانسمان‌گونه در مبارزه با فقر، ناکارآمد است؛ بوروکراسی گسترده و عدم چابک‌سازی سازمانی، مانع از اجرای موثر برنامه‌های فقرزدایی می‌شود. فقرزدایی پایدار نیازمند تغییر رویکرد اساسی در سازمان‌های فقرزدا و همکاری و مشارکت تمام ارگان‌ها و نهادهای ذیربط است. پیشنهادات تحقیق: توجه به تمام ابعاد فقر و چند بعدی دیدن فقر در سازمان‌های درگیر در فقرزدایی؛ تقویت نیروی انسانی متخصص و آگاه به مساله فقر، زندگی فقرا و تجارب جهانی و داخلی توانمندسازی؛ تدوین برنامه‌های بلندمدت و جامع برای فقرزدایی؛ همکاری و پویایی بین‌سازمانی میان سازمان‌های درگیر در مساله فقر؛ کاهش بوروکراسی و چابک‌سازی ساختار سازمانی و در نهایت جلب مشارکت و نظرخواهی واقعی از فقرا.

کلیدواژه‌ها [English]

  • فراترکیب
  • سازمان
  • فقر
  • فقرزدایی
  • ایران