مسئله‌ی اجتماعی افزایش سن ازدواج در ایران: عوامل و زمینه‌ها (مورد مطالعه: شهرستان بروجرد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه جمعیت‌شناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 گروه جامعه‌شناسی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه آیت‌الله بروجردی، بروجرد، ایران

10.22059/jisr.2025.378385.1519

چکیده

نهاد خانواده در ایران متأثر از ورود فرایند نوسازی و روندهای کلان جمعیتی تغییر و تحولات عمیقی را در چند دهه اخیر تجربه کرده است. یکی از حوزه‌های این تغییرات، افزایش میانگین سن ازدواج است. به‌طوری‌که روند تأخیر در ازدواج به یکی از چالش‌های مهم جمعیتی و اجتماعی تبدیل شده است. مقاله پیش‌رو با هدف بررسی عوامل مؤثر بر افزایش سن ازدواج در شهرستان بروجرد انجام گرفته است. روش تحقیق، پیمایش و ابزار مورداستفاده پرسشنامه می‌باشد. با بررسی متون و ادبیات تحقیق در حوزه‌ی خانواده و ازدواج، 9 عامل اجتماعی ـ اقتصادی و متغیرهای جمعیت‌شناختی که به نظر می‌رسید تعیین‌کننده وضعیت تأخیر در ازدواج باشند، انتخاب و در قالب فرضیههای تحقیق تدوین شدند. جامعه‌ی آماری تحقیق شامل دختران و پسران هرگز ازدواج‌نکرده در بازه سنی 20 تا 45 سال می‌باشند که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده تعداد 537 نفر از بخش‌های مختلف شهر انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته‌اند. نتایج نشان داد که دشوارسازی شرایط ازدواج، برخورداری از تمکن اقتصادی و پذیرش برابری جنسیتی از عوامل مؤثر بر افزایش میانگین سن در اولین ازدواج در شهرستان بروجرد هستند. بیشترین درصد تغییرات افزایش سن مجردی توسط عوامل دشوارسازی شرایط ازدواج صورت گرفته که نشان‌دهنده اهمیت و مهم بودن این عامل نسبت به سایر عوامل دیگر اثرگذار بر افزایش سن ازدواج است. این نتایج نشان‌دهنده‌ی اهمیت متغیرهای اجتماعی ـ اقتصادی در تغییرات الگوهای ازدواج و تشکیل خانواده در ایران طی سال‌های اخیر می‌باشد که لازم است در برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌گذاری کلان جمعیتی به آن توجه جدی شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Social Problem of Raising the Age of Marriage in Iran: Factors and Contexts (Case Study: Boroujerd County)

نویسندگان [English]

  • Davoud Shahpari-Sani 1
  • , Mohammadreza Hosseini 2
1 Department of Demography, Faculty of Social Science, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Department of Sociology, Faculty of Humanities, University of Ayatollah Boroujerd, Boroujerd, Iran
چکیده [English]

The institution of the family in Iran has undergone profound changes in recent decades due to the process of modernization and demographic transformations. The trend of delayed marriage has become a significant demographic and social challenge, as a result of the increase in the average age of marriage. This article seeks to investigate the factors that contribute to the rise in the age of marriage in Boroujerd.
 A questionnaire serves as the primary research instrument in this investigation, which implements a survey methodology. A review of the scholastic literature on family and marriage identified nine socio-economic factors and demographic variables that appeared to influence the postponement of marriage. These factors were then formulated as research hypotheses. In Boroujerd, the statistical population comprises never-married men and women between the ages of 20 and 45. A sample of 537 individuals was selected from the population through simple random sampling in various regions of the city.
The results suggest that the average age at first marriage in Boroujerd is being influenced by a variety of important factors, including the challenge of meeting marriage requirements, economic capability, and acceptance of gender equality. The difficulty of marriage conditions was the most significant contributor to the increase in the age of singleness among these factors, emphasizing its prominence in comparison to other factors that affect delayed marriage.
In recent years, these results have underscored the critical role of socio-economic variables in the formation of families and marriage patterns in Iran. Given the significance of these changes, macro-level demographic planning and policymaking must include a significant focus on them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Age of Marriage
  • Boroujerd County
  • Delayed Marriage
  • Demographic Changes
  • Family Changes

مراجع

اسمعیلی، نصیبه و بی‌بی رازقی نصرآباد، حجیه (1402). بررسی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر افزایش سن ازدواج با تمرکز بر الزامات و بایسته‌های سیاستی. راهبرد اجتماعی فرهنگی، 12(5)، 107-152. https://rahbordfarhangi.csr.ir/article_174335.html
امامی، عادله، عسکری ندوشن، عباس، ترکاشوند مرادآبادی، محمد و ترابی، فاطمه (1400). تأخیر ازدواج در ایران: تحلیل تفاوت‌های شهرستانی در الگوهای تجرد مردان و زنان. دوفصلنامۀ مطالعات جمعیتی، 7(1)، 35-65. https://doi.org/10.22034/jips.2022.324174.1149
التجائی، ابراهیم و عزیززاده، مینا (1395). بررسی عوامل اقتصادی و فرهنگی مؤثر بر سن ازدواج در ایران: یک مطالعۀ میان استانی. جامعه‌پژوهی فرهنگی، 7(3)، 1-19.
ترابی، فاطمه (1391). تأخیر ازدواج در ایران: عوامل و پیامدها. مجموعه مقالات همایش ملی جمعیت، تعالی و راهبردها. جلد اول. تهران: سازمان ثبت‌احوال کشور.
حبیب‌پور گتابی، کرم و غفاری، غلامرضا (1390). علل افزایش سن ازدواج دختران. زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، 9(1)، 7-37.
حسینی، حاتم، صادقی، رسول و رضایی، اردشیر (1398). عوامل مؤثر بر تأخیر ازدواج دختران در شهرستان‌های ایران. توسعۀ محلی (روستایی-شهری)، 11(1)، 147-172. https://doi.org/10.22059/jrd.2019.74459
خلج‌آبادی فراهانی، فریده؛ کاظمی‌پور، شهلا و رحیمی، علی (1392). بررسی تأثیر معاشرت با جنس مخالف قبل از ازدواج بر سن ازدواج و تمایل به ازدواج در بین دانشجویان دانشگاه‌های تهران. فصلنامۀ خانواده‌پژوهی، 9(33)، 7-28.
واحد، سروش و ترکاشوند مرادآبادی، محمد (1400). بررسی عوامل مؤثر بر تأخیر سن ایدئال ازدواج در جوانان مواجه با تأخیر ازدواج در استان یزد. فصلنامۀ فرهنگی اجتماعی فرهنگ یزد، 3(3)، 53-84.
شکوری، اعظم؛ نقدی، اسدالله؛ امامعلی‌زاده، حسین و رحیمی، زهرا (1397). عوامل مؤثر بر عدم تمایل به ازدواج در بین کارکنان مجرد ادارات شهرستان همدان، مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، 17(41)، 49-72،
شهپری ثانی، داود؛ صادقی، رسول؛ حدادی، جواد؛ خواجه‌نژاد، راضیه؛ حسینی، محمدرضا و محمودیان، حسین (1400). تحلیل وضعیت جمعیتی و اقتصادی خانوارهای زن‌سرپرست در ایران، فصلنامۀ علمی-پژوهشی زن و جامعه، 12(47)، 1-18، https://doi.org/10.30495/jzvj.2021.25575.3320
عباسی‌شوازی، محمدجلال و همکاران (1396). تحولات و وضعیت جمعیت در جمهوری اسلامی ایران، موسسۀ مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور، تهران، ایران.
عباسی‌شوازی، محمدجلال و رشوند، مرجان (1396). سهم ارزش ازدواج بر وضعیت ازدواج زنان 34-20 سالۀ شهر تهران، نامۀ انجمن جمعیت‌شناسی ایران، 12(24)، 135-169،.https://dorl.net/dor/20.1001.1.1735000.1396.12.24.5.6
عسکری‌ندوشن، عباس؛ عباسی‌شوازی، محمدجلال و پیری‌محمدی، مریم (1395). سن ایدئال ازدواج و عوامل تعیین‌کنندۀ آن در شهر یزد. مطالعات راهبردی زنان، 19(73)، 35-63. https://doi.org/10.22095/jwss.2016.44383
فتحی، الهام (1399). نگاهی به گذشته، حال و آیندۀ جمعیت ایران. تهران: پژوهشکدۀ آمار.
فتحی، الهام، جاوید؛ نورمحمد، سرخیل، بهناز و زبرجد، سودابه (1396). تغییرات میانگین سن ازدواج در ایران، مرکز آمار ایران. تهران، ایران. http://amar.srtc.ac.ir/article-1-281-fa.html
کاظمی‌پور، شهلا (1383). تحول سن ازدواج زنان در ایران و عوامل جمعیتی مؤثر بر آن. فصلنامۀ زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، 2(3)، 103-124.
گنجی، محمد، نیازی؛ محسن و ملک‌پور شهرکی، علیرضا (1394). بررسی تأثیر اعتیاد به فناوری‌های نوین ارتباطی (اینترنت و ماهواره) بر ازهم‌گسیختگی خانوادگی در شهرکرد. مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 14(1)، 167-194. https://jisr.ut.ac.ir/article_55081.html
محمودیان، حسین (1383). سن ازدواج درحال‌افزایش: بررسی عوامل پشتیبان. نامۀ علوم اجتماعی، 11(4)، 27-54.
محمودیان، حسین؛ محمودیانی، سراج‌الدین و شهریاری، سهیلا (1394). ازدواج خویشاوندی، تفاوت‌های بین‌نسلی و عوامل پشتیبان آن در کرمانشاه. مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 14(1)، 145-166.
مرکز آمار ایران، سرشماری عمومی جمعیت و مسکن 1375-1395.  https://amar.org.ir
نیکخواه، هدایت‌الله؛ فانی، مریم و اصغرپور ماسوله، احمدرضا (1396). سنجش نگرش دانشجویان نسبت به ازدواج و عوامل مؤثر در آن. جامعه‌شناسی کاربردی، 28(67)، 99-122. https://doi.org/10.22108/jas.2017.21711
هزارجریبی، جعفر و آستین‌فشان، پروانه (1388). بررسی عوامل اجتماعی، اقتصادی مؤثر بر میانگین سن ازدواج زنان در سه دهۀ گذشته «85-55». فصلنامۀ برنامه‌ریزی رفاه و توسعۀ اجتماعی، 1(1)، 13-32. https://doi.org/10.22054/qjsd.2010.5690
 
Abbasi-Shavazi, M. J. (2017). Iran’s Population Situation Analysis. National Institute of Population Research and UNFPA, Tehran. (In Persian)
Abbasi-Shavazi, M. J. (2000). Effects of marital fertility and nuptiality on fertility transition in the Islamic Republic of Iran, 1976-1996. https://digitalcollections.anu.edu.au/bitstream/1885/41458/4/84.pdf
Abbasi-Shavazi, M. J., & Rashvand, M. (2018). The Proportion of Marriage Value on the Marriage Status Women 20–34 Years Old in the City of Tehran. Journal of Population Association of Iran, 12(24), 135-169. https://dorl.net/dor/20.1001.1.1735000.1396.12.24.5.6 (In Persian)
Aghajanian, A., & Thompson, V. (2013). Household size and structure in Iran: 1976-2006. The Open Family Studies Journal, 5(1). http://dx.doi.org/10.2174/1874922401305010001
Azadarmaki, T., & Bahar, M. (2006). Families in Iran: Changes, challenges and future. Journal of Comparative Family Studies, 37(4), 589-608. https://doi.org/10.3138/jcfs.37.4.589
Bagi, M., & Abbasi-Shavazi, M. J. (2021). Projections of Family Households and Living Arrangements and Applications in Iran. Yi Zeng at al. (2021) The Innovative Multistate Methods for Household and Living Arrangement Projections and Applications, Science Press, Beijin, 606-620.
Bau, N., & Fernández, R. (2021). The family as a social institution, Discussion Paper DP16263, Centre for Economic Policy Research. https://ssrn.com/abstract=3886732
De Tray, D. N. (1977). Age of marriage and fertility: A policy review. The Pakistan Development Review, 16(1), 89-100.
Eltejaee, E., & Azizzadeh, M. (2016). A survey on Economic and Cultural Determinants of Marriage Age in Iran: a Cross-Province Study. Sociological Cultural Studies, 7(3), 1-18. (In Persian)
Emami, A., Askari-Nodoushan, A., Torkashvand Moradabadi, M., & Torabi, F. (2022). Marriage Postponement in Iran: District-level Analysis of Youth Singlehood Patterns. Iranian Population Studies, 7(1), 35-65. https://doi.org/10.22034/jips.2022.324174.1149 (In Persian)
Esmaeili, N., & Razeghi Nasrabad, H. B. (2023). Investigation and ranking of the factors affecting the increase in the age of marriage, focusing on policy requirements. Socio-Cultural Strategy, 12(5), 107-152. (In Persian)
Fathi, E. (2020). A look at the past, present and future of Iran’s population, Statistical Research and Training Center. (In Persian)
Fathi, E., Javid, N., Sarkhil, B., & Zobarjad, S. (2016). Changes in the age at marriage in Iran, Statistics Center of Iran, Tehran, Iran. (In Persian)
Ghorbani, Z., & Torabi, F. (2021). Changes in the ideal age at marriage in Iran and its Determinants between 2004 and 2015. Journal of Population Association of Iran, 16(31), 33-59. https://doi.org/10.22034/jpai.2022.136091.1161 (In Persian)
Habibpour Gatabi, K., & Ghaffary, G. (2011). A Study on The Causes of Rising Mariage Age Among Girls. Woman in Development & Politics, 9(1), 7-34. (In Persian)
Herfeld, C. (2020). The diversity of rational choice theory: A review note. Topoi, 39(2), 329-347. https://doi.org/10.1007/s11245-018-9588-7
Hezar Jaribi, J., & Astin Feshan, A. (2009). Investigating the Socio-Economic Factors Influencing Women’s Age at Marriage during the Last Three Decades. Social Development & Welfare Planning, 1(1), 1-32. https://doi.org/10.22054/qjsd.2010.5690 (In Persian)
Hosseini, H., Sadeghi, R., & Rezaei, A. (2019). Determinants of Delay Marriage among Girls in Iran. Community Development (Rural and Urban), 11(1), 147-172.https://doi.org/10.22059/jrd.2019.74459 (In Persian)
Hosseini, H., Sadeghi, R., & Rezaei, A. (2019). Determinants of Delay Marriage among Girls in Iran. Community Development (Rural and Urban), 11(1), 147-172.https://doi.org/10.22059/jrd.2019.74459 (In Persian)
Islam, M. A., & Rahman, A. (2020). Age at first marriage and fertility in developing countries: A meta analytical view of 15 Demographic and Health Surveys. Clinical Epidemiology and Global Health, 8(3), 775-779. https://doi.org/10.1016/j.cegh.2020.01.018
Jones, G. W., & Gubhaju, B. (2009). Factors influencing changes in mean age at first marriage and proportions never marrying in the low-fertility countries of East and Southeast Asia. Asian Population Studies, 5(3), 237-265. https://doi.org/10.1080/17441730903351487
Kazemipour, S. (2004). Changes in the age at marriage women in Iran and demographic factors affecting it. Woman in Development & Politics, 2(3), 103-124. (In Persian)
Khalajabadi Farahani, F., Kazemipour, S., & Rahimi, A. (2013). The Influence on Premarital Heterosexual Relationships on Marital Timing and Marital Desire among College Students in Tehran. Journal of Family Research, 9(1), 7-28. (In Persian)
Lesthaeghe, R. J. (2007). Second demographic transition. Encyclopedia of Sociology. Blackwell, 4-123.
Mahmoudian, H. (2004). The age at marriage is increasing: investigation of supporting factors. Journal of Social Science Letter, 11(4), 27-54. (In Persian)
Marsh, R. M. (2014). Modernization theory, then and now. Comparative Sociology, 13(3), 261-283.
Mensch, B. S., Singh, S., & Casterline, J. B. (2005). Trends in the timing of first marriage among men and women in the developing world. The Changing Transitions to Adulthood in Developing Countries: Selected Studies, 118-171.
Nikkhah, H. A., Fani, M., & Asgharpour, A. (2017). Students' Attitude Towards Marriage and Factors Affecting It. Journal of Applied Sociology, 28(3), 99-122. https://doi.org/10.22108/jas.2017.21711 (In Persian)
Shahpari Sani, D., Sadeghi, R., Hadadi, J., Khajenexad, R., Hosseini, M., & Mahmoudian, H. (2021). Analysis of the demographic, social and economic situation of female-headed households in Iran. Quarterly Journal of Woman and Society, 12(47), 1-18. https://doi.org/10.30495/jzvj.2021.25575.3320 (In Persian)
Statistical center of Iran. Population-Housing Censuses (1996-2016). https://old.sci.org.ir/english (In Persian)
Torabi, F., Baschieri, A., Clarke, L., & Abbasi-Shavazi, M. J. (2013). Marriage Postponement in Iran: Accounting for Socio-Economic and Cultural Change in Time and Space. Population, Space and Place, 19, 258-274. https://doi.org/10.1080/02673843.2024.2312849 (In Persian)
Vahed, S., & Torkashvand Moradabadi, M. (2021). Investigating the factors affecting the delay of the ideal age of marriage in young people facing delayed marriage in Yazd province. Yazd Culture and Social Cultural Quarterly, 3(3), 53-84.
Van de Kaa, D. J. (1987). Europe’s second demographic transition. Population Bulletin, 42(1), 1-59.
 
مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران
دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 54
شماره بهار 1404
فروردین 1404
صفحه 139-160

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار