مطالعه حک‌شدگی اجتماعی معاملات در میان بازاریان شهر اردبیل

نویسندگان

گروه جامعه‌شناسی، دانشکدۀ حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

10.22059/jisr.2024.380669.1528

چکیده

هر کنش اقتصادی از جمله معامله را باید در ظرف روابط اجتماعی فهمید و زندگی اجتماعی بدون مبادلۀ غیرقابل‌تصور است. اگرچه معاملات نقش بسزایی در بازار دارد، ایدۀ اساسی نوشتار حاضر این است که معاملات در بازار صرفاً تابع عرضه و تقاضا و شاخص‌های اقتصادی، فنی و ریاضی نیست، بلکه تحت تأثیر ساختار اجتماعی قرار دارد و شکل‌گیری معاملات در این بازار از طریق مناسبات اجتماعی میان خریداران و فروشندگان است.
پژوهش حاضر با هدف توسعۀ نظری و درک چگونگی حک‌شدگی اجتماعی معاملات بازاریان از روش کیفی به شیوۀ گراندد تئوری با رهیافت نظام‌مند صورت گرفت. داده‌ها با نمونه‌گیری هدفمند و نظری با روش حداکثر تنوع و تکنیک مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته با اشباع نظری تعداد 20 نفر از بازاریان شهر اردبیل گردآوری شد و برای شناسایی و تحلیل مقوله‌ها از سه روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی استفاده شد.
مقوله‌های محوری پژوهش (چالش‌های اقتصادی، شبکۀ معاملات، منفعت‌طلبی، هنجارهای اخلاقی، سبک‌های چندگانۀ معامله، هزینۀ دادوستد) حول مقولۀ هسته (معاملات حک‌شدۀ شکننده) به‌دست آمد.
نتایج کیفی نشان داد معاملات بازار صرفاً وابسته به شاخص‌های اقتصادی و منافع شخصی، قیمت و سودگرایی نیست، بلکه این معاملات حک‌شده در هنجارهای اخلاقی بازار، شبکۀ اجتماعی معاملات و مدارا و تسامح در دادوستد است. سطح این حک‌شدگی اجتماعی معاملات، شکننده است؛ یعنی امکان انحراف از حک‌شدگی معاملات به‌سمت حک‌شدگی شکننده وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study Social Embeddedness of Transactions among the Marketers of Ardabil City

نویسندگان [English]

  • Kamal Koohi
  • Fatemeh Golabi
  • Hossein Banifatemeh
  • Behnam Mansour Yunjali
Department of Social Sciences, Faculty of Law and Social Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran
چکیده [English]

Every economic action, including transactions, must be interpreted within the context of social relations Social life is inconceivable without exchange, despite the significant role that transactions play in the market. However, the fundamental concept of this article is that the social structure of the market influences the formation of transactions, which are not only subject to supply and demand and economic, technical and mathematical indicators, but also by the social relations between buyers and sellers.
The objective of the present study was to construct a theoretical framework and comprehend the social embeddedness of marketers’ transactions using a qualitative and systematic grounded theory approach. The data was collected from the bazaars of Ardabil city using targeted and theoretical sampling with the maximum diversity method and a semi-structured interview technique with theoretical saturation of 20 people. Three methods of category identification and analysis were employed: open, axial, and selective coding.
Around the core category of fragile embedded transactions, the primary categories of the research were identified: economic challenges, network of transactions, profiteering, ethical norms, multiple transaction styles, and transaction costs.
Qualitative results showed that market transactions are not solely contingent upon economic indicators, personal interests, price, and profitability; rather, they are interwoven with the moral norms of the market, the social network of transactions, and tolerance. The quantity of social embeddedness of transactions is fragile, indicating that there is a potential for a deviation from the embeddedness of transactions toward fragile embeddedness.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Embeddedness
  • Market
  • Transactions
  • Economic Action
  • Fragile Embeddedness

مراجع

احمدی، یعقوب، احمدی، وکیل، گودرزی، سعید، و عبدالمالکی، پروانه (1400). تبیین جامعه‌شناختی مدارا و ابعاد آن (مورد مطالعه: شهروندان هجده سال به بالای استان کرمانشاه). مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 10(2)، 379-408. https://doi.org/10.22059/jisr.2020.314662.1154
امیرپناهی، محمد (1396). ساخت اجتماعی بازار، تحلیل جامعه‌شناختی پیدایش بازار با تأکید بر بازار بانه در استان کردستان. مطالعات جامعه‌شناختی، 25(1)، 87-115. https://doi.org/10.22059/jsr.2018.67703
بهشتی، سید صمد، و رستگار، یاسر (1392). تبیین جامعه‌شناختی مدارای اجتماعی و ابعاد آن در بین اقوام ایرانی. مسائل اجتماعی ایران، 4(2)، 7-35. https://jspi.khu.ac.ir/article-1-1922-fa.html
توسلی، غلامعباس، و امانی کلاریجانی، امرالله (1391). تحلیل و بررسی ابعاد سرمایۀ اجتماعی در شبکه‌های اجتماعی مجازی (با تأکید بر تئوری شبکه). مطالعات رسانه‌ای، 7(18)، 89-99.
بیات، فاطمه، و حسینی، سیده هاجر (1400). فک شدگی و حک‌شدگی مصرف: تبیین مصرف نمایشی و غیرنمایشی براساس رهیافت‌های فک شدگی و حک‌شدگی اقتصاد نهادگرا (نمونۀ بررسی‌شده: شهروندان شهر زنجان). مجلۀ جامعه‌شناسی ایران، 22(2)، 44-76. https://doi.org//10.22034/jsi.2021.530531.1435
حسینی قمی، مژگان، و رضایی، مریم (1395). پیوند بازار مسجد: انسجام اجتماعی در بازار تهران. پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، 5(15)، 19-48. https://doi.org/10.22108/ssoss.2017.21264
حسینی قمی، مژگان (1395). بررسی تغییرات ساخت اجتماعی (ساخت رابطه‌ای): مطالعۀ جامعه‌شناختی پیوندهای شبکۀ بازار تهران. جامعه‌شناسی کاربردی، 27(4)، 153-170. https://doi.org/10.22108/jas.2017.21164
خالقی‌فر، مجید، قاسمی، وحید، و همتی، رضا (1394). بررسی جامعه‌شناختی هزینۀ مبادله و تأثیر آن بر روی کنش اقتصادی کارآفرینان. فصلنامۀ راهبرد، 24(75)، 191-217.
سعدی‌پور، اسماعیل (1392). آثار فناوری‌های نوین بر شبکه‌های اجتماعی با تأکید بر نوجوانان. مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 2(2)، 315-338. https://doi.org/10.22059/jisr.2013.50431
سوئدبرگ، ریچارد (1397). منفعت (صورت‌بندی مفهوم منفعت از منظرهای جامعه‌شناسی، اقتصاد و سیاست). ترجمۀ حمزه نوذری و علیرضا اسکندری‌نژاد. تهران: دنیای اقتصاد.
سوئدبرگ، ریچارد، و گرانووتر، مارک (1395). جامعه‌شناسی اقتصادی، ساخت اجتماعی و کنش اقتصادی. ترجمۀ علی‌اصغر سعیدی. تهران: نشر تیسا.
سلیمانی، مجید، فاضل، رضا، و صبوری خسروشاهی، حبیب (1396). مدل جامعه‌شناختی فریب پنهانی در بازار ایران. جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، 4(10)، 161-189. https://doi.org/10.22080/ssi.2018.1740
شریفی، نیره (1395). تغییرات اخلاق کسب‌وکار و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن (مطالعه‌ای در شهر بابل). رسالۀ دکتری جامعه‌شناسی فرهنگی، دانشگاه علامه طباطبایی. گنج.
شریفی، نیره (1398). دینداری و اخلاق کسب‌وکار در بازار (مورد مطالعه شهر بابل). جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، 6(13)، 175-201. https://doi.org/10.22080/ssi.2019.14140.1432
علی‌نژاد، منوچهر، و سعیدی، علی‌اصغر (1397). تحلیل جامعه‌شناختی بر نقش کارآفرینانۀ آذری زبان‌های تهران با تأکید بر دریانی‌ها. دوفصلنامۀ جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، 7(2)، 91-124. https://dorl.net/dor/20.1001.1.23224371.1397.7.2.4.5
فرزین، محمدرضا، حسن‌پور، محمود، عرب مازار، علی، و محمودزاده، سید مجتبی (1398). تحلیل نهادی بر هزینۀ مبادلۀ بازار و کسب‌وکارهای کوچک و متوسط گردشگری ایران. فصلنامۀ علمی-پژوهشی برنامه‌ریزی توسعۀ گردشگری، 8(40)، 21-40. https://doi.org/10.22080/jtpd.2019.16574.3066
کشاورزیان، آرنگ (1383). بازار تهران: تداوم یا دگرگونی. گفتگو، 11، 41-48.
نیازی، محسن، آقابزرگی‌زاده، شیوا، و گودرزی، امین (1400). فراتحلیل مطالعات رابطۀ سرمایۀ اجتماعی و مدارای اجتماعی در ایران در سال‌های 1388-1398. مجلۀ علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، 18(2)، 1-26. https://doi.org/10.22067/social.2022.59038.0
ورشوی، سمیه (1397). دولت و حک‌شدگی ساختاری بازار فرش دستباف در دوره‌های پهلوی و جمهوری اسلامی. پایان‌نامۀ دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد. گنج.
ودادهیر، ابوعلی و محمدی، عاطفه (1394). بررسی جامعه‌شناختی تغییرات ارزش‌های اجتماعی-فرهنگی بازاریان تبریز. مطالعات جامعه‌شناختی شهری، 14(5)، 123-160.
Anne –cyr, A., Le Breton-Miller, I., & Miller, D. (2023). Organizational Social Relations and Social Embedding: A Pluralistic Review, Journal of Management, 49(1), 474–508.  https://doi.org/10.1177/01492063221117120
Amirpanahi, M. (2018). The Social Construction of Market; Sociological Analysis of Origination of Market by emphasize on Baneh Market in Kordistan. Sociological Review, 25(1), 87-115. https://doi.org/10.22059/jsr.2018.67703 (In Persian)
Ahmadi, Y., Ahmadi, V., Goodarzi, S., & Abdolmaleki, P. (2021). 'Sociological Explanation of Tolerance and its Dimensions (Case Study: Citizens over 18 Years Old in Kermanshah Province)', Quarterly of Social Studies and Research in Iran, 10(2), 379-408. https://doi.org/10.22059/jisr.2020.314662.1154 (In Persian)
Alinejad, M., & Saeidi, A. (2018). Sociological analysis of the entrepreneurial role of Azeri-speakers in Tehran with emphasis on seafarers. Journal of Economic and Developmental Sociology, 7(2), 91-124. https://dorl.net/dor/20.1001.1.23224371.1397.7.2.4.5 (In Persian)
Beheshti, S. S., & Rastgar, Y. (2014). Sociological explanation of social tolerance and its dimensions among Iranian ethnic groups, Social Problems of Iran, 4(2), 7-35. https://jspi.khu.ac.ir/article-1-1922-fa.html (In Persian)
Belyavskiy, B. (2020). Social Embeddedness as a Business Goal: New Theoretical Implications from the Case of a Global value Chain. Journal of Economic Sociology, 21(3), 151-173.
Bayat, F., & Hosseini, S. H. (2021). Explanation of Conspicuous and Non-Conspicuous Consumption Zanjani Citizens, Based on Separateness and Embeddedness Approaches in Institutionalism Economics, Iranian Journal of Sociology, 22(2), 44-76.  https://doi.org/10.22034/jsi.2021.530531.1435 (In Persian)
Czernek-Marszalek, M., & Marszalek, P. (2020). Social Embeddedness As a Trigger of Business Tourism Cooperation, Argumenta Oeconomica, 1(44), 341-386.  http://dx.doi.org/10.15611/aoe.2020.1.14
Czernek-Marszałek, K. (2020). The sources and components of social embeddedness as determinants of business cooperation in a tourist destination. Journal of Destination Marketing & Management, 19(100534), 2-17. https://doi.org/10.1016/j.jdmm.2020.100534
Czernek-Marszałek, K. (2020a). Social embeddedness and its benefits for cooperation in a tourism destination. Journal of Destination Marketing & Management, 15(100401), 2-17. https://doi.org/10.1016/j.jdmm.2019.100401
Czernek-Marszałek, K. (2020b). The over embeddedness impact on tourism cooperation. Annals of Tourism Research, 81(102852), 1-12. https://doi.org/10.1016/j.annals.2019.102852
Ding, H., Hu, Y., Jiang, H., Wu, J., & Zhang, Y. (2023). Social embeddedness and supply chains: Doing business with friends versus making friends in business. Production and Operations Management Society, 32(7), 1-32.  https://doi.org/10.1111/poms.13962

Farzin, M. R., Hasanpoor, M., Arab Mazar, A., & Mahmoud Zadeh, S. M. (2019). Institutional Analysis of Iran's Tourism Market and SMEs. Tourism Planing and Development, 8(40), 21-40. https://doi.org/10.22080/jtpd.2019.16574.3066 (In Persian)

Greenberg, Z., Farja, Y., & Gimmon E. (2018). Embeddedness and growth of small businesses in rural regions. Journal of Rural Studies, 62, 174–182. https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2018.07.016
Granovetter, M. (1985). Economic action and social structure: The problem of embeddedness. American Journal of Sociology, 91(3), 481-510.
Granovetter, M. (1993). Problems of explanation in economic sociology. In Nohria, N., Eccles, R. (eds.). Networks and Organizations: Structure, Form and Action. Harvard Business School Press, Harvard. https://doi.org/10.4159/9780674977792-002
Granovetter, M. (2005). The Impact of Social Structure on Economic Outcomes. Journal of Economic Perspectives, 19(1), 33-50. http://dx.doi.org/10.1257/0895330053147958
Hosseinighomi, M., & Rezaei, M. (2017). Linkage of Mosque -market: social cohesion in Tehran Bazaar, Strategic Research on Social Problems, 5(4), 19-48. (In Persian)
Hemati, R., Farahmand,Sh., Khalegifar,M.,& Gasemi,V. (2015).A Sociological Study of Transaction Cost and Its Impact on Entrepreneurs’ Economic Activity: The Case of the Entrepreneurs in Hamadan Province, A Quarterly Journal of Strategy,24(2),75,191-217. (In Persian)

Hosseini Ghomi, M. (2017). Investigation of Social Structure Changes (Relational Structure): Sociological Study Network Links in Tehran Market, Journal of Applied Sociology, 27(4), 153-170. https://doi.org/10.22108/jas.2017.21164 (In Persian)

Kilduff, M., & Brass, D. (2010). Organizational social network research: Core ideas and key debates. The Academy of Management Annals, 4, 317–357. https://doi.org/10.5465/19416520.2010.494827
Keshavarzian, A. (2007). Tehran Market: Continuity or Transformation? Conversation, 48, 11-41. (In Persian)
Li, Y., & Fei, G. Z. (2023). Network embeddedness, digital transformation, and enterprise performance—The moderating effect of top managerial cognition. Frontiers in Psychology, 14, 1098974. http://dx.doi.org/10.3389/fpsyg.2023.1098974
Mohajan, D., & Mohajan, H. K. (2023). Classic Grounded Theory: A Qualitative Research on Human Behavior. Studies in Social Science & Humanities, 2(1), 1-7. http://dx.doi.org/10.56397/SSSH.2023.01.01
Majidian Dehkordi, N., Dalvi Esfahan, M., & Aghadavood, R. (2023).Organizational Embeddedness Model Based on Knowledge Application, Knowledge Processing Studies, 3(5), 195-222.  https://doi.org/10.22054/dcm.2022.67177.1080
Niazi, M., Aghabozorgizadeh, Sh., & Goudarzi, A. (2022). Meta-Analysis of Studies on the Relationship between Social Capital and Social Tolerance in Iran in the Years 2009-2019. Ferdowsi University of Mashhad Journal of Social Sciences, 18(2), 1-26. https://doi.org/10.22067/social.2022.59038.0 (In Persian)
Ratinen, M. (2019). Social embeddedness of policy actors. The failure of consumer-owned wind energy in Finland. Energy Policy, 128, 735–743. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2019.01.004
Swedberg, R., & Granovetter, M. (1948). Economic sociology, social construction and economic action (1st Ed.). Translated by: A. Saeidi. Basic BOOKS (Original work published 1948). (In Persian)
Swedberg, R. (2005). Concepts in the social sciences (1st Ed.). Translated by: H. Nozari & A. R. Eskandarinezad. Basic BOOKS. (In Persian)
Soleimani, M., Fazel, R., & Sabouri Khosroshahi, H. (2018). Sociological Model of Secret Trick in the Markets: A case study in Qom City. Biquarterly Journal of Sociology of Social Institutions, 4(10), 161-189. https://doi.org/10.22080/ssi.2018.1740 (In Persian)
Saadipour, E. (2013). The Effects of Modern Technology on Social Networks with Emphasis on Adolescent. Quarterly of Social Studies and Research in Iran, 2(2), 315-338. https://doi.org/10.22059/jisr.2013.50431 (In Persian)
Sharifi, N. (2017). Business Ethics Changes and Social factors Influencing It. Inquiry in Babol City). Doctoral dissertation in cultural sociology. Allameh Tabatabai University. Ganj. (In Persian)
Sharifi, N. (2019). Religiosity and Business Ethics in the Market Case study: Babol), Biquarterly Journal of Sociology of Social Institutions, 6(13), 175-201. https://doi.org/10.22080/ssi.2019.14140.1432 (In Persian)
Setyaputri, M. (2023). Social Embeddedness Among Furniture Entrepreneurs In Kalijambe District Of Sragen – Central Java. Cakrawala–Repositori IMWI, 6(4), 111-122. https://doi.org/10.52851/cakrawala.v6i4.367
Tavasoli, Gh., & Amani, K. A. (2012). Analyzing and examining the dimensions of social capital in virtual social networks (with emphasis on network theory). Media Studies, 7(3), 97-103. (In Persian)
Vedadhir, A., & Mohammadi, A. (2015). A Sociological study of the socio-cultural changes of Tabriz Bazaar, Journal of Sociological Urban Studies, 14(5), 123-160. (In Persian)
Varshovi, S. (2018). State and Structural Embeddedness of Handmade Carpet Bazaar during Pahlavi and Islamic Republic in Iran. Dissertation Ferdowsi University of Mashhad. Ganj. (In Persian)
مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران
دوره 13، شماره 4 - شماره پیاپی 53
شماره زمستان 1403 در حال تکمیل
دی 1403
صفحه 515-532

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار