انزوای اجتماعی ادراک‌شده و وابسته‌های آن در میان فرزندان شهدای جنگ تحمیلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه جامعه‌شناسی نظری، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

چکیده

این پژوهش به طرح و بحث ابعاد انزوای اجتماعی ادراک‌شده در بین فرزندان شهدای جنگ تحمیلی به‌عنوان گروه اجتماعی کمتر شناخته‌شده می‌پردازد.
با بررسی روایت‌های منتشرشدۀ آنان در کتاب زندگی ما و نیز قسمت هفتم پادکست رادیو مرز، از تجربۀ زیسته‌شان از اعزام و غیبت پدر تا دوران پس از شهادت با به‌کارگیری روش تحلیل سند، موضوع انزوای اجتماعی را به‌عنوان پدیده‌ای تاریخ‌مند مطرح می‌سازد.
یافته‌ها نشان می‌دهد تجربۀ کودکی متمایز از سایر همسالان تحت تأثیر حادثۀ مهم زندگی یعنی شهادت پدر و پیامدهای آن نظم جدیدی را بر خانواده حاکم ساخته که ارتباط اجتماعی آنان را در معرض چالش قرار داده است. تألم حاصل از این تجارب در کنار سیطرۀ تصورات قالبی مبنی بر برخورداری مالی، معیشتی بر رنجششان افزوده و آنان را به سیاست‌ورزی‌های غیررسمی در شکل خلوت‌گزینی و روابط محدود سوق داده است. همچنین اتخاذ و اجرای سیاست‌های رسمی تفکیک اجتماعی که در قالب سکونتگاه، مدرسه و خدمات آموزشی، برنامه‌های فراغتی و مانند آن در دهه‌های گذشته، در گذر زمان موجب تعمیق انزوای اجتماعی آنان شده است.
استیگما تنها قابل‌تقلیل به موضوع دانشگاه نیست و به‌مثابۀ پدیدۀ اجتماعی حاصل برهم‌کنش تفکیک اجتماعی و نیز تصورات قالبی دانسته می‌شود که روند طردشدگی آنان را موجب شده و استمرار بخشیده است. این طردشدگی بر زندگی آتی آنان در دوران کهنسالی نیز که به‌شدت ارتباطات اجتماعی را می‌طلبد، سایه می‌افکند و یقیناً به ضرر آنان تمام می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Perceived Social Isolation and Its Related Factors among the Children of the Iranian Martyrs of the Iraq-Iran War

نویسنده [English]

  • Somayeh Sadat Shafiei
Department of Social Studies, Institute of Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran
چکیده [English]

 
This research challenges the perceptions of social isolation among the offspring of Iranian martyrs, a social group that is less well-known. Furthermore, the issue of social isolation is addressed as a historical phenomenon by analyzing their published narratives of their lived experiences from the absence of their father to the period after the martyrdom.
Based on qualitative approach, the document analysis method is applied.
The findings show that the child’s experience, which was distinct from that of their peers due to the influence of an important life event: the martyrdom of their father and its repercussions, has established a new order within the family, which has challenged their social relationships. The trauma of these experiences, along with the prevalence of stereotypical conceptions of financial support, has exacerbated their negative emotions and compelled them to engage in informal politics, which manifests as seclusion and restricted relationships. Additionally, the social isolation of these individuals has been exacerbated by the ratification and implementation of official social segregation policies in the form of residences, schools, educational services, and leisure programs over the past few decades.
Stigma is a social phenomenon that is not solely related to university entrance; it is a consequence of the interaction between social segregation and stereotyped attitudes that have both caused and perpetuated the process of exclusion.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Childhood
  • Social Segregation
  • Stereotype
  • Social Exclusion
  • Subculture
  • ایلخان، فرخنده (۱۳۸۸). تاریخ شفاهی زنان؛ تجربۀ زیستۀ همسران شهدا در جنگ. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشکدۀ علوم اجتماعی و اقتصاد دانشگاه الزهرا.
  • پرورش، فهیمه (1392). تجربۀ زیستۀ فرزندان شهدا. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه الزهرا.
  • دارندورف، رالف (1383). ان‍س‍ان‌ اج‍ت‍م‍اع‍ی‌: ج‍س‍ت‍اری‌ در ب‍اب‌ ت‍اری‍خ‍چ‍ه‌، م‍ع‍ن‍ا و م‍ق‍ول‍ۀ ن‍ق‍ش‌ اج‍ت‍م‍اع‍ی. ترجمۀ غلامرضا خدیوی. تهران: آگاه.
  • جانعلی‌زاده چوب‌بستی، حیدر، و پازوکی‌نژاد، زهرا (1392). تحلیلی نظری-جامعه‌شناسی بر پنهان‌سازی هویت دانشجویان شاهد و ایثارگر. مجموعه مقالات همایش ملی الگوی اسلامی-ایرانی سبک زندگی. بابلسر: دانشگاه مازندران.
  • جانعلی‌زاده چوب‌بستی، حیدر، رازقی، نادر، و کسائیان، معصومه (1396). چرایی اجتماعی پدیدۀ پنهان‌سازی هویت ایثارگری در میان دانشجویان شاهد. جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، 4(9)، 9-41. https://doi.org/10.22080/SSI.2017.1558
  • جنکینز، ریچارد (1381). هویت اجتماعی. ترجمۀ تورج یاراحمدی. تهران: شیرازه.
  • کریمی‌مله، علی (1388). بررسی عوامل مؤثر بر پنهان‌سازی هویت دانشجویان شاهد و ایثارگر. معاونت پژوهشی و ارتباطات بنیاد شهید و امور ایثارگران استان مازندران.
  • مقدم، سبا (1396). زندگی ما، زندگی فرزندان شهدا بعد از پدرانشان. تهران: افکار جدید.
  • هورتولانوس، رلوف، میشلز، انجا، و میوسن، لودوین (۱۳۹۴). انزوای اجتماعی در جامعۀ مدرن. ترجمۀ لیلا فلاحی سرابی و صادق پیوسته. تهران: جامعه‌شناسان.
  • Dahrendorf, R. (2003). Homo sociologicus. Translated by: Gh. R. Khadivi. Tehran: Aghah. (In Persian)
  • Hortulanus, R. P., Machielse, A., & Meeuwesen, L. (2014). Social isolation in modern society. Translated by: L. Falahi Sarabi & S. Peivasteh. Tehran: Sociologists.
  • Ilkhan, F. (2008). Oral history of women; the lived experience of the wives of martyrs in the war. Master’s thesis. Faculty of Social Sciences and Economics, Alzahra University. (In Persian)
  • Janalizadeh Choubbasti, H., & Pazoukinejad, Z. (2012). A theoretical-sociological analysis on concealing the identity of witness and self-sacrificing students. In the Proceedings of the National Conference on the Iranian Islamic Model of Life Style. Babolsar: Mazandaran University. (In Persian)
  • Janalizadeh Choubdasti, H., Razaghi, N., & Kasaian, M. (2016). The social reason behind the phenomenon of self-sacrificing identity concealment among Shahed students. Sociology of Social Institutions, 4(9), 9-41. https://doi.org/10.22080/SSI.2017.1558 (In Persian)
  • Jenkins, R. (2008). Social identity. Translated by: T. Yarahamdi. Tehran: Shirazeh. (In Persian)
  • Karimi-Moleh, A. (2009). A research plan to investigate the factors affecting the concealment of the identity of Shahid and self-sacrificing students. Mazandaran Province Martyrs and Volunteers Foundation. (In Persian)
  • Moghadam, Saba (2016). Our life, the lives of the martyrs’ children after their fathers. Tehran: Afkar-e Jadid. (In Persian)
  • Parvaresh, F. (2012). The lived experience of martyrs’ children. Master’s thesis. Alzahra University. (In Persian)
  • Ritchie, J., & Lewis, J. (2003). Qualitative Research Practice. London: Sage.