خیابان دبیراعظم کرمانشاه و تاریخی از زندگی روزمره

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جامعه‌شناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 گروه انسان‌شناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

 هر مکان جغرافیایی‌ای که انسان در آنجا حضور اجتماعی می‌یابد، به فضایی اجتماعی تبدیل می‌شود و در طی زمان، پیچیدگی‌های ساختاری می‌یابد. در دنیای جدید، شهرها و مشخصاً خیابان، کانونی برای زایش درهم‌تنیدگی‌های روابط اجتماعی -البته با تکیه بر معنا و بار تاریخی آن- شده است. خیابان در دنیای معاصر به‌مثابۀ صحنه‌ای اجتماعی-تاریخی بوده است که بسیاری از نویسندگان و شاعران (از داستایفسکی تا بودلر) در آن تأمل کرده و از آن الهام گرفته‌اند. عالمان اجتماعی و مشخصاً برخی جامعه‌شناسان نیز خیابان را چونان صحنه‌ای از فشردگی تاریخ و جامعه دانسته‌اند که تحلیل به‌ویژه برخی خیابان‌های خاص، دستاوردهای تجربی و نظری مهمی برای فهم زندگی اجتماعی فراهم آورده است.
در این مقاله، با الهام از دستاوردهای لفور، روژک و بنیامین و با تکیه بر مفاهیم «تولید فضا»، «مناسبات فراغت» و «رفتار فراغت» فهمی جامعه‌شناسانه از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین کانون پرسه‌زنی و شاید فشرده‌ترین تجلی تاریخ اجتماعی شهر کرمانشاه، یعنی خیابان موسوم به دبیراعظم بیان می‌شود. در این مسیر، با تکیه بر بنیان‌هایی که از ادراک پوزیتیویستی واقعیت‌های اجتماعی فاصله می‌گیرد، مقوله‌های «ساختار الزام‌آور»، «بازتولید ساختار» و «رویه‌های تفسیری» در تعامل با یکدیگر درنظر گرفته شده‌اند و با تکیه بر روش تحلیل روایت، دبیراعظم در وجوه بازنمایی فضایی، پرسه‌زنان، تاریخ‌ها و زندگی روزمره شکل گرفته در آن -ضمن تحلیلی از سنخ‌های اجتماعی شکل‌دهنده به این فضا- به تصویر آورده شود.
یافته‌ها نشان داد در زیر پوست کلیت نمایان خیابان دبیراعظم، سه فضای تاریخی، مدرن و ایدئولوژیک برساختۀ کنشگران، در تباین با یکدیگر حضور دارند. این کلیت در بطن خود سرشار از تاریخ و ایدئولوژی است که درمجموع بازنمودهای تاریخی و مدرن دبیراعظم، فضای ایدئولوژیک آن را تهدید می‌کنند و در این کشاکش، بازنمودهای مدرن حتی بازنمودهای تاریخی را نیز کمرنگ می‌کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Dabir Azam Street of Kermanshah and a History of Daily Life

نویسندگان [English]

  • Nader Amiri 1
  • Arash Rezapour 2
1 Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, Razi University, Kermanshah, Iran
2 Department of anthropology, Faculty of Social Sciences, Tehran University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Every geographical location where a person finds a “social presence” becomes a social space and over time, it acquires structural complexities. In the modern world, cities, and especially the “street,” have emerged as a focal point for the emergence of intricate social relationships, leveraging their historical significance and weight. From Dostoevsky to Baudelaire, the street has served as a socio-historical stage in the contemporary world, inspiring numerous authors and poets. The street has been regarded by social scientists, particularly sociologists, as a stage where history and society intersect. The analysis of specific streets has resulted in significant experimental and theoretical advancements in the understanding of social life.
In this article, inspired by the achievements of Lefour, Rozhek, and Benjamin, and relying on the concepts of “space production”, “leisure relationships”, and “leisure behavior,” a sociological understanding of the oldest and most important center of wandering, and perhaps the most intensive manifestation of the social history of the city of Kermanshah (Dabir Azam), has been investigated. In this way, relying on foundations that distance from the positivist perception of social realities, the categories of “binding structure,” “structure reproduction,” and “interpretive procedures” have been considered in interaction with each other. Narrative analysis has been implemented as an approach. The spatial representation of Dabir Azam will encompass the wandering of women, the histories and daily life that have been established within it, as well as an examination of the social norms that have influenced this space.
The findings show that activists have established three distinct spaces beneath the visible surface of Dabir Azam street: historical, modern, and ideological. Each space is distinct from the others. This entirety is steeped in history and ideology. Overall, the ideological space of Dabir Azam Street is jeopardized by the historical and contemporary representations of the street, and the modern representations even undermine the historical ones.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dabir Azam Street
  • Production of Space
  • Leisure Relationships
  • Leisure Behavior
  • Narrative Analysis
آبراهامیان، یرواند (1384). ایران بین دو انقلاب. ترجمۀ احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتاحی. تهران: نشرنی.
 آزاد ارمکی، تقی و اکبری، حامد (1391). فهم ماهیت جامعۀ ایرانی براساس الگوی گذران اوقات فراغت نسل جوان. فصلنامۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی، 1(2)، 1-22. https://doi.org/10.22059/jisr.2012.36554
اتابکی، تورج (1385). تجدد آمرانه؛ جامعه و دولت در عصر رضاشاه. ترجمۀ مهدی حقیقت‌خواه. تهران: ققنوس.
برمن، مارشال (1380). تجربۀ مدرنیته. ترجمۀ مراد فرهادپور. تهران: طرح نو.
حبیبی، سید محسن (1382). از شار تا شهر؛ تحلیلی تاریخی از مفهوم شهر و سیمای کالبدی آن، تفکر و تأثر. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
صفامنش، کامران (1378). تحولات معماری و شهرسازی در فاصلۀ سال‌های 1299-1320. تهران: وزارت میراث فرهنگی و گردشگری.
فرهادی، محمد، شهبازیان، آرش، و لطف‌الله‌زاده، تینا (1402). حق بر شهر کودکان (مقایسه در دو منطقۀ برخوردار و نابرخوردار در شهر کرمانشاه). فصلنامۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی، 12(3)، 447-462.
قادرزاده، امید، قادرزاده، هیرش، و حسین‌پناه، حسین. (1394). بسترها و منابع گذران فراغت جوانان (مطالعۀ پیمایشی جوانان 81 تا 92 سال استان کردستان). فصلنامۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی، 4(4)، 637-661. https://doi.org/10.22059/jisr.2015.57071
Abrahamian, E. (1983). Iran between two revolutions. Translated By: A. Golmohhamadi & M. E. Fattahi. Tehran: Ney. (In Persian)
Azad armaki, T., & Akbari, H. (2012). The understanding of the quality of the Iranian society on the basis of young generation’s leisure time. Quarterly of Social Studies Research in Iran, 1(2), 1-22. http://doi.org/10.22059/JISR.2012.36554 (In Persian)
Atabaki, T. (2004). Men of order: Authoritarian modernization under Ataturk and Reza Shah. Translated by: M. Haghighatkhah. Tehran: Qoqnoos. (In Persian)
Banjamin, W. (2001). Selected writings. London: Harvard University Press.
Berman, M. (1982) All that is solid melts into air; the experience of modernity. Translated by: M. Farhadpoor. Tehran: Tarheno. (In Persian)
de Rivera, J. E., & Sarbin, T. R. (1998). Believed-in imaginings: The narrative construction of reality (pp. xii-345). American Psychological Association.
Elden, S. (2004). Understanding Henri Lefebvre: Theory and the possible. London: Continuum.
Esterberg, K, G. (2001). Qualitative methods in social research. New York: McGraw-Hill.
Farhadi, M., Shahbazian, A., & Lotfollahzadeh, T. (2023). Children’s right to the city in Kermanshah (Study of districts 1 and 7). Quarterly of Social Studies and Research in Iran, 12(3), 447-462. http://doi.org/10.22059/JISR.2023.358916.1400 (In Persian)
Ghaderzadeh, O., Ghaderzadeh, H., & Hasanpanah, H. (2015). Patterns of leisure time and related social factors. Quarterly of Social Studies and Research in Iran, 4(4), 637-661. http://doi.org/10.22059/JISR.2015.57071 (In Persian)
Goonewardena, K., Stefan, K., Richard, M., & Christian, S. (2008). Space, difference, everyday life: Reading Henri Lefebvre. London: Routledge.
Habibi, M. (2003). From town to city: A historical analysis of the meaning of the city and its form. Tehran: Tehran University Press. (In Persian)
Harvey, D. (1990). The urban experience. Massachusetts: Blackwell.
Herman, D. (2009). Basic elements of narrative. Massachusetts: Blackwell.
Holstein, J., & Gurbium, J. (2007). Handbook of constructionist research. New York: Guilford Press.
Koshar, R. (2002). Histories of Leisure. Oxford: Berg.
Lefebvre, H. (1991). The production of space. Translated by: D. Nicholson-Smith. Massachusetts: Blackwell.
Ligget, H., & Perry, D. C. (1995). Spatial practices. New York: Sage.
Merrifield, A. (2006). Henri lefebvre: A critical introduction. London: Routledge.
Rojek, C. (2022). Globalization, cosmopolitanism and leisure rights: The flaws of the Sao Paul declaration. Society & Leisure, 45(1), 150-162. https://doi.org/10.1080/07053436.2022.2053327
Rojek, C. (2005). Leisure theory; principles and practices. London: Palgrave Macmillan.
Rojek, C., & Blackshaw, T. (2020). The labour of leisure reconsidered, In Routledge Handbook of Leisure Studies. London: Routledge.
Safamanesh, K. (1999). Architecture and urban developments between the years 1920-1941. Tehran: Ministry of Cultural Heritage. (In Persian)
Webster, L., & Mertova, P. (2008). An introduction to using critical event narrative analysis in research on learning and teaching. London: Routledge.
Zieleniec, A. (2007). Space and social theory. New York: Sage.