ارزش‌های مادی‌گرایانه و شی‌ءانگاری بدن (مورد مطالعه: دانشجویان دختر دانشگاه ارومیه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جامعه‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

2 گروه جامعه‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه. ایران

چکیده

در جامعۀ مصرفی امروز، زنان به‌گونه‌ای اجتماعی می‌شوند که بدن خود را به‌مثابۀ کالا درنظر بگیرند. از این حیث، بدن متنی است که به کالایی همواره مسئله‌دار بدل شده که بازنمایانندۀ هویت و پایگاه طبقاتی فرد است. هدف این پژوهش بررسی شی‌ءانگاری بدنی دانشجویان و رابطۀ آن با ارزش‌های مادی‌گرایانه است.
روش پژوهش پیمایشی است و داده‌ها با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده است. جامعۀ آماری پژوهش شامل دانشجویان دختر دانشگاه ارومیه است که 182 نفر از آنان به شیوۀ نمونه‌گیری طبقه‌ای انتخاب شده‌اند.
یافته‌های تحقیق نشان داد میانگین ارزش‌های مادی‌گرایانۀ دانشجویان 28/61 درصد و میانگین شی‌ءانگاری بدنی 67/59 درصد است. بررسی آماره‌های توصیفی مربوط به ابعاد شی‌ءانگاری بدنی نشان می‌دهد بعد نظارت بدنی حائز بیشترین میانگین (22/65 درصد) و بعد شرم بدنی دارای کمترین میانگین (40/48 درصد) بوده است. از بین متغیرهای زمینه‌ای، دانشکدۀ محل تحصیل، درآمد ماهیانۀ خانوار و طبقۀ اجتماعی شی‌ءانگاری بدنی دانشجویان را تحت تأثیر قرار می‌دهند. ارزش‌های مادی‌گرایانه با شی‌ءانگاری بدنی دانشجویان رابطۀ مثبت و معنی‌دار دارد (307/0=r). در میان ابعاد شی‌ءانگاری بدنی، ابعاد کنترل ظاهر بدن و شرم بدنی با ارزش‌های مادی‌گرایانه ارتباط مثبت و معنی‌دار دارند، به جز بعد نظارت بدنی که ارتباط معنی‌داری با ارزش‌های مادی‌گرایانه ندارد. مدل رگرسیونی نشانگر آن است که ارزش‌های مادی‌گرایانه 11 درصد از تغییرات واریانس شی‌ءانگاری بدنی را تبیین می‌کنند.
می‌توان گفت شی‌ءانگاری بدن دانشجویان دختر، ناشی از تمایل آن‌ها به ارزش‌های مادی‌گرایانه است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Materialistic Values and Body Objectification )Case Study :Female Students of Urmia University)

نویسندگان [English]

  • Saeed Soltani Bahram 1
  • Danyar Ghorbani 2
1 Department of Sociology, Faculty of Literature and Humanities, Urmia University, Urmia, Iran
2 Department of Sociology, Faculty of Literature and Humanities, Urmia University, Urmia, Iran
چکیده [English]

In today's consumer society, women are socialized in such a way that they consider their body as a commodity. In this sense, the body is a text that has evolved into an ever-controversial commodity that represents the identity and class base of each person. The main purpose of this research is to investigate the physical objectification of students and its relationship with materialistic values.
The research employed a survey methodology, wherein the required data was gathered using a questionnaire. The statistical population of the research is the female students of Urmia University, 182 of whom were selected by stratified sampling.
The results indicated that the mean of materialistic values among students was 61.28%, while the mean of physical objectification was approximately 59.67%. Upon analysis of the descriptive statistics pertaining to the dimensions of body objectification, it is evident that the dimension of body surveillance has the highest average (65.22%) and the dimension of body shame has the lowest average (48.40%). Among the contextual variables; faculty of study, monthly household income, and social class affect students' body image. Materialistic values have a positive and significant relationship with students' physical objectification (r=0.307). Among the dimensions of body objectification, body appearance control and body shame have a positive and significant relationship with materialistic values, except for the dimension of body surveillance, which has no significant relationship with materialistic values. The regression model shows that materialistic values account for 11% of the variability observed in body objectification.
Therefore, it can be concluded that female students' body objectification stems from their pursuit of materialistic ideals.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Body objectification
  • Body surveillance
  • Body appearance control
  • Materialistic values
  • Students

مراجع

احمدی، عزت‌الله، عدلی پور، صمد، افشار، سیمین، و بنیاد، لیلی (1395). تبیین جامعه‌شناختی مدیریت بدن و ارتباط آن با عوامل اجتماعی و فرهنگی در میان دختران و زنان شهر تبریز، پژوهش‌نامۀ زنان، 7(15)، 29-50.
ادیبی سده، مهدی، علیزاده، مهستی، و کوهی، کمال (1390). تبیین جامعه‌شناختی مدیریت بدن در میان زنان»، مطالعات اجتماعی- روان‌شناختی زنان، 9(3)، 35-58. https://doi:10.22051/jwsps.2011.1404
باکاک، رابرت (1381). مصرف. ترجمۀ خسرو صبری. تهران: شیرازه.
بهار، مهری، و وکیلی قاضی جهانی، محمدرضا (1390). تحلیل گفتمان جراحی‌های زیبایی صورت. زن در توسعه و سیاست، 9(1)، 63-92.
بودریار، ژان (1402). جامعۀ مصرفی. ترجمۀ پیروز ایزد. تهران: ثالث.
پورجبلی، ربابه، و معصومی، ژیلا (1401). بررسی تأثیر مؤلفه‌های درک از خود و مدیریت بدن در بین زنان شهر زنجان. زن و جامعه، 13(49)، 135-150.  https://doi:10.30495/jzvj.2021.25304.3283
سفیری، خدیجه، و قبادی، مهناز (1392). فرهنگ زیبایی و جامعۀ مصرفی (با تأکید بر مصرف‌گرایی در لوازم آرایشی). مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 2(2)، 247-266. https://doi:10.22059/jisr.2013.50428
شریفی‌نژاد، مرضیه، و میرفردی، اصغر (1398). رابطۀ بین مصرف‌گرایی و سرمایۀ فرهنگی با تأکید بر ارزش‌های دینی. اقتصاد اسلامی، 19(75)، 31-50.
قانعی راد، محمدامین، و رشتیانی، آذر (1394). جامعه‌پذیری علمی و مدیریت بدن در دانشگاه (مورد مطالعه: دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران). مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، 14(28)، 153-168.
گنجی، مهدی، امیرمظاهری، امیرمسعود، و لبیبی، محمدمهدی (1398). تبارشناسی اجتماعی دست‌کاری بدن در زنان ایرانی. مطالعات زن و خانواده، 7(1)، 205-245. https://doi:10.22051/jwfs.2019.13890.1358
منصوری نیک، اعظم، داودی، ایران، نیسی، عبدالکاظم، مهرابی‌زاده هنرمند، مهناز، و تمنایی‌فر، محمدرضا (1401). ویژگی‌های روان‌سنجی نسخۀ فارسی مقیاس آگاهی از بدن شیءانگاشته. اندازه‌گیری تربیتی، 12(48)، 77-98. https://doi:10.22054/jem.2023.62796.2210
نقدی، اسداله، معمار، ثریا، و داستانی، مریم (1397). تحلیل جامعه‌شناختی بازتعریف هویت اجتماعی زنان در پرتو تمایلات مصرف‌گرایانه مورد مطالعه: زنان متولد دهه‌های 50، 60 و 70 شهر اصفهان. جامعه‌شناسی کاربردی، 29(4), 183-208. https://doi:10.22108/jas.2018.110010.1334
نصر، ندا، و ناعمی، علی‌محمد (1398). رابطۀ گرایش‌های فمینیستی با خودشیءانگاری، درونی‌سازی لاغری ایدئال و هویت جنسی (مطالعۀ موردی دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی سبزوار). زن در توسعه و سیاست، 17(3)، 469-486. https://doi:10.22059/jwdp.2020.279726.1007626
نوربخش، سید نوید، جعفری، پژمان، غفاری، فرهاد، و منصوریان، یزدان. (1397). مصرف نمایشی جوانان: آیندۀ مصرف‌گرایی. آینده‌پژوهی مدیریت، 29(4)، 149-172.
Adibi Sedah, M., Alizadeh, M., & Koohi, K. (2011). Psychological commitment and levels of self concept & perceived organizational justice a comparative study of men and women. Women's Studies Sociological and Psychological, 9(3), 35-58. https://doi: 10.22051/jwsps.2011.1404 (In Persian)
Ahmadi, E., Adlipour, S., Afshar, S., & Bonyad, L. (2016). Sociological Explication of Body Management and its Relation with Social and Cultural Factors in Girls and Women in Tabriz City. Women Studies, 7(15), 29-50. (In Persian)
Ashikali, E., Ayers, S., & Dittmar, H. (2017). The impact of cosmetic surgery advertising on women’s body image and attitudes towards cosmetic surgery. Psychology of Popular Media Culture, 6(3), 255-273. https://doi.org/10.1037/ppm0000099
Bahar, M., & Vakili Ghazi Jahani, M. (2011). Analyzing the discourse of beauty surgeries on the face. Woman in Development & Politics, 9(1), 63-92. (In Persian)
Baudrillard, J. (2022). The Consumer Society: Myths and Structures. Translated by: P. Izadi. Tehran: Saless.
Bernard, P., Gervais, S., Allen, J., Campomizzi, S., & Klein, O. (2015). Body parts reduction and self-objectification in the objectification of sexualized bodies. Revue Internationale de Psychologie Sociale, 28(1), 39–61. https://doi.org/10.1177/0361684315580125
Bocock, R., (2002). Consumtion. Translated by: K. Sabouri. Tehran: Shirazeh.
Cash, T. F. (2002). A negative body image: Evaluating epidemiologi-cal evidence. In T. F. Cash & T. Pruzinsky (Eds.), Body image: Ahandbook of theory, research, and clinical practice (pp. 269–276). New York, NY: Guilford Press.
Dimas, M. A., Galway, S. C., & Gammage, K. L. (2021). Do you see what I see? The influence of self-objectification on appearance anxiety, intrinsic motivation, interoceptive awareness, and physical performance. Body Image, 39, 53-61. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2021.05.010
Douglas, M. (1970), Natural Symbols: Explorations in Cosmology. London: Barrie and Rackliff, The Cresset Press.
Featherstone, M. (1987). Lifestyle and Consumer Culture, Theory. Culture & Society, 4(1), 55-70. https://doi.org/10.1177/026327687004001003
Foucault, M. (1980). The History of Sexuality, Translated from the French by: R. Hurley. New York: Pantheon Books.
Fredrickson, B. L., & Roberts, T. A. (2011). Objectification theory: Toward understanding women's lived experiences and mental health risks. Psychology of Women Quarterly, 21(2), 173-206.
Ghaneirad, M. A., & Rashtiani, A. (2015). Scientific Socialization and Body Management in University (Case Study : MA and Ph.D. Students of University of Tehran). Strategic Studies on Youth and Sports, 14(28), 153-168. (In Persian)
Gunadóttir U., & Gararsdóttir R. B. (2014). The influence of materialism and ideal body internalization on body-dissatisfaction and body-shaping behaviors of young men and women: support for the Consumer Culture Impact Model. Scandinavian Journal of Psychology, 55, 151–159. http://dx.doi.org/10.1111/sjop.12101
Ganji, M., Amir Mazaheri, A. M., & Labibi, M. (2019). The social genealogy and manipulation of body among Iranian women. Journal of Woman and Family Studies, 7(1), 205-245. https://doi:10.22051/jwfs.2019.13890.1358 (In Persian)
Greenleaf, C. (2005). Self-objectification among physically active women. Sex Roles, 52(1-2), 51-62.
Mancini, M., & Esposito, C. M. (2021). Lived body and the Other's gaze: a phenomenological perspective on feeding and eating disorders. Eating and Weight Disorders: EWD, 26(8), 2523–2529. https://doi.org/10.1007/s40519-020-01103-2
Mansourinik, A., Davoudi, I., Neisi, A., Mehrabizade Honarmand, M., & Tamannaeifar, M. (2022). Psychometric properties of the Persian version of objectified body consciousness scale. Quarterly of Educational Measurement, 12(48), 77-98. https://doi:10.22054/jem.2023.62796.2210
McKinley, N. M. (2006). The developmental and cultural contexts of objectified body consciousness: a longitudinal analysis of two cohorts of women. Developmental Psychology, 42(4), 679-678
Moradi, B., & Varnes, J. R. (2017). Structure of the Objectified Body Consciousness Scale: Reevaluated 20 Years later. Sex Roles, 77, 325–337. https://doi.org/10.1007/s11199-016-0731-x
Naghdi, A., Memar, S., & Dastani, M. (2018). Sociological Analysis Redefining the Social Identity of Women in the Light of Consumerism Tendencies ; case study: Women born in the 1970s, 1980s and 1990s of Isfahan. Journal of Applied Sociology, 29(4), 183-208. https://doi:10.22108/jas.2018.110010.1334 (In Persian)
Nasr, N., & Naemi, A. M. (2019). The relationship between feminism tendencies with self-objectification, thin ideal internalization and gender identity in female students, Islamic Azad University of Sabzebvar. Woman in Development & Politics, 17(3), 469-486. https://doi:10.22059/jwdp.2020.279726.1007626 (In Persian)
Noorbakhsh, S. N., Jafari, P., Ghaffari, F., & Mansourian, Y. (2019). Conspicuous consumption among young consumers: The future of consumerism. Future study Management, 29(115), 149-172. (In Persian)
Pourjebelli, R., & Masoumi, J. (2022). Examine the most important components affecting this important to pave the way for useful measures in Zanjan city womens. Quarterly Journal of Woman and Society, 13(49), 135-150. https://doi:10.30495/jzvj.2021.25304.3283 (In Persian)
Safiri, K., & Ghobadi, M. (2013). Beauty culture and consumer society (with emphasis on consumerism in cosmetics). Quarterly of Social Studies and Research in Iran, 2(2), 247-266. https://doi:10.22059/jisr.2013.50428 (In Persian)
Sharifinejad, M., & Mirfardi, A. (2019). The Relationship between Consumption and Cultural Capital with emphasis on Islamic values. Islamic Economics, 19(75), 31-50. (In Persian)
Wollast, R., Riemer, A. R., Gervais, S. J., Grigoryan, L., Bernard, P., & Klein, O. (2021). How cultural orientation and self-compassion shape objectified body consciousness for women from America, Belgium, Russia, and Thailand. Self and Identity, 20(7), 930-950. https://doi.org/10.1080/15298868.2020.1787220
مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران
دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 50
بهار 1403
فروردین 1403
صفحه 73-89

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار