مطالعۀ جامعه‌شناختی عملکرد سازمان‌های مردم‌نهاد خدمات بهزیستی در شهر تهران

نویسندگان

1 گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 مرکز تحقیقات و مطالعات استراتژیک شورای اسلامی کرج، کرج، ایران

چکیده

ارزیابی عملکرد سازمان‌های مردم‌نهاد (سمن‌ها) از شاخص‌های اصلی در بهینه‌سازی فرایند مدیریت آن‌ها است. این مقاله با هدف ارزیابی عملکرد سمن‌های خدمات بهزیستی و پیشنهادهای مدیریتی برای ضعف‌های آن‌ها نوشته شده است.
روش تحقیق ترکیبی است. داده‌های کمی با مطالعۀ پیمایشی پرسشنامه‌ای و داده‌های کیفی با مصاحبۀ عمیق جمع‌آوری شدند. جامعۀ آماری در مطالعۀ پیمایشی، مددجویان و خدمات‌گیرنده‌های سمن‌های بهزیستی در تهران بودند که از بین آن‌ها ۳۸۴ نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. در مصاحبۀ عمیق، مشارکت‌کنندگان شامل مدیران و کارشناسان زبدۀ سمن‌ها به تعداد ۱۵ نفر بودند.
یافته‌ها نشان داد سمن‌ها فقط در حوزه‌های غیرحرفه‌ای خود موفق بوده‌اند و فقدان دانش‌گرایی و تخصص‌گرایی و عدم تأمین مالی مهم‌ترین عوامل ناکامی آن‌ها در فعالیت‌های حرفه‌ای‌شان بوده است. تحلیل عملکرد سمن‌های بهزیستی با استفاده از مدل تحلیل اهمیت-عملکرد مشخص کرد چهار حوزۀ فعالیت حرفه‌ای سمن‌ها در بخش اتلاف منابع قرار دارد و مستلزم انتقال آن‌ها به بخش عملکرد بهینه است.
سمن‌های بهزیستی عملکرد موفقی نداشته‌اند و این امر مستلزم ترمیم سه بخش فرایند از طریق نحوۀ تعامل آن‌ها با دولت، محتوا از طریق تخصص‌گرایی، و بهبود عملکرد و توسعه با ارزیابی‌های دوره‌ای است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sociological Study of the Performance of Non-Governmental Organizations of Welfare Services in Tehran

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ali Keyani 1
  • Rasoul Afzali 1
  • Mohammad Asadian 2
1 Department of Political Geography, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran
2 3. The Center for Research and Strategic Studies of the Islamic Council of Karaj, Karaj, Iran
چکیده [English]

Evaluation of the performance of Non-Governmental Organizations (NGOs) is one of the main indicators in optimizing their management process. This article aims to assess the efficacy of welfare services and offer recommendations to managem​ent regarding their areas of improvement.
The research methodology employed a combination of quantitative and qualitative approaches. Quantitative data have been collected by questionnaire survey and qualitative data by in-depth interview. The sample size for the survey research was comprised of 384 individuals, who were clients and service recipients of welfare services in Tehran and comprised the statistical population. The in-depth interview was attended by fifteen senior managers and specialists.
The results indicated that welfare services achieved success solely in their non-professional domains; their professional endeavors were primarily hindered by inadequate funding, insufficient expertise and specialization, and inadequate knowledge. The performance analysis of welfare services using the performance-importance analysis model showed that the four areas of professional activity of them are in the waste of resources unit and require their transfer to the optimal performance sector.
Welfare service-providing NGOs in Tehran have not achieved success. This requires the restoration of three parts of the process through the way they interact with the government; content is through specialization; performance improvement; and development with periodic evaluations

کلیدواژه‌ها [English]

  • NGOs
  • welfare
  • performance evaluation
  • specialization
  • Tehran
  • آزادی نیسان، سالار (۱۳۹۸). توانمندسازی و تقویت ظرفیت سازمان‌های مردم‌نهاد در پیشگیری از جرم. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری.
  • احمدنیا، شیرین و کامل قالیباف، آتنا (۱۳۹۶). مشارکت اجتماعی در پهنۀ مرکزی تهران: با تأکید برنهادهای مردم مدار و شورایاری‌ها. فصلنامۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، ۶(1)، 145-168. https://doi.org/10.22059/jisr.2017.61835
  • ادیب‌‌زاده، مریم، نجف‌بیگی، رضا، موسی‌خانی، مرتضی، دانش‌فرد، کرم‌اله و عالم تبریز، اکبر (۱۳۹۶). طراحی الگوی مدیریت عملکرد برای سازمان‌های دولتی. فصلنامۀ مدیریت منابع در نیروی انتظامی، 5(3)، 1-24.
  • ایرنا (خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران) (۱۳۹۷). ۹۰ درصد خدمات بهزیستی را سمن‌ها ارائه می‌دهند. https://www.irna.ir/news/83239510/90
  • بابا مرادی، سهیلا (۱۳۸۲). آسیب‌شناسی سازمان‌های غیردولتی در ایران. فصلنامۀ آوا، 4، 12-23.
  • پیرخندان، پریسا و عادلیان راستی، حمیده (۱۳۹۹). طراحی الگوی مدیریت خدمات اجتماعی در سازمان‌های مردم‌نهاد حوزۀ کودکان کار. پژوهشنامۀ مددکاری اجتماعی، 7(23)، 85-150. https://doi.org/10.22054/rjsw.2021.58533.472
  • خیلتاش، آزیتا، مجدزاده، سید رضا و احترامی، مهرداد (۱۳۸۸). نظرسنجی از سیاست‌گذاران درخصوص استفاده از مشارکت مردمی برای برنامه‌های کاهش آسیب اعتیاد. مجلۀ علمی پژوهشی حکیم، 12(2)، 54-64.
  • دماری، بهزاد، حیدرنیا، محمدعلی و رهبری بناب، مریم (۱۳۹۳). نقش و عملکرد سازمان‌های مردم‌نهاد در حفظ و ارتقای سلامت جامعه. فصلنامۀ پایش، 5(13)، 541-550.
  • دواس، دی. ای. (۱۳۹۰). پیمایش در تحقیقات اجتماعی. ترجمۀ هوشنگ نایبی. تهران: نشر نی.
  • رحیمی، غفور (۱۳۸۵). ارزیابی عملکرد و بهبود مستمر سازمان. مجلۀ تدبیر، 17(173)، 41-44.
  • رزاقی، نادر و لطفی خاچکی، بهنام (۱۳۹۷). تحلیل جامعه‌شناختی چالش‌های بقا و پایداری سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در حوزۀ آسیب‌های اجتماعی؛ با تأکید بر رابطۀ آن‌ها با دولت. فصلنامۀ جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، 5(11)، 97-128. https://doi.org/10.22080/ssi.2018.1910
  • سازمان بهزیستی کشور (تارنما) (۱۴۰۱). ۵۱۰۰ مؤسسه و سمن در حوزۀ خدمات بهزیستی فعالیت دارند. https://www.behzisti.ir/news/63613/%DB%
  • سعیدی، علی‌اصغر (۱۳۸۴). رابطۀ دولت و سازمان‌های غیردولتی زنان در ایران، در جست‌وجوی یک همکاری بهینه. فصلنامۀ زن در توسعه و سیاست، 3(3)، 27-58.
  • سعیدی، محمدرضا (۱۳۹۸). درآمدی بر مشارکت مردمی و سازمان‌های غیردولتی. تهران: سمت.
  • صرامی، حمید و بقایی سرابی، علی (۱۳۹۷). رویکرد اجتماعی به کاهش تقاضای مواد مخدر و روان‌گردان‌ها و پیشگیری از وابستگی به مواد با تأکید بر نقش مشارکت اجتماعی. فصلنامۀ سلامت اجتماعی و اعتیاد، 20، 25-62.
  • عباسی، زهره (۱۳۹۸). نقد و بررسی سازمان‌های غیردولتی به‌مثابۀ تجربه‌ای برای دستیابی به عرصۀ عمومی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه الزهرا، دانشکدۀ مدیریت.
  • عرشی، ملیحه، سبزی خوشنامی، محمد، محمدی، الهام، تکفلی، مرضیه و ایمانی، فرانک (۱۳۹۹). ارزشیابی اثربخشی طرح سامان‌دهی کودکان خیابانی ایران. مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 9(4)، 827-854. https://doi.org/10.22059/jisr.2020.257928.686
  • علایی، سوسن (۱۳۹۳). بررسی وضعیت مدیریت و ساماندهی سازمان‌های غیردولتی فرهنگی ایران. فصلنامۀ پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 5(17)، 83-102.
  • فرمانی، محسن (۱۳۹۶). بررسی تجربۀ نهادهای مدنی (سازمان‌های مردم‌نهاد) در حل مسائل اجتماعی ایران، بررسی موردی سازمان‌های مردم‌نهاد فعال درزمینۀ کار کودک. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه علم و فرهنگ، دانشکدۀ علوم اجتماعی.
  • کرمی، مینا، سوخکیان، محمدعلی و فرهادی، پیام (۱۳۹۸). بررسی و ارزیابی عملکرد انواع سازمان‌های مردم‌نهاد در ایران. فصلنامۀ سیاست‌های کلان و راهبردی، 7(27)، 472-499. https://doi.org/10.32598/JMSP.7.3.8
  • لطیفی، علی‌اصغر و بختیاری سفر، زهره (۱۳۹۹). نقش سازمان بهزیستی در نظام حکمرانی عرصۀ خیر بررسی وظایف، اهداف، چالش‌ها، نقاط قوت و ضعف و راهکارها و پیشنهادها. تهران: سومین همایش ملی خیر ماندگار.
  • معاونت پژوهشی دانشگاه تهران (۱۳۹۵). طراحی و استقرار نظام پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در شهر تهران. تهران: طرح پژوهشی کاربردی، مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهرداری تهران.
  • مکی علمداری، سارا و جلایی‌پور، حمیدرضا (۱۳۹۲). تحلیل عملکرد سازمان‌های مردم‌نهاد در حوزۀ مبارزه با اعتیاد و مواد مخدر با نگاه عاملیت- ساختار. فصلنامۀ علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، 14(52)، 227-251.
  • نمازی، باقر (۱۳۸۲). بررسی وضعیت تشکل‌های مردمی داوطلب در جمهوری اسلامی ایران. تهران: سازمان شهرداری‌های کشور.
  • Abbasi, Z. (2018). Criticism of non-governmental organizations as an experience to reach the public arena, Master thesis’s, Tehran: Al-Zahra University, faculty of management. (In Persian)
  • Alaei, S. (2013). Study of management and organization of non-governmental cultural organizations in Iran. Research and Urban Planning Quarterly, 5(17), 83-102. (In Persian)
  • Adibzadeh, M., Najafbiegi, R., Mousakhani, M., Daneshfard, K., & Alem Tabriz, A. (2017). Designing a performance management model for government organizations. Resource Management Quarterly in the Police Force, 5(3), 1-24. (In Persian)
  • Ahmadnia, S., & Kamel Qalibaf, A. (2017). Social participation in the central area of Tehran: with an emphasis on people-oriented institutions and councils. Social Studies and Research in Iran, 6(1), 145-168. https://doi.org/10.22059/jisr.2017.61835 (In Persian)
  • Arshi, M., Sabzi Khoshnami, M., Mohammadi, E., Takffoli, M., & Imani, F. (2019). Evaluation of the Effectiveness of the Project to Organize Iran's Street Children. Journal of Social Studies and Research in Iran, 9(4), 827-854. https://doi.org/10.22059/jisr.2020.257928.686 (In Persian)
  • Aslan, H. (2022). Examining the Factors Affecting the Voluntary Participation and Effects of Volunteering in the Child Welfare in Türkiy. Journal of Social Service Research, 49(1), 23-41. https://doi.org/10.1080/01488376.2022.2156970
  • Azadi Naysan, S. (2019). Empowering and strengthening the capacity of non-governmental organizations in crime prevention. Master's Thesis, Tehran: University of Judicial Sciences and Administrative Services. (In Persian)
  • Irna (Iran new agency) (2017). 90% of welfare services are provided by the NGOS. https://www.irna.ir/news/83239510/90 (In Persian)
  • Babamoradi, S. (2019). Patology of non-governmental organizations in Iran. Ava Quarterly, 4, 12-23. (In Persian)
  • Barak, M. E. (2019). Social Good Science and Practice: A New Framework for Organizational and Managerial Research in Human Service Organizations. Management, Leadership & Governance, 43(3), 1-12. http://dx.doi.org/10.1080/23303131.2019.1669759
  • Carmines, E. G., & Zeller, R. A. (1979). Reliability and Validity Assessment. New York & London: Sage.
  • Damari, B., Heydarnia, M. A., & Rahbari Bonab, M. (2013). The role and performance of non- governmental organizations in protecting and promoting the health of society. Payesh Quarterly, 5(13), 541-550. (In Persian)
  • Duas, D. E. (2010). Survey in social researchers. Translated by: H. Nayebi. Tehran: Nashr-e Ney.
  • Farmani, M. (2016). Examining the experience of civil institutions (non-governmental organizations) in solving problems Iran's social issues, a case study of non-governmental organizations active in the field of child labor. Master thesis, Tehran: University of Science and Culture, Faculty of social sciences (In Persian)
  • Fowler, A. (1997). striking a Balance: A Guide to Enhancing the Effectiveness of NGOs in International Development, London: Earth scan.
  • Hinton, P. R. (2004). Statistics Explained. London: Routledge Press.
  • Jordan, L. (2020). Mecanismes for NGOs accountability, Global public Policy. GPPi Research Paper, Series No. 3. https://gppi.net/media/Jordan_2005_Accountability.pdf
  • Lewis, D. (2014). Non-Governmental Organizations Management and Development. London: Routledge.
  • Karami, M., Sukhkian, M. A., & Farhadi, P. (2018). Reviewing and evaluating the performance of various non-governmental organizations in Iran. Macro and Strategic Policy Quarterly, 7(27), 472-499. https://doi.org/10.32598/JMSP.7.3.8 (In Persian)
  • Khiltash, A., Majdzadeh, S. R., & Ehterami, M. (2018). Survey of policy makers regarding the use of public participation for addiction reduction programs. Hakim Research Journal, 12(2), 54-64. https://hakim.tums.ac.ir/article-1-517-fa.html (In Persian)
  • Latifi, A. A., & Bakhtiari Safar, Z. (2019). The role of the welfare organization in the governance system of the field of good (survey of duties, objectives, challenges, strengths and weaknesses, and solutions and suggestions). The third national conference of lasting good. (In Persian)
  • Makki Alamdari, S., & Jalaipour, H. (2012). Analysis of the performance of non-governmental organizations in the field of combating addiction and drugs from the viewpoint of agency-structure. Research Quarterly of Social Welfare, 14(52), 227-251, https://refahj.uswr.ac.ir/article-1-1491-fa.html (In Persian)
  • McGill, M. E., & Wooten, L. M. (1975). Management in the Third Sector, Public Administration Review, 5(345), 444-455. https://doi.org/10.2307/974172
  • Namazi, B. (2012). Studying the status of voluntary people's organizations in the IslamicRepublic of Iran. Tehran: pub of Organization of Municipalities of the country.
  • Pirkhandan, P., & Adelina Rasti, H. (2019). Desining a model of social service management in non-governmental organization in the field of working children. Research Journal of Social Vaseworker, 7(23), 85-150. https://doi.org/10.22054/rjsw.2021.58533.472 (In Persian)
  • Ramanath, R., & Ebrahim, A. (2010). Strategies and Tactics in NGO-Government Relations Insights from Slum Housing in Mumbai. NonProfit Management & Leadership, 21(1), 21-42. https://doi.org/10.1002/nml.20010 (In Persian)
  • Rahimi, G. (2016). Performance evaluation and continuous improvement of the organization. Tadbir, 17, 41-44. (In Persian)
  • Razzaghi, N., & Lotfi Khachaki, B. (2017).Sociological analysis of the challenges of survival and sustainability of non-governmental organizations active in the field of social harms; with an emphasis on their relationship with the government. Quarterly Journal of Sociology of Social Institutions, 5(11), 97-128. https://doi.org/10.22080/ssi.2018.1910 (In Persian)
  • Research deputy of Tehran University (2015). Design and establishment of social damage prevention system in Tehran city. Applied research project, Tehran: Tehran Municipality Studies and Planning Center. (In Persian)
  • Saeedi, A. A. (2004). The relationship between the government and women's non-governmental organizations in Iran, in search of an optimal cooperation. Women in Development and Politics Quarterly, 3(3), 27-58. (In Persian)
  • Sarami, H., & Baghi Sarabi, A. (2017). Social approach to reducing the demand for narcotic drugs and psychotropic substance and preventing drug dependence with an emphasis on the role of social participation. Social Health and Addiction Quarterly, 20, 25-62. (In Persian)
  • Sheehan, J. (2019). NGOs and participatory management styles: a case study of concern worldwide, Mozambique. LSE Research Online Documents on Economics 29090, London School of Economics and Political Science, LSE Library.
  • State Welfare Organization of Iran (2022). The institute and 5100 Semen are active in the field of welfare services. (In Persian)
  • Saeedi, M. R. (2018). A study on public participation and non-governmental organizations. Tehran: Samt Pub (In Persian)
  • Terris, M. (2000). Concepts of Health promotion: Dualities in Public Health Theory. Journal of Public Health Policy, 13(3). https://doi.org/10.2307/3342727