تحلیل تعلیق خدمت نطام وظیفه و ماندگاری در دانشگاه (مورد مطالعه دانشجویان دانشگاه تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد جامعه‌شناسی، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران

2 دانشیار گروه جامعه‌شناسی، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران

چکیده

خدمت نظام وظیفه دغدغه‌ای است که در سطح فردی برای جوانان و حتی خانواده‌های آنها اهمیت قابل توجهی دارد؛ به این سبب مطالعات متعددی به جنبه‌های مختلف خدمت نظام وظیفه پرداخته‌اند. پرسش اصلی این مقاله این است که آیا دانشجویانی که در مقطع تحصیلات تکمیلی دارای معافیت تحصیلی هستند برای تعلیق خدمت سربازی دوره تحصیل خود را طولانی تر کرده و به تعبیری ماندگاری بیشتری را در دانشگاه تجربه می کنند؟ در پاسخ به این پرسش فهم آرایه‌های ذهنی پسران دارای معافیت تحصیلی مقاطع تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران در خصوص مسئلة ماندگاری در دانشگاه مورد بررسی قرار گرفته است. بر همین اساس، با بهره‌گیری از روش‌شناسی کیو و با اخذ 48 گزاره از تالار گفتمان مرتبط با موضوع و گردآوری داده از 119 مشارکت‌کننده از جامعة آماری پسران تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران، پژوهش اجرایی شد. تحلیل نظرات مشارکت‌کنندگان با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی، 8 عامل نهایی را مشخص ساخت. هر یک از این 8 ذهنیت ناظر بر درک خاصی از پدیدة ماندگاری در دانشگاه در ارتباط با تعلیق خدمت نظام وظیفه هستند که مورد بررسی عمیق قرار گرفته اند. کفة ترازو از منظر کمی به سمت «تعلیق‌کنندگان» سنگینی می‌کند. این گروه از عامل‌ها هر کدام به نحوی از انحاء تلاش می‌کنند تا از طریق ماندگاری در نظام آموزش عالی خدمت را به حالت تعلیق در بیاورند. گروه دیگر عامل‌ها (دانشگاهیان بیزار از خدمت و مهارت‌آموزان خدمت‌گریز)، علاقة خود به دانشگاه را نشان دادند اما همچنان در بیزاری از سربازی با گروه اول توافق نظر دارند. در این میان عامل «دانشگاهیان آماده‌به‌خدمت» عاملی متمایز است که نشان‌دهندة گرایش نسبی به هر دو محیط است و عامل «عافیت‌طلبان» نیز رویکردی منفعت‌طلب را نسبت به هر دو محیط نشان می‌دهد. آرایه‌های ذهنی به دست آمده در این بررسی نشان می دهد که سیاست‌های خدمت وظیفه در ایران برای دانشجویان اثر فراگیر نداشته و عده‌ای تلاش می‌کنند تا از مسیر‌های ممکن انجام آن را به تعلیق در بیاورند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of Suspension of conscription and Retention in Univerisity (Case Study: Students of University of Tehran)

نویسندگان [English]

  • Alireza Eskandarinezhad 1
  • Gholamreza Ghaffary 2
1 Master in Sociology, Dpartment of Social Sciences, University of Tehran
2 Associate Professor, Dpartment of Social Sciences, University of Tehran
چکیده [English]

Introduction: Conscription is a concern that is of great importance to young people and even their families at the current situation, therefore, several studies have addressed various aspects of this subjcet. The most important question of this dissertation is whether the boys with academic exemptions at the University of Tehran in postgraduate studies have retained in the university due to conscription suspension or not? In response to this question, the understanding of the mental arrays of boys with academic exemptions in postgraduate studies at the University of Tehran regarding the issue of retention in the higher education system has been examined with emphasis on the suspension of the conscription.
Method: Accordingly, the research was conducted using Q methodology and taking 48 statements from the c and collecting data from 119 participants, all of them were graduate students of the University of Tehran. This method is used to identify the subjectivity of the agents. Because the nature of the present study is exploratory, Q methodology will be the best option for data collection. For this purpose, after extracting the propositions, Q sorts were designed and data were collected from participants in the form of Q table. Factor analysis technique was used to analyze the data.
Findings: Analysis of participants' opinions using factor analysis technique identified the final 8 factors. Each of these eight mindsets addresses a particular understanding of the phenomenon of persistence in the higher education system in relation to the suspension of conscription, which has been examined in depth. The scales weigh a little heavier on the "suspenders". This group of agents each tries in some way to suspend the service by remaining in the higher education system. The other group of agents showed interest in the university but still agree with the first group on their aversion to military service. Among the extracted factors, the factor of "academians ready to serve" is a very different factor that indicates the relative tendency to both environments, and the factor of "interest seekers" also shows a utilitarian approach to both environments.
Results and Conclusions: Although the views of the participants could not be generalized to the whole community in Q methodology, the results clearly showed that conscription policies in Iran have not been effective for students and some are trying to suspend it through possible channels. Military policies in Iran put pressure on students and their families, as well as on the military and conscription system itself, and can alienate students from the university environment and reduce the efficiency of the military. It seems that the all-volunteer army that is being formed in many countries of the world can be a good option to change the military in Iran, but we must also pay attention to the different geographical, political, social and cultural characteristics of Iran in this change.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Retention in Higher Education System
  • Conscription Suspension
  • Conscription Studies
  • Q Methodology
  • برزین، مریم، میرمیران، پروین، رمضانخانی، علی، حاتمی، حسین و فریدون عزیزی (1386)، «شیوع چاقی در مردان جوان تهرانی (18 تا 25 ساله) در زمان ورود به خدمت نظام‌وظیفه (شهریور 1386)»، مجلة غدد درون‌ریز و متابولیسم ایران، شمارة 6: 605-613.
  • خوشگویان فرد، علیرضا (1386)، روش‌شناسی کیو، تهران: مرکز تحقیقات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
  • -دانایی‌فرد، حسن؛ حسینی، سید یعقوب و روزبه شیخها (1392)، روش‌شناسی کیو: شالوده‌های نظری و چارچوب انجام پژوهش، تهران: انتشارات صفار.
  • دری‌ نوگورانی، حسین (1380)، «نظریة تحلیل اقتصادی نظام وظیفة عمومی»، مجلة سیاست دفاعی، شمارة 34: 7-46.
  • سلطانی، مرتضی و بهزاد محمدیان (1395)، «گفتمان‌کاوی الگوهای ذهنی مشتریان مردد: کاربست روش کیو»، مجلة مدیریت بازرگانی، شمارة 2: 339-354.
  • سیدی، سید محمدرضا، سیدی، سید حسین و سیاوش صلواتیان (1395)، «آسیب‌شناسی تجربی خدمت نظام‌وظیفه از منظر سربازان دارای مدرک تحصیلات تکمیلی»، پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، شمارة 14: 67-86.
  • سینائی، وحید (1389)، «دولت مدرن، ارتش ملی و نظام‌وظیفه»، دوفصلنامة علمی-پژوهشی پژوهش سیاست نظری، شمارة 7: 95-111.
  • سینائی، وحید (1394)، «بررسی نگرش دانشجویان به نظام‌وظیفه، مطالعة موردی: دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد»، پژوهشنامة علوم سیاسی، شمارة 1: 95-118.
  • طوسی، عبدالله (1380)، «بررسی تأثیر دورة سه‌ماهة آموزش نظامی سربازی بر آمادگی‌های عمومی بدنی سربازان پادگان شهید ثابت‌خواه کرمانشاه»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشکدة تربیت بدنی، دانشگاه تربیت معلم.
  • علی‌حسینی، علی، مهدیان، حسین و بهمن ربیعی‌نیا (1394)، «بررسی تأثیرگذاری دورة آموزشی سربازی در مرکز 01 ارتش بر شاخص‌های همبستگی اجتماعی»، پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، شمارة 10: 101-112.
  • فیروزجائیان، علی‌اصغر، جانعلیزاده، حیدر و بهزاد هاشمیان (1396)، «ناسازی در میدان دانشگاهی و بیگانگی دانشگاهی»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، شمارة 1: 1-20.
  • محمدی، هادی (1396)، «بررسی تأثیر دوران سربازی بر توانمندسازی روانشناختی، ویژگی‌های شخصیتی و سلام روان سربازان»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات شاهرود.
  • مرکز آمار ایران (1397)، «دانشجویان مرد دوره‌های مختلف تحصیلی مؤسسات آموزش عالی برحسب رشته‌ تحصیلی»، سند منتشرشده، برگرفته از: https://www.amar.org.ir/Portals/0/PropertyAgent/461/Files/9708/1203z130559697.xlsx.
  • منصورفر، کریم (1397)، روش‌های پیشرفتة آماری همراه با برنامه‌های کامپیوتری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  • مهدی‌زاده، منصوره و سید ضیاء هاشمی (1398)، «تحلیل جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر تقاضای اجتماعی برای تحصیل در مقطع دکتری (مورد مطالعه: دانشجویان دکتری دانشگاه‌های تهران)»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، شمارة 4: 819-846.
  • مؤسسة پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی (1374)، «مقایسة تعداد کل پذیرفته‌شدگان به تفکیک استان محل تحصیل و جنس از سال تحصیلی 1374-1373 تا سال تحصیلی 1383-1382»، سند منتشرشده، برگرفته از: https://irphe.ac.ir/files/site1/pages/Stat_1382_83/AddmittedStudentTabl/9.1.jpg.
  • مؤسسة پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی (1399)، «آمار آموزش عالی ایران در یک نگاه»، سند منتشرشده، برگفته از: https://irphe.ac.ir/files/Statistic/files/Amar1Negah/1398-99.pdf.
  • Bashatah, L. (2016), Q-methodology: What and how? IOSR Journal of Research Method in Education, No. 5: 37-43.
  • Brown, S.R. (1980), Political Subjectivity, Applications of Methodology in Political Science, Yale University Press, London.
  • Clever, M., & Segal, D. R. (2012), After conscription: The United States and the all-volunteer force, Sicherheit and Frieden, No. 1: 9–18.
  • Conley, D., & Heerwig, J. (2009), The long-term effects of military conscription on Mortality: Estimates from the VIETNAM-ERA draft lottery, Demography, No. 3.
  • Gonzalez-Cueva, E. (2000), Conscription and Violence in Peru, Latin American Perspectives, No. 3: 88–102.
  • Imbens, G., & van der Klaauw, W. (1995). Evaluating the Cost of Conscription in the Netherlands. Journal of Business & Economic Statistics, No. 2: 207–215.
  • Jallinoja, P., Tuorila, H., Ijajarvi, A., Bingham, C., Uutela, A., & Absetz, P. (2011), Conscripts' attitudes towards health and eating: Changes during the military service and associations with eating, Appestite, NO. 57: 718–721.
  • Keller, K., Wagener, A., & Poutvaara, P. (2010), Does a Military Draft Discourage Enrollment in Higher Education? FinanzArchiv, No. 2: 97-120.
  • Nicholas, J. B. (2011), Reliability in Q Methodology: A Case Study. The Eastern Education Research Association Annual Conference, Akron, Ohio.
  • Pham, P. N., Vinick, P., & Stover, E. (2009), Returning home: forces conscription, reintegration, and mental health status of former abductees of the Lord's Resistance Army in northern Uganda, BMC Psychiatry, No. 23.
  • Poutvaara, P., & Wagener, A. (2007), Conscription: Economic costs and political allure, The Economics of Peace and Security Journal, 1.