مطالعۀ تأثیر ابعاد فرهنگ شهروندی بر رفتار فرهنگی سازمانی (مورد مطالعه: دانشگاه فرهنگیان استان مرکزی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، گروه جامعه‌شناسی

2 دانشجوی دکتری تخصصی جامعه‌شناسی، گرایش مسائل اجتماعی ایران، پژوهشگر دانشگاه فرهنگیان استان مرکزی

3 دانشجوی دکتری تخصصی جامعه‌شناسی، گرایش مسائل اجتماعی ایران

چکیده

در این پژوهش، رابطۀ فرهنگ سازمانی حاکم و تأثیر آن بر رفتار شهروندی سازمانی را با عملکرد اداری پردیس‌های دانشگاه فرهنگیان در استان مرکزی مطالعه می­شود. بدین­منظور، از پرسشنامۀ فرهنگ سازمانی دنیسون (2000) شامل ابعاد چهارگانۀ مشارکتی، یکپارچگی، انعطاف‌پذیری و موفقیت در مأموریت، براساس طیف لیکرت و پرسشنامۀ رفتار شهروندی سازمانیاورگانوکانوسکی (1996) استفاده شده است. این پرسشنامه شامل ابعاد پنج‌گانۀ رفتار شهروندی سازمانی شامل 1. نوع‌دوستی، 2. وظیفه‌شناسی، 3. ادب و مهربانی، 4. جوانمردی و 5. فضیلت مدنی است. به‌علت محدودیت جامعۀ آماری، نمونه‌گیری انجام نشد و تحقیق به‌صورت تمام‌شمار انجام گرفت. با توجه به سطح سنجش گویه‌ها و متغیرها و همچنین تعداد نمونه، برای بررسی رابطۀ بین فرهنگ شهروندی و رفتار سازمانی از آزمون کندال استفاده شد و درنهایت نتایج زیر به‌دست آمد: رابطه­ای مستقیم و معنادار بین عملکرد سازمانی و فرهنگ سازمانی وجود دارد؛ از میان مؤلفه‌های ابعاد شهروندی، تأثیر ادب و مهربانی بر مشارکت سازمانی در بالاترین سطح است؛ ابعاد نوع‌دوستی و وجدان، در بیشتر موارد با ابعاد فرهنگ سازمانی رابطۀ معنا‌دار ندارد. از این‌رو، فقط نوع‌دوستی در ثبات و یکپارچگی بعد فرهنگ سازمانی مؤثر است. وجدان نیز در رشد بعد انعطاف‌پذیری فرهنگ سازمانی تأثیرگذار است؛ ابعاد جوانمردی، رفتار مدنی و ادب و ملاحظه (از ابعاد شهروندی سازمانی) قطعاً موجب رشد همۀ ابعاد مشارکتی شامل ثبات، انعطاف‌پذیری و موفقیت در مأموریت فرهنگ سازمانی می‌شود. نتایج مدل رگرسیون هم نشان می‌دهد که مدل ارائه‌شده تا 14 درصد بیانگر فرهنگ سازمانی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Studying the Effect of Citizenship Culture Dimensions on the Citinzenship Cultural Behavior(Case Study: Farhangian University of Markazi Province)

نویسندگان [English]

  • Reza Ali Mohseni 1
  • Seyed Mohammad Alhosseini 2
  • Mohammad Reza Ansari 3
1 Associate Professor, Department of Sociology, Islamic Azad University, Central Tehran Branch
2 PhD Candidate of Sociology (Social Affairs of Iran), Researcher of Farhangian University of Markazi Province
3 PhD Candidate of Sociology (Social Affairs of Iran)
چکیده [English]

This paper is to study the relationship between organizational culture and its impact on organizational citizenship behavior, with the administrative performance of campuses in Farhangian University in Markazi province. The study was conducted by using survey method with reference to existing opinions. In terms of population limitation, sampling was overruled. Considering the assessment of locutions and variables, as well as the samples number, the relationship between citizenship culture and organizational behavior was measured by Kendall test, and the questionnaire by Organ and Konovsky (1996). The questionnaire deals with the five dimensions of organizational citizenship behavior i.e. 1) altruism, 2) duteousness, 3) politeness and courtesy, 4) magnanimity, 5) civic virtue. The following results were obtained: There is a direct significant relationship between organizational performance and organizational culture. The dimensions of adolescence, civic behavior, and respect for organizational citizenship dimensions can certainly enhance all aspects of participation, stability, flexibility, and mission of organizational culture. The observed relationship between dimensions of altruism and conscience in most cases does not have a significant relationship with dimensions of organizational culture. Results of the regression model show that the proposed model can represent up to 14% of organizational culture.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Citizenship culture
  • Cultural Partnership
  • Organizational Culture
  • دعایی، حبیب‌الله (۱۳۷۴)، مدیریت منابع انسانی (نگرش راهبردی)، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.
  • دیویس، استانلی (1376)، مدیریت فرهنگ‌سازان، ترجمۀ ناصر میرسپاسی و پریچهر معتمد گرجی، تهران: انتشارات مروارید.
  • رابینز، استیفن (1374)، مدیریت رفتار سازمانی، جلد سوم، ترجمۀ علی پارساییان و سید محمد اعرابی، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
  • رامین­مهر، حمید (1388)، تبیین زیرساخت‌های لازم برای استقرار رفتار شهروندی سازمانی در گروه صنعتی مینو، پایان‌نامۀ رشته مدیریت دولتی،گرایش منابع انسانی، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده مدیریت و حسابداری.
  •  زارع، حمید (۱۳۸۳)، «نقش رفتار شهروندی سازمانی در عملکرد سازمان»، فرهنگ مدیریت، شمارۀ 6: 32-57.
  • زارعی متین، حسن و همکاران (۱۳۸۵)، شناخت عوامل رفتار شهروندی سازمانی و بررسی ارتباط آن با عملکرد سازمانی، فصلنامۀ فرهنگ مدیریت، شمارۀ 12: صص 14-22.
  • زمردیان، اصغر (1373)، مدیریت تحول، استراتژیها و کاربرد الگوهای نوین، تهران: انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
  • صادقی مال امیری، منصور و لطف­اله­زاده، سعید (1389)، «بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی بر خلاقیت»، دوماهنامۀ توسعۀ انسانی پلیس، شمارۀ 29: 21-42.
  • عسگریان، محمد (1388)، «مفهوم­شناسی فرهنگ سازمانی»، دوماهنامۀ توسعۀ انسانی پلیس، شمارۀ 24: 52-71.
  • فتاحی، مهدی (1389)، بررسی اثرات معنویت کاری بر رفتارهای شهروندی سازمانی و ارتباط آن با وفاداری مشتری و کیفیت خدمات در سازمان تأمین اجتماعی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد مدیریت دولتی، تهران: دانشگاه تهران.
  • منوریان، عباس و بختایی، امیر (1386)، شناخت فرهنگ سازمانی براساس مدل دنیسون (مورد مطالعه: سازمان مدیریت صنعتی)، چهارمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، تهران.
    • Castro, C., Barroso, A., Enrique, M., and Ruiz, D. M. (2004), The Influence of Employee Organizational Citizenship Behavior on Customer Loyalty, International Journal of Service Industry Management‌, No. 15: 27–53.
    • Nielsen, T. M., Hrivnak, G. A., and Shaw, M. (2004‌), Organizational‌ Citizenship‌ Behavior and Performance: A Meta-Analysis of Group-Level Research, Small Group Research‌: An‌ international‌ Journal of Theory, Investigation and Application, No. 5: 555–577.