برساخت اجتماعی اسطورۀ زن زیبا، کاوشی زمینه‌مند از بدن زیبا تا مخاطرات بدنی در میان زنان طبقۀ متوسط شهر مشهد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه تعاون و رفاه اجتماعی دانشگاه یزد

2 استادیار گروه تعاون و رفاه اجتماعی دانشگاه یزد

3 کارشناس ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه یزد

چکیده

پژوهش حاضر به مطالعۀ رفتارهای زیبایی‌شناختی زنان طبقۀ متوسط و متوسط به بالای شهر مشهد می­پردازد. با نمونه‌گیری نظری و هدفمند، تعدادی از زنان شهر مشهد انتخاب، و با استفاده از رویکرد کیفی و روش نظریۀ زمینه‌ای مطالعه شدند. فرایند نمونه‌گیری نظری تا اشباع داده‌ها ادامه یافت. تحلیل اطلاعات گردآوری‌شده با استفاده از کدگذاری باز، محوری و گزینشی صورت گرفت و یافته‌ها در قالب خط داستان (شامل 17 مقولۀ اصلی و 1 مقولۀ هسته)، مدل پارادایمی و نظریۀ کوچک‌مقیاس ارائه شدند. نتایج نشان داد که زنان به‌دلیل نارضایتی از بدن، در سودای آفرودیت­شدن هستند. این سودا علاوه بر نارضایتی از بدن، از رسانه‌ها، مالکیت سرمایه‌ای و... منتج می‌شود. در چنین شرایطی، راهبردهای تغییر بدن (خرید چهره/ بازخرید بدنی، بدن‌زایی/ بدن‌زدایی و...) در زنان فعال می‌شود، اما این راهبردها علاوه بر زیبایی، مخاطراتی نیز برای این زنان دارند. درواقع، سودای آفرودیت­شدن این زنان، درنهایت به برساخت اجتماعی آفرودیت منجر شده و با وجود زیبایی، مخاطراتی نیز به­همراه داشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Subliminal Exploration from Beautiful Body to Physical Hazards among Middle-Class Women in Mashhad

نویسندگان [English]

  • Seyed Ali Reza Afshani 1
  • Ali Ruhani 2
  • Saeedeh Ebrahiminia 3
1 Associate Professor of Taʿāwana and Social Welfare, Yazd University
2 Assistant Professor of Taʿāwana and Social Welfare, Yazd University
3 MA in Sociology, Yazd University
چکیده [English]

This paper is to study the aesthetic behaviors of middle and upper-middle-class women in the Mashhad. A number of women in Mashhad were selected using theoretical convenience sampling, and were studied, employing the qualitative approach and using grounded theory method. The process of theoretical sampling continued to data saturation. The collected data were analyzed using open, pivotal and selective coding. Findings were presented by the storyline frame (i.e. 17 main categories, and 1 core category), paradigm model, and the small-scale theory. Results showed that women aspire to be Aphrodite due to their physical dissatisfaction. In addition to physical dissatisfaction, this aspiration is resulted from the media, capital property, etc. In such condition, the strategies of body changes (i.e. buying face/redeeming body, physical changes, etc.) are activated among women. But these strategies, in addition to beauty, have dangers for women. In fact, their aspiration to be Aphrodite has finally led to the social construction of Aphrodite, and while having a beautiful aspect, has been dangerous in some cases.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Aspiration to be Aphrodite
  • Aphrodite Social Construction
  • Body Dissatisfaction
  • Capital Ownership
  • Women
  • اثنی­عشری، ندا؛ بخشایش، علیرضا و افشانی، علیرضا (1393)، «میزان شیوع اختلال بدشکلی بدن در نوجوانان دختر یزد»، مجلۀ علمی-پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، شمارۀ 3: 1237-1245.
  • احمدنیا، شیرین (1384)، جامعه‌شناسی بدن و بدن زنان، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
  • اعتمادی‌فر، سیدمهدی و امانی، ملیحه (1392)، «مطالعۀ جامعه‌شناختی انگیزۀ زنان از گرایش به جراحی‌های زیبایی»، پژوهشنامۀ زنان، شمارۀ 2: 1-22.
  • آزالی علمداری، کریم و همکاران (1395)، «ارزیابی فرم بدن و تحسین بدن در زنان غیرفعال و درحال­ورزش شهر تبریز»، نشریۀ مدیریت ارتقای سلامت، شمارۀ 3: 1-14.
  • خواجه‌نوری، بیژن؛ روحانی، علی و هاشمی، سمیه (1390)، «سبک زندگی و مدیریت بدن»، جامعه‌شناسی زنان، شمارۀ 4: 21-48.
  • رضایی، احمد؛ اینانلو، مینا و فکری، محمد (1381)، «مدیریت بدن و ارتباط آن با عوامل اجتماعی در بین دختران دانشگاه مازندران»، فصلنامۀ مطالعات راهبردی زنان، شمارۀ 47: 141-170.
  • سعیدی، علی‌اصغر (1386)، «بدن و مصرف فرهنگی»، ماهنامۀ مهندسی فرهنگی، شمارۀ 14: 29-38.
  • طهماسبی، سیمین؛ طهماسبی، زهرا و یغمایی، فریده (1393)، «عوامل مرتبط با تمایل به انجام جراحی‌های زیبایی براساس نظریۀ عملکرد منطقی در دانشجویان شهرکرد»، پرستاری و مامایی جامع‌نگر، شمارۀ 74: 53-61.
  • گیدنز، آنتونی (1378)، تجدد و تشخص، جامعه و هویت شخص در عصر جدید، ترجمۀ ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.
  • مقصودی، سوده؛ آراسته، مژده و تندولی، سمیرا (1392)، «بررسی عوامل مؤثر بر گرایش زنان و دختران دانشجو به آرایش چهره (مورد مطالعه: دانشگاه‌های شهر کرمان)»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، شمارۀ 2: 295-314.
  • موحد، مجید؛ غفاری­نسب، اسفندیار و حسینی، مریم (1389)، «آرایش و زندگی اجتماعی دختران»، زن در توسعه و سیاست، شمارۀ 1: 79-105.
  • نوغانی، محسن؛ مظلوم خراسانی، محمد و ورشوی، سمیه (1389)، «عوامل اجتماعی مؤثر بر انجام جراحی زیبایی زنان»، مطالعات اجتماعی و روان‌شناختی زنان، شمارۀ 4: 75-101.
  • وبلن، تورستین (1383)، نظریۀ طبقۀ مرفه، ترجمۀ فرهنگ ارشاد، تهران: نشر نی.
  • هنسن، جوزف (1386)، آرایش، مد و بهره‌کشی از زنان، ترجمۀ افشنگ مقصودی، تهران: گل­آذین.
  • یاسینی، سیداحمد و مطلق، معصومه (1395)، «مطالعۀ جامعه‌شناختی رابطۀ بین جهانی‌شدن و مدیریت بدن (مطالعۀ موردی: دانشجویان دختر دانشگاه پیام‌نور گلپایگان)»، پژوهش‌های جامعه‌شناختی، شمارۀ 4: 25-42.
    • Glaser, B. G., and Anselm, M. S. (1965), Awareness of Dying, Chicago: Aldine.
    • Lemone, P. (1991), Analysis of a Human Phenomenon: Self-Concept, Nursing Diosmosis, No. 2: 126–130.