مدرن‌شدن زنان و صمیمیت زناشویی (مطالعۀ سه نسل از زنان تبریز)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی و مربی علوم اجتماعی دانشگاه پیام‌نور

2 دانشیار علوم اجتماعی دانشگاه پیام‌نور

3 دانشیار علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز

چکیده

جامعة ایران در سدة اخیر شاهد دگرگونی‌های اجتماعی و سیاسی گوناگونی از جمله تغییر در نقش و پایگاه زنان و تحولات خانواده بوده است. این مقاله رابطة این دو تحول، یعنی مدرن‌شدن زنان (مدرنیت عینی و مدرنیت ذهنی) و تحول شیوه‌های صمیمیت را در شهر تبریز، طی سه نسل اخیر بررسی می­کند. منظور از مدرنیت عینی، حضور فرد در فضاهای مدرن و مصرف محصولات جدید است. مدرنیت ذهنی نیز به خصلت‌های انگیزشی، نگرشی و رفتاری افراد برای انطباق با شرایط جدید گفته می‌شود. هدف از انجام­دادن این پژوهش، شناخت مسیر دگرگونی صمیمیت زناشویی و عوامل مؤثر بر آن است. جامعة آماری شامل همة زنان متأهل شهر تبریز است که نمونة 997 نفری از آنان در قالب سه نسل بررسی شد. متغیرهای مستقل شامل نسل، تحصیلات، طبقة اجتماعی، مدرنیت عینی و مدرنیت ذهنی هستند. متغیر وابسته (صمیمیت) با تحلیل رگرسیونی و به­وسیلۀ نرم‌افزار Amos Graphics آزموده شد. نتایج تحلیل رگرسیونی نشان داد چهار متغیر مدرنیت ذهنی، مدرنیت عینی، طبقة اجتماعی و نسل، برخلاف متغیر تحصیلات، بر متغیر صمیمیت تأثیرگذارند. نتایج آزمون مدل نیز نشان می‌دهد داده‌های تجربی، مدل نظری پژوهش را تأیید می‌کنند. با اتکا به یافته‌های این پژوهش می‌توان گفت شیوه‌های صمیمیت در سه نسل مورد بررسی دگرگون شده و مدرن‌شدن زنان نقشی مهم در این دگرگونی داشته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Modernizing Women and Marital Intimacy (A Study of Three Generations of Tabriz Women)

نویسندگان [English]

  • Abbas Lotfizadeh 1
  • Mohammad Javad Zahedi 2
  • Fatemeh Golabi 3
1 PhD Candidate of Sociology, Payame Noor University
2 Associate Professor of Social Sciences, Payame Noor University
3 Associate Professor, Tabriz University
چکیده [English]

In recent century, Iranian society experienced social and political changes, including changes in the role and status of women and family development. This paper examines the relationship between these two transformations, modernizing of women (objective and subjective modernity), and the transformation of intimacy in Tabriz among the last three generations. Objective modernity means the presence of people in modern spaces and the consumption of modern products. Subjective modernity means the motivational, attitudinal and behavioral characteristics of individuals to adapt to the new conditions. This study aims to identify the path to transformation of marital intimacy, and factors affecting it. The statistical population includes all married women in Tabriz. A sample of 997 of them were examined in three generations. The impact of independent variables including generation, education, social class, objective modernity, and subjective modernity on the dependent variable, namely intimacy, were tested through regression analysis and also using the software Amos Graphics. Results of regression analysis showed that four variables of subjective modernity, objective modernity, social class, and generation had a significant effect on intimacy, but the variable "education" did not have a significant effect on intimacy. Furthermore, the experimental data confirmed the theoretical model of the research. Finally, based on findings, the ways of intimacy have been transformed among the three generations, and modernization of women has played an important role in this transformation. However, as there are differences between generations, there are differences and inhomogeneity within them as well.

کلیدواژه‌ها [English]

  • family
  • Marital Intimacy
  • Modernity
  • Modernization of Women
  • sociology of intimacy

مراجع

  • آبراهامیان، یرواند (1377)، ایران بین دو انقلاب: از مشروطه تا انقلاب اسلامی، ترجمة کاظم فیروزمند، حسن شمس‌آوری و محسن مدیرشانه‌چی، تهران: نشر مرکز.
  • ابوالحسن تنهایی، حسین و شکربیگی، عالیه (1387)، «جهانی‌شدن، تجددگرایی و خانواده در ایران (گذار یا فروپاشی)»، جامعه‌شناسی، شمارة 11: 33-56.
  • آزادارمکی، تقی و همکاران (1390)، «سنخ‌شناسی الگوهای روابط جنسی پیش از ازدواج در ایران»، جامعه‌پژوهی فرهنگی، شمارة 2: 1-34.
  • استانداری آذربایجان شرقی (1392)، نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390 شهرستان تبریز، تبریز: دفتر آمار و اطلاعات معاونت برنامه‌ریزی استانداری آذربایجان شرقی.
  • اینگلهارت، رونالد (1373)، تحول فرهنگی در جامعة پیشرفتة صنعتی، ترجمة مریم وتر، تهران: انتشارات کویر.
  • بابایی‌فرد، اسدالله (۱۳92)، «سنجش تأثیرات اشتغال زنان بر خانواده و روابط اجتماعی (مطالعة موردی: شهر آران و بیدگل)»، زن در توسعه و سیاست، شمارة 3: 427-451.
  • باومن، زیگمونت (1381)، عشق سیال: در باب ناپایداری پیوندهای انسانی، ترجمة عرفان ثابتی، تهران: انتشارات ققنوس.
  • برناردز، جان (1384)، درآمدی به مطالعات خانواده، ترجمة حسین قاضیان، تهران: نشر نی.
  • بشیریه، حسین (1381)، دیباچه‌ای بر جامعه‌شناسی سیاسی ایران: دورة جمهوری اسلامی، تهران: نگاه معاصر.
  • بوردیو، پی‌یر (1390)، تمایز: نقد اجتماعی قضاوت‌های ذوقی، ترجمة حسن چاوشیان، تهران: نشر ثالث.
  • تورن، آلن (1382)، «ایران در جریان فرایند مدرنیزاسیون قرار دارد»، روزنامة همشهری، ویژه‌نامة نوروز ۱۳۸۲.
  • جلایی‌پور، حمیدرضا (1392)، جامعه‌شناسی ایران: جامعة کژمدرن، تهران: نشر علم.
  • جمشیدی‌ها، غلامرضا، صادقی فسایی، سهیلا و لولاآور، منصوره (1392)، «نگرش جامعه‌شناختی بر تأثیر فرهنگ مدرن از منظر جنسیتی بر تحولات خانواده در تهران»، زن در فرهنگ و هنر، شمارة 2: 183-198.
  • درویش‌پور، مهرداد (۱۳79)، «طرحی از زن ایرانی در برزخ سنت و مدرنیته»، بازتاب اندیشه، شمارة 6: 60-63.
  • ریتزر، جورج و گودمن، داگلاس (1390)، نظریة جامعه‌شناسی مدرن، ترجمة خلیل میرزایی و عباس لطفی‌زاده، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
  • شوماخر، رندال و لومکس، ریچارد (1388)، مقدمه‌ای بر مدل‌سازی معادلة ساختاری، ترجمة وحید قاسمی، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
  • عبدی، عباس (1393)، مقدمه‌ای بر پژوهش در جامعه‌شناسی خانواده در ایران، تهران: نشر نی.
  • قاسمی، وحید (1388)، مدل‌سازی معادلة ساختاری در پژوهش‌های اجتماعی با کاربرد AmosGraphics، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
  • کاستلز، مانوئل (1380)، عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ (جلد 2: قدرت هویت)، ترجمة حسن چاوشیان، تهران: طرح نو.
  • کاظمی‌پور، شهلا (۱۳78)، «الگویی در تعیین پایگاه اجتماعی-اقتصادی افراد و سنجش تحرک اجتماعی با تکیه بر مطالعة موردی در شهر تهران»، نامة علوم اجتماعی، شمارة 14: 139-172.
  • گیدنز، آنتونی (1378)، تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ترجمة ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.
  •  (1384)، چشم‌اندازهای جهانی، ترجمة محمدرضا جلایی‌پور، تهران: طرح نو.
  • گیدنز، آنتونی و بردسال، کارن (1386)، جامعه‌شناسی، ترجمة حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
  • مهدوی، محمدصادق و هاشمی، کتایون (1389)، «بررسی جامعه‌شناختی تأثیر تحصیلات زنان بر ارتباطات انسانی در خانواده»، پژوهش‌نامة علوم اجتماعی، شمارة 4: 55-82.
    • Afary, J. (2009), Sexual Politics in Modern Iran, New York: Cambridge University Press.
    • Bai, X, Lai, D, and Chow, N. (2016), “Measuring Older Adults’ Individual Modernity: Validation of the Adapted Multidimensional Scale of Chinese Individual Modernity”, Sage Open, No. 6: 1–13.
    • Beck, U., and Beck-Gernsheim, E. (1995), The Normal Chaos of Love, Translated by: Ritter, M., and Wiebel, J., Cambridge: Polity Press.
    • Beck, U., and Beck-Gernsheim, E. (2002), Individualization: Institutionalized Individualism and Its Social and Political Consequences, Translated by Patrick Camiller, London: Sage.
    • Buntrock, D. (1996), Without Modernity: Japan's Challenging Modernization, University of Illinois at Chicago.
    • Butler, J. (1990), Gender Trouble: Feminism and the Subversion of Identity, London: Routledge.
    • Chang, P. (2012), A Study of Scale Construction for the Measurement of Traditionality and Modernity in the Asian American/ Pacific Islander Population, PhD Dissertation, Faculty of The Georgia University, Athens.
    • Das, N. (2013), Processes of Negotiating Intimate Heterosexual Identities and Relations: Narratives of Three Generations of Urban Middle-Class Bengalis Living in Kolkata, India, PhD Dissertation, University of Birmingham, Department of Political Science and International Studies.
    • Durkheim, É. (1895), The Rules of Sociological Method, Translated by: Halls, W. D., Free Press.
    • Eisenstadt, S. (2000), “Multiple Modernities”, Daedalus, No. 1: 1–29.
    • Giddens, A. (1992), The Transformation of Intimacy: Sexuality, Love and Eroticism in Modern Societies, Cambridge: Polity Press.
    • Gillies, V. (2003), “Family and Intimate Relationships: A Review of the Sociological Research”, Families and Social Capital ESRC Research Group, Working Paper, No. 2.
    • Gough, H. (1976), “A Measure of Individual Modernity”, Journal of Personality Assessment, No. 40: 3-9.
    • Hollingshead, A. (1975), Four Factor Index of Social Status, Unpublished Manuscript, Yale University, Newhaven, CT. Retrieved from:
    • https://Artlesstanzim.Files.Wordpress.Com/2014/05/Hollinghead-Four-Factors-2.Pdf
    • Illouz, E. (2012), Why Love Hurts: A Sociological Explanation, Cambridge: Polity Press.
    • Inglehart, R. (1997), Modernization and Postmodernization: Cultural, Economic, and Political Changes in 43 Societies, Princeton, NJ: Princeton University Press.
    • Inkeles, A. (1977), “Understanding and Misunderstanding Individual Modernity”, Journal of Cross Cultural Psychology, No. 8, 2: 135–176.
    • Jamieson, L. (2005), “Boundaries of Intimacy”, In Families in Society: Boundaries and Relationships, Edited By Linda Mckie and Sarah Cunningham-Burley, PP. 189–206, Bristol: Policy Press.
    • Jamieson, L. (2015), “Practices of Intimacy, Futures, Social Change and Climate Change”, A Lecture in University of South Australia, Retrieved from: http://www.unisa.edu.au/practicesofintimacy
    • Mahdavi, P. (2005), “Women, Gender and Sexualities: Modern Sex Education Manuals: Iran”, In Encyclopediaof Women in Islamic Cultures, Edited by: Joseph S. and Najmabadi A., Harvard Press.
    • Mahdavi, P. (2007), “Passionate Uprisings: the Intersection of Sexuality and Politics in Post-Revolutionary Iran”, Culture, Health and Sexuality, No. 5: 445–457.
    • Mancillas, C. (2007), “Intimacy and Identity in Mexican Couples: When Poverty Prevails”, Congreso Persons, Intimacy and Love: Probing the Boundaries, Inter-Disciplinary, Net, Salzburgo, Austria, del 20 al 22 de marzo.
    • Mannheim, K. (1952), “The Problem of Generations”, In Essays on the Sociology of Knowledge: Collected Works, Kecskemeti, P. (Ed), Vol. 5: 276–322.
    • Mitchell, J. (1966), Women, the Longest Revolution, New York: Pantheon.
    • Najmabadi, A. (2004), “The Morning After: Travail of Sexuality and Love in Modern Iran”, In International Journal of Middle East Studies, Vol. 3: 367–385.
    • Najmabadi, A. (2005), Women with Mustaches and Men without Beards: Gender and Sexual Anxieties of Iranian Modernity, Berkeley and Los Angeles: University of California Press.
    • Oyserman, D., Coon, H., and Kemmelmeier, M. (2002), “Rethinking Individualism and Collectivism: Evaluation of Theoretical Assumptions and Meta-analyses”, Psychological Bulletin, No.1: 3–72.
    • Richardson, D. (1996), “Heterosexuality and Social Theory”, In Theorising Heterosexuality: Telling it Straight, Edited by Richardson, B. D., Open University Press.
    • Yoo, H. (2013), Couple Intimacy and Relationship Satisfaction: A Comparison Study between Clinical and Community Couples, PhD Dissertation, The Graduate School of the Ohio State University.
    • Zhuang, X., Wong, D., and Ng, T. (2014), “Cultural Values of Traditionality/Modernity: Their Differential Impacts on Marital Conflict and Marital Satisfaction among Female and Male Migrant Workers in China”, Revista de Cercetare Si Interventie Sociala, No. 45: 56–74.
مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران
دوره 7، شماره 2
تیر 1397
صفحه 227-253

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار