دینداری: مدارای اجتماعی یا فاصلۀ اجتماعی (پیمایشی در میان مسلمانان و مسیحیان شهر تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه الزهرا

2 کارشناس ارشد پژوهش علوم اجتماعی دانشگاه الزهرا

چکیده

وحدت و یکپارچگی، پذیرش یکدیگر در عین داشتن تفکر متفاوت و حتی مخالف، نداشتن رفتارهای تحقیرآمیز گروه‌های قومی، نژادی و دینی با یکدیگر و کاهش شکاف‌ها و فاصله‌های اجتماعی، از مسائل حائز اهمیت در تمامی ادوار و کشورها و مورد تأکید نهادها و مراجع فرهنگی ذی‌ربط است. پژوهش حاضر، با هدف بررسی رابطة دینداری با فاصلة اجتماعی در میان مسلمانان و مسیحیان شهر تهران، با تأکید بر مدارای اجتماعی به انجام رسیده است. چارچوب نظری، برایندی از نظریات دورکیم، رابرتز و آلپورت است. جامعۀ آماری، شامل مسلمانان و مسیحیان 18 سال به بالای شهر تهران است. روش تحقیق، پیمایش است و داده‌ها از میان 204 نفر نمونه به‌صورت خوشه‌ای، در شهر تهران جمع‌آوری شده است. نتایج رابطه­سنجی میان متغیرهای تحقیق و متغیر وابسته نشان داد که بین میزان دینداری و فاصلة اجتماعی مسلمانان و مسیحیان، رابطة مستقیم، و میان مدارای اجتماعی و فاصلة اجتماعی، رابطة معکوس برقرار است. مطابق نتایج آزمون رگرسیون نیز متغیر (واسط) مدارای اجتماعی بیشترین تأثیر را بر فاصلۀ اجتماعی دارد و پس از آن، دینداری و نوع دین، متغیرهای تأثیرگذار بر فاصلة اجتماعی هستند. درمجموع، متغیرهای واردشده در معادلة رگرسیون (نوع دین، دینداری، مدارای اجتماعی)، 49 درصد تغییرات متغیر فاصلة اجتماعی را تبیین می­کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Religiosity: Social tolerance or social distance (Survey among Christians and Muslims of Tehran)

نویسندگان [English]

  • Maryam Qazinejad 1
  • Elaheh Sadat Akbarniya 2
1 Associate Professor, Department of Social Sciences, University of AlZahra, Tehran, Iran
2 M.A. of Social Sciences Research, University of Alzahra, Tehran, Iran
چکیده [English]

Having unity, mutual acceptance and tolerance even by having a different of apposite beliefs, not having humiliating behaviors among the ethnic and religious groups as well as bridging gaps and social distance, are important issues in all ages and countries, particularly for cultural institutes. This research has been done to study the relationship between religiosity and social distance among Muslims and Christians in Tehran, with a considerable emphasis on tolerance. The theoretical framework is a combination of theories of Durkheim, Robertz and Alport. The statistical society consists of Muslims and Christians over 18 years old Tehran. The method is survey, and data gathering has been performed from 204 individuals (cluster selected sample). Results show that there is a direct relation between the level of religiosity and social distance between Muslims and Christians, while between the level of social tolerance and social distance, there is an inverse relation. Based on regression results, the level of social tolerance has the most effect on social distance, and then religiosity and the religion type are significant factors affecting the social distance. Over all, variables of regression equation (religion type, religiosity, social tolerance) explain 49 percent of social distance changes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Christianity
  • Islam
  • Religiosity
  • Social distance
  • Social Tolerance
  • آلپورت، گوردون (1379)، «دین و تعصب»، ترجمة نازنین شاه­رکنی، کیان، شمارة 52: 59-65.
  • بهرامیان، امید (1391)، بررسی میزان فاصلۀ اجتماعی فرزندان از والدین و عوامل مؤثر بر آن، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
  • توسلی، غلامعباس؛ بهشتی، علی‌رضا؛ پورجوادی، نصرالله؛ جنتی، علی؛ صادقی، رشاد؛ نقیب­زاده، علی‌اکبر؛ داوری اردکانی، رضا (1376)، «تساهل و تسامح»، نامة فرهنگ، شمارة 28: 22-53.
  • جهادی نائینی، الهه (1392)، بررسی رابطة الگوی جامعه‌پذیری (کنش ارتباطی) و دینداری جوانان شهر کرج، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه الزهرا.
  • جهانبگلو، رامین (1383)، تفاوت و تساهل، تهران: نشر مرکز.
  • خدایاری فرد، محمد (1385)، آماده‌سازی و هنجاریابی مقیاس سنجش دینداری در جامعة دانشجویی کشور، پژوهش دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
  • خوبروی، محمدرضا (1380)، اقلیت‌ها، تهران: نشر شیرازه.
  • دورکیم، امیل (1384)، دربارة تقسیم کار اجتماعی، ترجمة باقر پرهام، تهران: نشر مرکز.
  • رحمانی، خلیلی احسان؛ ادریسی، افسانه؛ مهدوی، سید محمدصادق (1389)، «شناسایی میزان دینداری و مقایسة آن در گروه‌های متفاوت شهروندان تهرانی»، نامة پژوهش فرهنگی، شمارة 11: 139-165.
  • رفیع­پور، فرامرز (1380)، کندوکاوها و پنداشته‌ها، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  • شایسته مجد، عالیه (1386)، بررسی تأثیر دینداری بر پنج تیپ شخصیت در سه دین (اسلام، مسیحیت و زرتشت)، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشکدة ادبیات دانشگاه شهید بهشتی.
  • شجاعی­زند، علیرضا (1393)، «نقد و ارزیابی گویه‌های به‌کاررفته در پیمایش‌های دینداری در ایران»، راهبرد فرهنگ، شمارة 38: 7-26.
  • شجاعی‌زند، علیرضا (1388)، جامعه‌شناسی ادیان، تهران: نشرنی.
  • صابر، سیروس؛ سراج‌زاده، سیدحسین؛ شریعتی، سارا (1383)، «بررسی رابطة میزان دینداری و انواع آن با مدارای اجتماعی»، مجلة علوم اجتماعی دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، شمارة 4: 109-142.
  • کامران، حسن (1382)، تکثر ادیان در بوتۀ نقد، قم: دفتر نشر معارف.
  • کوزر، لوئیس (1389)، زندگی و اندیشۀ بزرگان جامعه‌شناسی، ترجمة محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
  • کیانی، مژده (1381-1382)، «عوامل جمعیت‌شناختی مؤثر بر فاصلۀ اجتماعی ارامنة استان اصفهان»، کاوش­نامه، شمارة 5 و 6: 215-228.

 

 

  • Agius E; Ambrosewicz J (2003), Towards a culture of Tolerance & Peace, saintmathiea street Montreal (Quebec) Canada.
  • Froese Paul; Bader Christopher; Smith Buster (2008), “Political Tolerance and God’s Wrath in the United States”, Sociology of Religion, NO 69(1):29-44.
  • Henry P.J; Hardin, C.D (2006),“The Contact Hypothesis Revisited”, Journal of Psychological Science, NO 10: 862-868.
  • Schafer Chelsea E; Shaw Greg M (2009), “Tolerance in the united states”, Public Opinion Quarterly, NO 73(2), 404-443..