سنجش رابطة سرمایة اجتماعی با تساهل مذهبی (نمونه‌پژوهی: دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد

2 - دانشیار علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد

3 استادیار جامعه‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

در جوامعی که چندگونگی مذهبی وجود دارد، زندگی مسالمت‌آمیز، جز در سایة تساهل مذهبی و به­رسمیت­شناختن تمامی مذاهب، امکان­پذیر نیست. نبود تساهل مذهبی، پیامدهایی چون خشونت مذهبی را در پی دارد. همچنین تساهل مذهبی، تأثیر بسزایی نیز بر نگرش سیاسی افراد برجای می‌گذارد. پرسش­های پژوهش حاضر عبارت­اند از: 1. تساهل مذهبی شیعیان نسبت به مذاهب رسمی کشور، در چه سطحی است؟ 2. چه عواملی بر تساهل مذهبی تأثیرگذارند؟ بنابراین، هدف از این پژوهش- که به روش پیمایشی انجام گرفته است- سنجش تساهل مذهبی و عوامل مؤثر بر آن، در میان دانشجویان دانشگاه فردوسی است. با توجه به پیشینة نظری، متغیرهای سرمایة اجتماعی، تحصیلات، جنسیت و سن، به‌عنوان عوامل مؤثر بر تساهل مذهبی انتخاب شدند. نتایج نشان می‌دهد که تساهل مذهبی شیعیان نسبت به سایر مذاهب، وضعیت مطلوبی ندارد. همچنین آزمون فرضیه­ها نیز نشان می‌دهد که سرمایة اجتماعی درون‌گروهی، بر تساهل مذهبی تأثیر منفی و سرمایة اجتماعی برون‌گروهی، تأثیر مثبت دارد. تحصیلات و جنسیت نیز تأثیر مثبت و سن، تأثیر منفی بر تساهل مذهبی دارند. تأثیر مثبت تساهل مذهبی بر تساهل سیاسی نیز تأیید شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of the relationship between Social Capital with religious tolerance Case study: students at Ferdowsi University of Mashhad

نویسندگان [English]

  • Abolgasem Shahriari 1
  • Mohsen Khalili 2
  • Hosein Akbari 3
1 MA in Political Science, Ferdowsi University of Mashhad
2 Associate Professor of Political Science, Ferdowsi University of Mashhad
3 Assistant professor of sociology, Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

In societies where religious diversity is there, living peacefully just in the shadow of religious tolerance and the recognition of all religions, may. Lack of religious tolerance has consequences such as religious violence. Also, religious tolerance leaves a significant effect on the political attitude of individuals. The research question has two parts: Shiite religious tolerance than the country’s official religion is at what level? What factors are affecting the religious tolerance?. Therefore, the aim of this study was to assess the religious tolerance and its effective factors among students at Ferdowsi University who conducted the survey. According to the theoretical background, social capital, education, gender and age variables as factors affecting religious tolerance were selected. The results show that the Shiite religious tolerance than other religions is not desirable. Also, hypothesis tests show that intra-group and out-group social capital have negative and positive impact on religious tolerance, respectively. In addition to, education and gender have a positive impact and age has a negative impact on religious tolerance. The positive influence of religious tolerance on political tolerance has been confirmed

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Religious tolerance
  • political tolerance
  • social capital intra-group
  • social capital out-group

مراجع

  1.  

    • احمدی فیروزجائی،علی؛ صدیقی، حسن؛ محمدی، محمدعلی(1385)، «مقایسه مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی کشاورزان عضو و غیر عضو تعاونی‌های تولید روستایی»، رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 23: 112-93.
    • ادیبی سده، مهدی؛ رستگار، یاسر؛ بهشتی، سید صمد (1392)، «مدارای اجتماعی و ابعاد آن»، رفاه اجتماعی، دوره سیزدهم، شماره 50: 380-353.
    • افشار کهن،جواد؛ بلالی،اسماعیل؛ سلیمان پور،محمدعلی (1390)، «بررسی وضعیت عرفی شدن دانشجویان و برخی عوامل مؤثر بر آن در میان دانشجویان دختر و پسر دانشگاه بوعلی سینا»، جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیست و دوم، شماره 41: 158-135.
    • آزاد ارمکی، تقی؛ شارع پور، محمود، عسکری، علی (1388)، «بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با مدارا در بین دانشجویان دانشکده‌های علوم اجتماعی دانشگاه‌های تهران و علامه طباطبایی»، جامعه‌شناسی ایران، دوره دهم، شماره 1: 98-64.
    • باستانی، سوسن؛ صالحی، مریم (1386)، «سرمایه اجتماعی شبکه و جنسیت: بررسی ویژگی‌های ساختی، تعاملی و کارکردی شبکه اجتماعی زنان و مردان در تهران»، نامه علوم اجتماعی، شماره 30: 95-63.
    • بشیریه، حسین (1370)، «پیش درآمدی بر تاریخ اندیشه تساهل سیاسی»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره 26: 152-119.
    • بهشتی، سید صمد؛ رستگار، یاسر (1392)، «تبیین جامعه‌شناختی مدارای اجتماعی و ابعاد آن در میان اقوام ایرانی»، مسائل اجتماعی ایران، سال چهارم، شماره 2: 35-7.
    • پیران، پرویز؛ موسوی، میر طاهر؛ شیانی، ملیحه (1385)، «کار پایه مفهومی و مفهوم‌سازی سرمایه اجتماعی»، رفاه اجتماعی، دوره ششم، شمار 23: 44-9.
    • ترکارانی، مجتبی (1388)، «بررسی و سنجش وضعیت مدارای اجتماعی در لرستان»، بررسی مسائل اجتماعی ایران، سال اول، شماره 3: 157-133.
    • جهانگیری، جهانگیر؛ افراسیابی، حسین (1390)، «مطالعه خانواده‌های شهر شیراز در زمینه عوامل و پیامدهای مدارا»، جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیست و دوم، شماره 43: 175-153.
    • چلبی، مسعود (1391)، جامعه‌شناسی نظم: تشریح و تحلیل نظری نظم اجتماعی، تهران: نشر نی، چاپ ششم.
    • حاجیلویی، طیبه (1391)، مدارای مذهبی و عوامل مؤثر بر در بیم مردم شهر همدان در سال 1390، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی.
    • روشه، گی (1391)، جامعه‌شناسی تالکوت پارسونز، ترجمه عبدالحسین نیک گهر، تهران: نشر نی.
    • سراج زاده، سید حسین؛ شریعتی مزینانی، سارا؛ صابر، سیروس (1383)، «بررسی رابطه میزان دین‌داری و انواع آن با مدارای اجتماعی»، مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، دوره اول، شماره 4: 142-109.
    • شارع پور، محمود (1380)، «مدل‌سازی معادله ساختاری، آشنایی با کاربردهای برنامه لیزرل در تحقیقات اجتماعی»، علوم اجتماعی دانشگاه علامه، شماره 14-13: 232-205.
    • شریفی، سمیرا (1392)، سنجش مدارای اجتماعی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن در بین شهروندان ساکن تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی.
    • عبدالهی، محمد؛ موسوی، میر طاهر (1386)، «سرمایه اجتماعی در ایران، وضعیت موجود، دورنمای آینده و امکان شناسی گذار»، رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 25: 234-195.
    • عسگری، علی؛ شارع پور، محمود (1388)، «گونه شناسی مدارا و سنجش آن در میان دانشجویان دانشکده‌های علوم اجتماعی دانشگاه تهران و علامه طباطبایی»، تحقیقات فرهنگی، دوره دوم، شماره 8: 40-7.
    • فاین، بن (1385)، سرمایه اجتماعی و نظریه اجتماعی، ترجمه محمد کمال سروریان، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
    • فتحعلی، محمود (1378)، تسامح و تساهل: اخلاقی، دینی،سیاسی، قم: موسسه فرهنگی طه.
    • فولادی، محمد (1379)، «تساهل و تسامح از منظر دینی»، معرفت، شماره 35: 108-100.
    • فیلد، جان (1384)، سرمایه اجتماعی، ترجمه جلال متقی، تهران: موسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی.
    • کیانی، مژده (1381)، «عوامل جمعیت شناختی مؤثر بر فاصله اجتماعی ارامنه استان اصفهان»، کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی، شماره 5 و 6: 228-215.
    • گلابی، فاطمه؛ رضایی، اکرم (1392)، «بررسی تأثیر مشارکت اجتماعی بر مدارای اجتماعی در بین دانشجویان»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره دوم، شماره 1: 86-61.
    • مقتدایی، فاطمه (1389)، بررسی و سنجش میزان مدارای اجتماعی و عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر آن در شهر اهواز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی.
    • موحد، مجید؛ حلیمه، عنایت؛ پورنعمت، آرش (1387)، «بررسی رابطه میان سرمایه‌ اجتماعی و مشارکت سیاسی زنان»، پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی: ویژه‌نامه پژوهش‌های اجتماعی: 190-161.
    • نوایی، عبدالرضا؛ فتاحی، تورج؛ حسین زاده، علی حسین (1392)، «مدارای بین نسلی؛ تفاوت یا توافق (مطالعه موردی: کلان‌شهر اهواز)»،دانش انتظامی استان خوزستان، شماره 5: 118-103.
    • نوغانی، محسن؛ اصغرپور ماسوله، احمدرضا (1385)، «سرمایه اجتماعی و آموزش غیر رسمی برای توانمندسازی محرومین اجتماعی»، مجموعه مقالات اولین همایش آموزش و یادگیری غیر رسمی، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد: 684-668.
    • نیازی، محسن (1390)، «تبیین رابطه بین سطح تحصیلات و میزان انسجام ملی و اجتماعی شهروندان»، فصلنامه مطالعات ملی، سال دوازدهم، شماره 4: 50-31.
    • هابرماس، یورگن (1377)، «کنش ارتباطی؛ بدیل خشونت»، ترجمه ابراهیم سلطانی، کیان، شماره 45: 159-157.
    • هانتینگتون، ساموئل (1370)، سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر علم.
      • Abanes, Menandro. Scheeper, Peer. Sterkens, Carl (2014), "Ethno-religious groups, identification, trust and social distance in the ethno-religiously stratified Philippines", Research in Social Stratification and Mobility, Vol 37, pp: 61–75.
      • Abdul Rahman, Nur Farhana. Khambali, Khadijah Mohd (2013), "Religious Tolerance in Malaysia: Problems and Challenges", International Journal of Islamic Thought, Vol 3, pp: 81-91.
      • Agius, Emmanuel. Ambrosewic, Jolanta (2003), "Toward a Culture of Tolerance & Peace".Saint-Mathieu street Montréal (Quebec) Canada, http:http:www.ibcr.org/images/contenu/publications/2003-tolerance-peace-en.pdf.
      • Aldridge, Stephen. Halpern, David. Fitzpatrick, Sarah (2002), Social Capital: A Discussion Paper, Performance and Innovation Unit Admiralty Arch The Mall, London.
      • Al Sadi, Fatma. Basit,Tehmina (2013), "Religious tolerance in Oman: addressing religious prejudice through educational intervention", British Educational Research Journal, Vol 39, No 3,pp: 447–472.
      • Aosved, Allison. Long, Patricia. Voller, Emily (2009), "Measuring Sexism, Racism, Sexual Prejudice, Ageism, Classism, and Religious Intolerance: The Intolerant Schema Measure", Journal of Applied Social Psychology, Vol 39, No 10, pp. 2321–2354.
      • Balint, Peter (2014), "Acts of tolerance: A political and descriptive account, European", Journal of Political Theory, Vol 13, No 3, pp: 264–281.
      • Beatty, Kathleen. Walter, Oliver (1984), "Religious Preference and Practice: Reevaluating their Impact on Political Tolerance," Public Opinion Quarterly, Vol 48, pp:318-29.
      • Bogardus, Emory (1928), "Occupational Distance", Sociology and Social Research, Vol 13, pp: 73-81.
      • Cavan, Ruth Shonle (1971)," A Dating-Marriage Scale of Religious Social Distance", Journal for the Scientific Study of Religion,Vol 10, No 2, pp: 93-100.
      • Cigler, Allan. Joslyn, Mark (2002)."The Extensiveness of Group Membership and Social Capital: The Impact of Political Tolerance Attitudes", Political Research Quarterly, Vol 55, No 1, pp: 7-25.
      • Coleman, James (1994), Foundations of Social Theory, Harvard University Press.
      • Coleman, Elizabeth Burns. White, Kevin (2011), Religious Tolerance, Education and the Curriculum, Sense Publishers, Netherlands.
      • Conejero, Susana. Etxebarria, Itziar. Montero, Ignacio (2014), "Gender Differences in Emotions, Forgiveness and Tolerance in Relation to Political Violence", Spanish Journal of Psychology, Vol 17, pp: 1–15.
      • Djupe, Paul. Calfano, Brian (2012), "Religious Value Priming, Threat, and Political Tolerance", Political Research Quarterly, Vol 66, No 4, pp: 767-779.
      • Dovidio, John. Gaertner, Samuel. Kawakami, Kerry (2003), "Intergroup Contact: The Past, Present and Future", Group Processes and Intergroup Relations, Vol 6, No, 1, pp: 5-21.
      • Dwiningrum, Siti Irene Astuti (2013), "Nation’s Character Education Based on the Social Capital Theory", Asian Social Science, Vol 9, No12, pp: 144-155.
      • Ellison, Christopher. Musick, Marc (1993), "Southern Intolerance: A Fundamentalist Effect?" Social Forces, Vol 72, pp: 379-98.
      • Galeotti, Anna (2001), "Do We Need Toleration as a Moral Virtue", Respublica, Vol 7, No 3, pp: 273-292.
      • Froese, Paul. Bader, Christopher. Smith, Buster (2008), "Political Tolerance and God's Wrath in the United States", Sociology of Religion, Vol 69, No 1,pp: 29-44.
      • Gay, David. Ellison, Christopher (1993), "Religious Subcultures and Political Tolerance: Do Denominations Still Matter?" Review of Religious Research, Vol 34, pp: 311-32.
      • Gibson, James (2013), "Measuring Political Tolerance and General Support for Pro–Civil Liberties Policies. Notes, Evidence, and Cautions", Public Opinion Quarterly, Vol 77, pp: 45–68.
      • Golebiowska, Ewa (1995), "Individual Value Priorities, Education, and Political Tolerance", Political Behavior, Vol 17, pp: 23-48.
      • Haasan, Ingrid Johnsen. Cunningham, William (2014), "The Uncertainty Paradox: Perceived Threat Moderates the Effect of Uncertainty on Political Tolerance", Political Psychology, Vol 35, No 2, pp. 291–302.
      • Halpern, Leah Webb (2004), "The Effects of Higher Education on Tolerance: An Investigation of Political and Cultural Attitudes of College Students", Academic Forum, No 21, pp: 90-130.
      • Harell, Allison (2010), Political Tolerance, Racist Speech, and the Influence of Social Networks, Social Science Quarterly, Volume 91, pp: 724-740.
      • Heritage Dictionary (2002), Stedman's Medical Dictionary, Published by Houghton Mifflin Company.
      • Karakayali, Nedim (2009) "Social Distance and Affective Orientations," Sociological Forum, Vol 23, No 3, pp: 538-562.
      • Karpov, Vyacheslav(2002), "Religiosity and Tolerance in the United States and Poland", Journal for the Scientific Study of Religion, Vol 41, pp:267-287.
      • Kasmo, Mohd Arip. Usman, Abur Hamdi. Taha, Mohamad. Salleh, Ahmad Rafizi. Alias, Jamsari (2015), "Religious Tolerance in Malaysia: A Comparative Study between the Different Religious Groups", Review of European Studies, Vol 7, No 3, pp: 184-191.
      • Katnik, Amy (2002), "Religion, Social Class, and Political Tolerance: A Cross-National Analysis." International journal of Sociology, Vol 32, pp:14-38.
      • Kim, Junghyoun.Zhong, Yang (2010), "Religion and Political Tolerance in South Korea", East Asia, Vol 27, pp:187–203.
      • Kawakami, Kerry. Dovidio, John. Moll, Jasper. Hermsen, Sander. Russen, Abby (2000), "Just Say No (To Stereotyping): Effects on Training in Trait Negation on Stereotype Activation", Journal of Personality and Social Psychology, Vol 78, No, 5, pp: 871-888.
      • Kunovich, Robert M (2004), "Social Structural Position and Prejudice: An Exploration of Cross- National Differences in Regression Slopes", Social Science Research, Vol 33, No,1, pp: 20-44.
      • Lauderdale, Diane (2001),"Education and Survival: Birth Cohort, Period, and Age Effects", Demography, Vol 38, pp: 551–61.
      • Mendus, Susan. Edwards, David (1987), On Toleration, Clarendon Press.
      • Mutz, Diana (2002), "Cross-Cutting Social Networks: Testing Democratic Theory in Practice." American Political Science Review, Vol 96, No 2, pp: 111-126.
      • Parrillo, Vincent. Donoghue, Christopher (2005), "Updating the Bogardus social distance studies: a new national survey", The Social Science Journal, Vol 42: pp: 257-271.
      • Paxton, P. (2004), "Who do you trust? A multilevel model of generalized trust in thirty-one countries", Paper presented at the Annual Meeting of the American Sociological Association, San Francisco.
      • Perrin, Andrew (2005), "Political Microcultures: Linking Civic life and Democratic Discourse", Social Forces, Vol 84, No 2, pp: 1049-1082.
      • Petersen, Michael. Slothuus, Rune. Stubager, Rune. Togeby, Lise (2010), "Freedom for All? The Strength and Limits of Political Tolerance", British Journal of Political Science, No 41, pp: 581–597.
      • Pickering, Paula (2006), "Generating Social Capital for Bridging Ethnic Divisions in the Balkans: Case Studies of Two Bosniac Cities", Ethnic and Racial Studies, Vol 29, No 1, pp: 79-103.
      • Putnam, Robert (1993), "The Prosperous Community: Social Capital and Public Life", American Prospect, Vol 13, pp: 35-42.
      • Putnam 2000, Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community, New York: Simon & Schuster.
      • Olthuis, J. H (2012)," A vision of and for love: Towards a Christian post-postmodern worldview" Koers- Bulletin for Christian Scholarship, Vol 77, No1,pp: 1-7.
      • Quintelier, Ellen (2008), "Does European Citizenship Increase Tolerance in Young People?", European Union Politics, Vol 9. No 3, pp: 339-362.
      • Rhodes, Jeremy (2012), "The Ties That Divide: Bonding Social Capital, Religious Friendship Networks, and Political Tolerance among Evangelicals", Sociological Inquiry, Vol 82, No 2, pp: 163–186.
      • Robinson, Carin (2010), "Cross-Cutting Messages and Political Tolerance: An Experiment Using Evangelical Protestants", Political Behavior, Vol 32, pp: 495–515.
      • Schwadel, Philip. Garneau, Christopher (2014), "An Age–Period–Cohort Analysis of Political Tolerance in the United States", The Sociological Quarterly. Vol 55, pp: 421–452.
      • Skocpol, Theda. Cobb, Rachael. Klofstad, Casey Andrew (2005), "Disconnection and Reorganization: The Transformation of Civic Life in Late-Twentieth-Century America", Studies in American Political Development, Vol 19, No,2, pp: 137-156.
      • Smith, Jeffrey. McPherson, Miller. Lovin, Lynn Smith (2014), "Social Distance in the United States: Sex, Race, Religion, Age, and Education Homophily among Confidants, 1985 to 2004", American Sociological Review, Vol 79, No3, pp:432-456.
      • Talib, A. Sarjit S. Gill, Razaleigh. Kawangit, Muhamat. Kunasekaran, Puvaneswaran (2013), "Religious Tolerance: The Key between One ASEAN One Community", Life Science Journal, Vol 10, No, 4, pp: 1382-1385.
      • Uzzi, Brain. Dunlap, Shannon (2005), "How to build your network", Harvard Business Review, Vol 83, No 12, pp: 53-60.
      • Van der Noll, Jolanda (2014)," Religious toleration of Muslims in the German Public", International Journal of Intercultural Relations, Vol 38, pp: 60– 74.
      • Vogt, Paul (2002) Social Tolerance and Education, Review of education, Pedagogy, and Cultural Studies. London: Sage.
      • Waillet, Nastasya. Roskam, Isabelle (2013), "Are Religious Tolerance and Pluralism Reachable Ideals? A Psychological Perspective", Religious Education, Vol 108, No 1, pp: 69-87.
      • Woolcock, Michael (2001), "The Place of Social Capital in Understanding Social and Economic Outcomes", Canadian Journal of Policy Research, Vol 2, No 1, pp: 11-17.

     

    سایت

    1. www.amar.org.ir/Portals/0/Files/abstract/1390/sarshomari90_nahaii.pdf
    2. www.merriam-webster.com/dictionary/tolerate Retrieved 2012-04-07

     

مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران
دوره 4، شماره 1 - شماره پیاپی 1
اردیبهشت 1394
صفحه 1-31

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار