تحلیلی بر بیگانگی تحصیلی دانشجویان و عوامل مرتبط با آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان

2 کارشناسی ارشد مدیریت راهبردی فرهنگ

چکیده

بیگانگی تحصیلی به جدایی عاطفی یا شناختی از جنبه‌های مختلف بستر آموزشی مانند فرایند تحصیل و یادگیری، فضای دانشگاه، استادان، دانشجویان دیگر و احساس جدایی از تولیدات علمی‌شان و در یک کلام، انسان دانشگاهی مطلوب اشاره دارد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی میزان بیگانگی تحصیلی در میان دانشجویان دانشگاه اصفهان و برخی از عوامل مؤثر بر آن است. این پژوهش با روش پیمایشی روی دانشجویان رشته‌های مختلف مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد صورت گرفته است. یافته‌های حاصل از اندازه‌گیری بیگانگی تحصیلی در پنج بعد بی‌قدرتی، بی‌معنایی، بی‌هنجاری، بدبینی و انزوای اجتماعی نشان می‌دهد میانگین بیگانگی تحصیلی دانشجویان کمی بالاتر از حد متوسط است و میزان احساس بی‌قدرتی و بدبینی دانشجویان در مقایسه با ابعاد دیگر بیشتر است. همچنین، براساس نتایج تعامل با استادان، انگیزة تحصیلی و دیدگاه دیگران مهم به تحصیل تأثیر مستقیم بر کاهش بیگانگی تحصیلی دانشجویان دارند و رضایت از رشتة تحصیلی، نگرش به آیندة شغلی و خودپندارة تحصیلی تأثیر غیرمستقیم بر کاهش بیگانگی تحصیلی دانشجویان دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of academic alienation among the students and its related factors

نویسندگان [English]

  • Reza Hemmati 1
  • Zahra Pirniya 2
1 Assistant Professor, Department of Social Sciences, University of Isfahan, Iran
2 M.A. of Strategic Studies of Culture, Iran
چکیده [English]

Academic alienation refers to emotional or cognitive separation from various aspects of the educational context such as the process of education and learning, campus, professors, other students and sense of separation from scientific production, and briefly ideal homo-academic. The aim of this study is to evaluate the degree of academic alienation among students of Isfahan University and some of its determinants. This research has been done paradigm by the survey method on undergraduate and graduate students in different fields. Findings of measuring academic alienation in five dimensions: powerlessness, meaninglessness, anomie, cynicism and social isolation, show that the average of academic alienation among students is slightly above average, and the degree of feeling of powerlessness and cynicism is more than other aspects. Also based on the results, interaction with professors, academic motivation and attitude of significant others towards education have a direct impact on reducing academic alienation. On the other hand, satisfaction of major, attitude towards career future and educational self-concept have and an indirect impact on reducing students’ academic alienation. Finally, some suggestions and recommendations are provided for policy making.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Academic Self-Concept
  • attitude of significant others towards education
  • attitude towards career future
  • interaction with professors
  • satisfaction of major

مراجع

  • ابراهیمی لویه، عادل؛ صحبتی‌ها، علی؛ رضایی‌زاده، همایون (1393)، «بیگانگی اجتماعی جوانان و عوامل مؤثر بر آن (مورد مطالعه: جوانان 20 تا 30 سالۀ شهرستان خدابنده)». بررسی مسائل اجتماعی ایران، شمارة 1: 1-17.
  • بنی‌فاطمه، حسین و رسولی، زهره (1390)، «بررسی میزان بیگانگی اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه تبریز و عوامل مرتبط با آن»، جامعه‌شناسی کاربردی، شمارة 1: 1-26.
  • بیرامی، منصور و دیگران (1393)، «فرهنگ سازمانی دانشگاه و ازخودبیگانگی تحصیلی دانشجویان»، راهبرد فرهنگ، شمارة 28: 177-194.
  • جانعلیزاده چوب‌بستی، حیدر و جعفری، نسترن (1393)، عوامل اجتماعی و بیگانگی تحصیلی: تحلیلی جامعه‌شناختی، پایان‌نامة کارشناسی ارشد دانشگاه مازندران.
  • خجیر، یوسف (1387)، «بازار کار و انگیزۀ پیشرفت تحصیلی (بررسی نگرش به بازار کار دانشجویان بر انگیزۀ پیشرفت تحصیلی آنان)». رهپویۀ هنر، شمارة 5: 59-65.
  • دانش، پروانه و علی‌پور، پروین (1392)، «مطالعۀ عوامل مرتبط با احساس آنومی فردی در میان دانشجویان (مطالعۀ موردی دانشجویان دانشگاه تهران)»، فصلنامۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، شمارة 2: 202-224.
  • ذکایی، محمدحسین و اسماعیلی، محمدجواد (1390)، «جوانان و بیگانگی تحصیلی و دانشگاهی»، فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی، شمارة 4: 55-90.
  • رفیع‌پور، فرامرز (1383)، موانع رشد علمی ایران و راه‌حل‌های آن، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  • زمانی، عشرت و سید امین عظیمی (1383)، پژوهشی در زمینۀ مشارکت دانشجویان در تولید علم، همایش آموزش عالی و توسعه پایدار، تهران: مؤسسۀ پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی.
  • سلیمانی، مهدی و نایبی، هوشنگ (1391)، «تبیین رابطۀ بین از خودبیگانگی و بزهکاری نوجوانان (مطالعۀ موردی، نوجوانان 12 تا 18 سال دبیرستان‌های تهران)»، فصلنامۀ مطالعات امنیت اجتماعی، شمارة 32: 89-112.
  • شفیع‌آبادی، عبدالله و ولی‌نوری، ابوالفضل (1373)، «رابطۀ بین احساس بیگانگی و خودپنداری»، پژوهش‌های روانشناختی، شمارة 5: 20-34.
  • طایفی، علی (1378)، «فرهنگ علمی ـ پژوهشی ایران (بررسی قابلیت‌ها و تنگناها)»، فصلنامۀ سیاست علمی و پژوهشی رهیافت، شمارة 21: 47-53.
  • ظهیری ناو، بیژن و رجبی، سوران (1388)، «بررسی ارتباط گروهی از متغیرها با کاهش انگیزش تحصیلی دانـشجویان رشتۀ زبان و ادبیات فارسی»، دوماهنامۀ دانشگاه شاهد، شمارة 36: 69-80.
  • فاضلی، نعمت‌الله (1387)، فرهنگ و دانشگاه: منظرهای انسان‌شناسی و مطالعات فرهنگی، تهران: ثالث.
  • قاضی­طباطبایی، محمود و ابوعلی ودادهیر (1380)، «سوگیری هنجاری و اخلاقی در پژوهش‌های دانشگاهی: مطالعۀ تطبیقی امور مربوط به دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌های ایران». مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، شمارة 4: 187-226.
  • قانعی‌راد، محمدامین (1385)، تعاملات و ارتباطات در جامعۀ علمی؛ بررسی موردی در رشتۀ علوم اجتماعی، تهران: انتشارات پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
  • کلدی، علی‌رضا و صفی‌پور، جلال (1381)، «تحلیل جامعه‌شناختی از خودبیگانگی در میان دانشجویان»، شناخت، شمارة 35: 149-180.
  • گدازگر، حسین و علیزاده­اقدم، محمدباقر (1387)، «بررسی سوگیری‌های هنجاری نسبت به علم در بین اعضای هیئت علمی و نقش آن در تولید علم»، مجلۀ پژوهشی دانشگاه اصفهان (علوم انسانی)، شمارة 1: 1-22.
  • محسنی‌تبریزی، علیرضا (1381)، «آسیب‌شناسی بیگانگی اجتماعی-فرهنگی؛ بررسی انزوای ارزشی در دانشگاه‌های دولتی ایران»، فصلنامۀ پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، شمارة 26: 119-182.
  • محسنی‌تبریزی، علیرضا؛ قاضی‌طباطبایی، محمود و مرجائی، سیدهادی (1389)، «تأثیر مسائل و چالش‌های محیط علمی بر جامعه‌پذیری دانشگاهی»، پژوهش و برنامه‏ریزی در آموزش عالی، شمارة 55: 45-67.
  • مرجایی، سید هادی (1382)، «سنجش و بررسی آنومی در بین جوانان»، مطالعات جوانان، شمارة 5: 23-60.
  • موسوی، کمال‌الدین و حیدرپور مرند، سکینه (1390)، «تحلیل جامعه‌شناختی بیگانگی تحصیلی دانشجویان مطالعۀ موردی: دانشگاه شاهد در سال تحصیلی 88 ـ 1387»، فصلنامۀ علوم اجتماعی، شمارة 56: 35-71.
  • مهرام، بهروز، ساکتی، پرویز و لطف‌آبادی، حسین (1385)، «بررسی تحولات نگرشی و هویتی در دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد»، نشریۀ مطالعات فرهنگی و روانشناسی، شمارة 21: 80- 65.
  • نویدیان علی؛ سالار علی‌رضا و گنجعلی، علی‌رضا (1380)، «بررسی رابطۀ احساس بیگانگی و خودپنداره در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی زاهدان در سال تحصیلی 79-78»، طب و تزکیه، شمارة 43: 10-19.
  • همتی، رضا، کیانپور، مسعود و اصلانی، شهناز (1393)، «گونه‌شناسی هویت دانشگاهی و ارتباط آن با منابع درون‌دانشگاهی هویت‌یابی»، فرهنگ در دانشگاه اسلامی، شمارة 13: 559-586.
  • همتی، رضا (1392)، «توده‌ای شدن آموزش عالی و زندگی دانشگاهی در ایران: تأملی در تجربیات زیستۀ دانشگاهیان». فصلنامۀ مدیریت در دانشگاه اسلامی، شمارة 1: 127-156.
    • Arvidsson, T. S., Cookston, J. T., & Miller, P. H. (2013), Asian and non-Asian U. S. college students' interest, employment opportunities, and motivation, online.sfsu.edu/devpsych/fair/papers/Arvidsson,Cookston,&Miller(2013).docx
    • Asamen, J. K., and Berry, G. L. (1987), “Self consept- Alienation and perceived prejudice: implication for counceling Asian-Americans”, Journal of Multiculticultural counceling and development, No 15:149-160.
    • Avi Itzhak, E. T. (1987), “Characteristics of Israeli Arab Secondary Schools: Factors Affecting Student Alienation from School”, The High School Journal, No 70 (3):141-144.
    • Barnhardt, B., & Ginns, P. (2014), “An alienation-based framework for student experiencein higher education: new interpretations of past observations in student learning theory”. Higher Education, No 68: 789-805.
    • Becher, T. (1989), Academic Tribes and Territories: Intellectual Enquiry and the Cultures of Disciplines, Milton Keynes: SRHE & Open University Press.
    • Brown, M. B., and Keith, P. B, (1998), Academic Motivation Handout for Parents, National Association of School Psychologists. http://www.abss.k12.nc.us/site/handlers/filedownload.ashx?moduleinstanceid=14081&dataid=2873&FileName=AcademicMotivation.pdf
    • Burbach, H. J. (1972), “The Development of a Contextual Measure of Alienation”, The Pacific Sociological Review, No 15 (2): 225-234.
    • Case, J. M. (2007), “Alienation and engagement: Exploring students' experiences of studying engineering”, Teaching in Higher Education, No 12 (1): 119-133.
    • Clifton, R. A., Mandzuk, D., & Roberts, L. W. (1994), “The Alienation of Undergraduate Education Students: A case study of a Canadian university”, journal of Education for Teaching, No 20 (2): 179-192.
    • Dean, D. G. (1961), “Alienation: Its meaning and measurement”. American Sociological Review, No 26: 753-758.
    • Garbarino, J. (1973), Alienation and educational institution, National science foundation. Washington D. C. Office of intergovernmental science programs. New York State.
    • Hascher, T., & Hagenauer, G. (2011) “Alienation from school”, International Journal of Educational Research, No 49: 220-232.
    • Hoy, K. W. (1972), “Dimensions of Student Alienation and Characteristicsof Public High Schools”, Interchange, No 3 (4): 40-52.
    • Johnson, G. M. (2005), “Student alienation, academic achievement, and
      web use”, Educational Technology and Society, No 8 (2):179 -189.
    • Klomegah, R. Y. (2003), “Social Factors Relating to Alienation Experienced by International Students in the United States”, College Student Journal, No 40 (2): 303-315.
    • Lane, E. J., and Daugherty, T. K. (1999), “Correlates of Social Alienation among College Students”, College Student Journal, No 33 (1): 1-7.
    • Ling, M. O. (2013), “The Relationship between Family Socioeconomic Status and Lifestyle among Youth in Hong Kong”. Discovery – SS Student E-Journal. No (2): 135-168.
    • Liu, W. C., & Wang, C. K. J. (2005), “Academic self-concept: A cross-sectional study of grade and gender differences in a Singapore Secondary School”, Asia Pacific Education Review, No 6 (1): 20-27.
    • Long, S. (1977), “Dimensions of Student Academic Alienation”, Educational Administration Quarterly, No 13 (16): 16-30.
    • Mahmoudi A., Khoshnood A., Babae, A. (2014), “Paulo Freire Critical Pedagogy and its Implications in Curriculum Planning”, Journal of Education and Practice. No 5 (14): 86-92.
    • Mann, S. J. (2001), “Alternative Perspectives on the Student Experience: Alienation and engagement”, Studies in Higher Education, No 26 (1): 7-19.
    • Mann, S. J. (2005), “Alienation in the learning environment: A failure of community”, Studies in Higher Education, No 30 (1): 43–55.
    • Mau, R. Y. (1992), “The Validity and Devolution of a Concept: Student Alienation”, Adolescence, No 27 (107): 731-41.
    • McGrew, K. S. (2007), Academic Self-Concept: Definition and Conceptual Background: In Beyond IQ:  A Model of Academic Competence and Motivation (Institute for Applied Psychometrics).  From http://www.iapsych.com/acmcewok/map.htm
    • Moody, S. (2010), Students’ attitudes toward their major discipline: Implicit versus explicit measure of attitude, M.A Dissertation in Psychology. School of Western Carolina University.
    • Museus, S. D. (2007), “Using Qualitative Methods to Assess Diverse Institutional Cultures”. New directions for institutional research, No 136: 29-40.
    • Pintrich, P. R., & Zusho, A. (2002), The development of academic self-regulation: the role of cognitive and motivational factors, In A. Wigfield & J. S. Eccles (Eds.), Development of achievement motivation (pp. 249–284). San Diego, CA: Academic Press.
    • Rovai, P., and Wighting, M. J. (2005), “Feelings of alienation and community among higher education students in a virtual classroom”, Internet and Higher Education, No 8 (2): 97–110.
    • Schabracq, M., & Cooper, B. C. (2003), “To be me or not to be me: About alienation”, Counselling Psychology Quarterly, No 16 (2): 53–79
    • Schmidt, D. M. K., & Sedlacek, W. E. (1970), Variables related to university student alienation, Research Report No. 13-70. Maryland University, College Park, Counseling Center. http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED163880.pdf
    • Seeman, M. (1959), “On the Meaning of Alienation”, American Sociological Review, No 2 (6): 783-791.
    • Sinclaire, J. K. (2011), “Student satisfaction with online Learning: Lessons from organizational behavior”, Research in Higher Education Journal, No 11: 1-20.
    • Srivastava, B. N. (1981), “The effects of self-esteem and academic performance on alienation among students in an Indian educational environment”, The Journal of social psychology, No 115 (1): 9-14.
    • White, J. W., & Lowenthal, P. R. (2011), “Academic Discourse and the Formation of an Academic Identity: Minority College Students and the Hidden Curriculum”, Review of Higher Education, No 34 (2): 1-47.
    • Williamson, I., & Cullingford, C. (1998), “Adolescent Alienation: its correlates and consequences”, Educational Studies, No 24 (3): 333-343.
مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران
دوره 6، شماره 1
فروردین 1396
صفحه 91-117

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار