موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران
(تاسیس 1337)
مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران
2322-5254
2888-6355
7
2
2018
06
22
مسئلۀ حمایت از تولید داخلی چالشها و راهبردها
201
226
FA
حمزه
نوذری
استادیار جامعهشناسی دانشگاه خوارزمی
nozari56@gmail.com
10.22059/jisr.2018.249137.615
تولیدکنندگان داخلی با چالشهای متعددی روبهرو هستند که تولید در برخی واحدهای صنعتی را متوقف یا تعطیل کرده است. طی سالهای گذشته، دولتها با اعمال سیاستهای حمایتی پولی و تعرفهای سعی کردهاند از تولید داخلی حمایت کنند، اما با وجود صرف منابع و هزینههای زیاد، این چالشها در بنگاههای اقتصادی از بین نرفته است. در این مقاله، برداشت تولیدکنندگان و کارشناسان از تولید داخلی، چالشهای حمایتگرایی، تحلیل، و راهبردهای کارآمد حمایت از تولید داخلی معرفی میشود. این پژوهش با رویکرد کیفی و با استفاده از دانش نظری و تحلیلی استادان دانشگاه و دانش عملی کارفرمایان انجام شده است. مطابق نتایج، سیاستهای فعلی حمایت از تولید داخلی، چالشهای متعددی از جمله در ایجاد و حفظ اشتغال و در سطح فناوری و نوآوری، و نیز چالش فساد اقتصادی و رانت بهوجود آورده است. از دیگر یافتههای این پژوهش، ضرورت تغییر راهبردهای حمایت از تولید داخلی است. راهبردهای فعلی مانند اعطای تسهیلات ارزان بانکی، اعمال تعرفة زیاد بر کالاهای وارداتی و اعطای یارانة انرژی ارزان، ناکارآمد است و بهجای آن، دولت باید از راهبردهای کارآمدی مانند ثبات اقتصاد کلان، حمایت از پژوهش، کمک به بازاریابی منطقهای و بینالمللی، کنترل فساد اداری و بهبود فضای کسبوکار بهره بگیرد.
پژوهش,تسهیلات ارزان,تولید داخلی,سیاستهای حمایتی,فناوری
https://jisr.ut.ac.ir/article_67612.html
https://jisr.ut.ac.ir/article_67612_ada76e99d268fa46e5cc7e182ab70d67.pdf
موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران
(تاسیس 1337)
مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران
2322-5254
2888-6355
7
2
2018
06
22
مدرنشدن زنان و صمیمیت زناشویی (مطالعۀ سه نسل از زنان تبریز)
227
253
FA
عباس
لطفی زاده
دانشجوی دکتری جامعهشناسی و مربی علوم اجتماعی دانشگاه پیامنور
lotfizade.a@gmail.com
محمد جواد
زاهدی
null
دانشیار علوم اجتماعی دانشگاه پیامنور
m_zahedi@pnu.ac.ir
فاطمه
گلابی
0000-0003-2885-8458
دانشیار علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز
f.golabi@gmail.com
10.22059/jisr.2018.260939.708
جامعة ایران در سدة اخیر شاهد دگرگونیهای اجتماعی و سیاسی گوناگونی از جمله تغییر در نقش و پایگاه زنان و تحولات خانواده بوده است. این مقاله رابطة این دو تحول، یعنی مدرنشدن زنان (مدرنیت عینی و مدرنیت ذهنی) و تحول شیوههای صمیمیت را در شهر تبریز، طی سه نسل اخیر بررسی میکند. منظور از مدرنیت عینی، حضور فرد در فضاهای مدرن و مصرف محصولات جدید است. مدرنیت ذهنی نیز به خصلتهای انگیزشی، نگرشی و رفتاری افراد برای انطباق با شرایط جدید گفته میشود. هدف از انجامدادن این پژوهش، شناخت مسیر دگرگونی صمیمیت زناشویی و عوامل مؤثر بر آن است. جامعة آماری شامل همة زنان متأهل شهر تبریز است که نمونة 997 نفری از آنان در قالب سه نسل بررسی شد. متغیرهای مستقل شامل نسل، تحصیلات، طبقة اجتماعی، مدرنیت عینی و مدرنیت ذهنی هستند. متغیر وابسته (صمیمیت) با تحلیل رگرسیونی و بهوسیلۀ نرمافزار Amos Graphics آزموده شد. نتایج تحلیل رگرسیونی نشان داد چهار متغیر مدرنیت ذهنی، مدرنیت عینی، طبقة اجتماعی و نسل، برخلاف متغیر تحصیلات، بر متغیر صمیمیت تأثیرگذارند. نتایج آزمون مدل نیز نشان میدهد دادههای تجربی، مدل نظری پژوهش را تأیید میکنند. با اتکا به یافتههای این پژوهش میتوان گفت شیوههای صمیمیت در سه نسل مورد بررسی دگرگون شده و مدرنشدن زنان نقشی مهم در این دگرگونی داشته است.
جامعهشناسی صمیمیت,خانواده,صمیمیت زناشویی,مدرنیت,مدرنشدن زنان
https://jisr.ut.ac.ir/article_67613.html
https://jisr.ut.ac.ir/article_67613_f88ad45138aee16f977588fc29322da7.pdf
موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران
(تاسیس 1337)
مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران
2322-5254
2888-6355
7
2
2018
06
22
بررسی نسبت جادو با فرقۀ سیاسی- مذهبی طلوعی، با تأکید بر قوم بختیاری
255
278
FA
ابوالفضل
ذوالفقاری
دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه شاهد
zolfaghariab@gmail.com
یونس
نوربخش
دانشیار گروه جامعهشناسی اجتماعی دانشگاه تهران
ynourbakhsh@ut.ac.ir
پیمان
محمودی
کارشناس ارشد جامعهشناسی
peymanmahmoudi70@gmail.com
10.22059/jisr.2018.220173.444
فرقۀ طلوعی در اواخر دهۀ 30 شمسی، در منطقۀ نفتخیز جنوب و در میان قوم بختیاری ایجاد شد. این فرقه که دارای ابعاد مختلفی بود و از آن با عنوان طلوعی یا سروشی از آن یاد میشود، به یک فرقه یا شبهفرقه شباهت داشت که دارای آدابورسوم و مراسم مخصوص، همراه با اوراد خاصی بود. مرام و مناسک این جریان، بهنوعی افراد را به ترک دنیا و بیتوجهی به آن سوق میداد. در میان بختیاریها و در ناحیۀ مسجدسلیمان، شخصی به نام سرجیکاک (مشهور به سید جیکاک) حضور داشت که اصالتاً انگلیسی بود و با شرکت نفت انگلستان به بختیاری آمده بود. او در این ناحیه زندگی کرد و شناختی کافی از مردم بهدست آورد. سپس همزمان با ملیشدن صنعت نفت، این جریان را به راه انداخت تا مردم ناحیه را به این موضوع بیتوجه کند. در این مقاله، به روش کیفی و با رویکرد پدیدارشناسانه، به بررسی یکی از جنبههای این فرقه پرداخته میشود. جمعآوری دادهها به روش نمونهگیری گلولهبرفی و با مصاحبه با 14 نفر از افراد مختلف در شهرهای ایذه، مسجدسلیمان، فارسان، دهدز و برخی روستاهای اطراف آن انجام شد. این افراد، از برخورد با این فرقه عمدتاً تجربۀ شخصی مستقیم یا غیرمستقیم داشتهاند. پرسش اصلی این پژوهش این است که آیا در فرقۀ طلوعی، عناصری از جادو وجود داشته است یا خیر. یافتههای پژوهش، وجود عملی این نسبت را نشان نداد. درنهایت مشخص شد نقش افراد سرطلوع بهدلیل نفوذ اجتماعی و کاریزمای شخصیتی آنان بوده است.
بختیاری,پدیدارشناسی,جادو,طلوعی,ملا
https://jisr.ut.ac.ir/article_67614.html
https://jisr.ut.ac.ir/article_67614_7ae9647b4fa7f26616e32eebb017c19b.pdf
موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران
(تاسیس 1337)
مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران
2322-5254
2888-6355
7
2
2018
06
22
تحلیل اجتماعی رابطۀ سازمان صنفی و سازمان فتوت در ایران
279
309
FA
محمدرضا
جوادی یگانه
0000-0001-5510-6396
دانشیار جامعهشناسی دانشگاه تهران
myeganeh@ut.ac.ir
ساجده
علامه
دانشجوی دکتری جامعهشناسی دانشگاه تهران
allameh.sajedeh@yahoo.com
10.22059/jisr.2018.261308.710
باور غالب در مطالعات جامعهشناسی تاریخی این است که انجمنها و سازمانهای صنفی در شهرهای ایران فعالیت نداشتهاند، اما مقالۀ حاضر برمبنای چارچوبی جامعهشناختی نشان میدهد در اواخر سدۀ میانه در ایران، پیشهوران در تعامل با سازمانهای فتوت، نوعی سازمان صنفی تشیکل دادهاند که با سازمانهای صنفی قرونوسطی در غرب متفاوت است. چارچوب جامعهشناختی مقالۀ حاضر مبتنی بر یک سنخ سازمان صنفی پیشامدرن و برگرفته از آرای دورکیم است. برمبنای این چارچوب، بهنظر میرسد اصناف در اواخر سدههای میانه در ایران در پیوند با سازمانهای فتوت صوفیانه، شکلی از سازمان صنفی بهوجود آوردند که میتوان آن را «سازمان صنفی دینی» نامید. آنچه در این دوران، سازمان صنفی را بهعنوان انجمنهای حرفهای در شهرها متشکلتر و منسجمتر ساخت، فتوت صوفیانه بهعنوان آیینی دینی بود که بر منافع حرفهای اعضا اولویت داشت. این سازمان صنفی دینی، تنها با تکیه بر آیین و انجمن دینی میتوانست تا حدودی از انسجام سازمان یافته و رسمیت برخوردار شود. این امر نشان میدهد تا چه حد ماهیت و سازمان ایدئولوژی حاکم بر اصناف بازار در شهرهای ایران، در هر دوره اهمیت دارد.
ایران,سازمان صنفی,سازمان صنفی دینی,سازمان فتوت,سدههای میانه
https://jisr.ut.ac.ir/article_67615.html
https://jisr.ut.ac.ir/article_67615_6e337e56070ffe7bdd78dc4ab48e324c.pdf
موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران
(تاسیس 1337)
مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران
2322-5254
2888-6355
7
2
2018
06
22
برساخت اجتماعی اسطورۀ زن زیبا، کاوشی زمینهمند از بدن زیبا تا مخاطرات بدنی در میان زنان طبقۀ متوسط شهر مشهد
311
339
FA
سیدعلیرضا
افشانی
0000-0002-2311-3329
دانشیار گروه تعاون و رفاه اجتماعی دانشگاه یزد
afshanialireza@yazd.ac.ir
علی
روحانی
0000-0001-9146-6436
استادیار گروه تعاون و رفاه اجتماعی دانشگاه یزد
aliruhani@yazd.ac.ir
سعیده
ابراهیمی نیا
کارشناس ارشد جامعهشناسی دانشگاه یزد
saeede.ebrahiminia@gmail.com
10.22059/jisr.2018.251539.641
پژوهش حاضر به مطالعۀ رفتارهای زیباییشناختی زنان طبقۀ متوسط و متوسط به بالای شهر مشهد میپردازد. با نمونهگیری نظری و هدفمند، تعدادی از زنان شهر مشهد انتخاب، و با استفاده از رویکرد کیفی و روش نظریۀ زمینهای مطالعه شدند. فرایند نمونهگیری نظری تا اشباع دادهها ادامه یافت. تحلیل اطلاعات گردآوریشده با استفاده از کدگذاری باز، محوری و گزینشی صورت گرفت و یافتهها در قالب خط داستان (شامل 17 مقولۀ اصلی و 1 مقولۀ هسته)، مدل پارادایمی و نظریۀ کوچکمقیاس ارائه شدند. نتایج نشان داد که زنان بهدلیل نارضایتی از بدن، در سودای آفرودیتشدن هستند. این سودا علاوه بر نارضایتی از بدن، از رسانهها، مالکیت سرمایهای و... منتج میشود. در چنین شرایطی، راهبردهای تغییر بدن (خرید چهره/ بازخرید بدنی، بدنزایی/ بدنزدایی و...) در زنان فعال میشود، اما این راهبردها علاوه بر زیبایی، مخاطراتی نیز برای این زنان دارند. درواقع، سودای آفرودیتشدن این زنان، درنهایت به برساخت اجتماعی آفرودیت منجر شده و با وجود زیبایی، مخاطراتی نیز بههمراه داشته است.
برساخت اجتماعی آفرودیت,سودای آفرودیت,زنان,مالکیت سرمایهای,نارضایتی از بدن
https://jisr.ut.ac.ir/article_67616.html
https://jisr.ut.ac.ir/article_67616_4aa6d91b28dc520f119b4d9affbe685a.pdf
موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران
(تاسیس 1337)
مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران
2322-5254
2888-6355
7
2
2018
06
22
درک معنایی سازههای مؤثر بر تغییرات کیفیت زندگی در میان ساکنان منطقۀ اورامان لهون
341
368
FA
حسین
دانش مهر
0000-0002-9280-6081
استادیار گروه جامعهشناسی دانشگاه کردستان
hdaneshmehr@yahoo.com
غلامرضا
غفاری
0000-0000-0000-0000
دانشیار دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران
ghaffary@ut.ac.ir
سید احمد
فیروزآبادی
0000-0001-9379-8127
دانشیار دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران
afirouzabadi@ut.ac.ir
10.22059/jisr.2018.232370.520
مقالۀ حاضر از منظر رویکرد تفسیرگرایی اجتماعی، درک معنایی سازههای مؤثر بر تغییرات کیفیت زندگی را در میان ساکنان منطقۀ اورامان لهون تحلیل میکند. محدودۀ مورد مطالعه، منطقۀ اورامان لهون در استان کرمانشاه است. مطالعه بهصورت کیفی انجام گرفت و برای تولید داده، روشهای مشاهدۀ آزاد، مشاهدۀ مشارکتی، مصاحبۀ عمیق و بحث گروهی بهکار گرفته شد. برای تحلیل دادهها، شیوۀ تحلیل محتوای تفسیری بهشکل عام استفاده شد. درمجموع، دادههای تولیدشده در قالب 81 مفهوم اولیه، 8 مقولۀ عمده و 1 هستۀ مرکزی کدگذاری و تحلیل شدند. مقولههای عمده عبارتاند از: خردهنظام اقتصادی، خردهنظام اجتماعی، خردهنظام فرهنگی و خردهنظام سیاسی. مقولۀ مرکزی تبیینگرهای کیفیت زندگی هستند که دیگر مقولهها حول آنها شکل گرفتهاند و بیانگر سازههای مؤثر بر تغییرات کیفیت زندگی نزد کنشگران اجتماعی محدودۀ مورد مطالعه هستند. مطابق یافتهها، سازههای تأثیرگذار بر کیفیت زندگی در میان ساکنان یک منطقه، چندبعدی و پیچیده، و متأثر از مؤلفههایی مانند زمان و مکان، و عوامل بیرونی و درونی هستند. به همین دلیل، برای افراد و گروههای مختلف، معانی گوناگونی بر آن مترتب است. تبیینگرهای کیفیت زندگی در منطقۀ اورامان لهون برساختهایی اجتماعیاند که بر زندگی مردم این منطقه متمرکزند. با وجود این، تنها خود اهالی منطقه هستند که میتوانند بهدرستی قضاوت کنند و به ارزیابی عوامل و تغییرات زندگی خود بپردازند. نکتۀ دیگر اینکه تعداد ابعادی که این عوامل تأثیرگذار بررسی میکنند چندان مهم نیست، بلکه آنچه اهمیتی حیاتی دارد این است که مدل پیشنهادی برای تبیینگرهای کیفیت زندگی باید چارچوبی چندبعدی داشته باشد و در آن، درنظر گرفته شود که چه چیزهایی برای افراد در تعیین تغییرات کیفیت زندگیشان مهم است.
تبیینگرهای کیفیت زندگی,تفسیرگرایی اجتماعی,کیفیت زندگی,منطقۀ اورامان
https://jisr.ut.ac.ir/article_67617.html
https://jisr.ut.ac.ir/article_67617_a68411f7adf0fdd574e9db108d6789bf.pdf
موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران
(تاسیس 1337)
مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران
2322-5254
2888-6355
7
2
2018
06
22
بررسی مدل علی رابطۀ تمایزیافتگی خود و ابعاد رفتار جامعهپسند با واسطهگری هویت اخلاقی
369
393
FA
سمیرا
رستمی
دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی دانشگاه شیراز
s.rostamipsy@gmail.com
راضیه
شیخ الاسلامی
دانشیار دانشگاه شیراز
sheslami@shirazu.ac.ir
10.22059/jisr.2018.247816.602
رفتار جامعهپسند نوع خاصی از رفتار هدفمند است که بهمنظور رفاه دیگران انجام میشود. در کنار تنوع رفتارهای جامعهپسند، نکتۀ حائز اهمیت، شرایط و زمینۀ تحقق این نوع رفتارهاست. در این پژوهش، رابطۀ ساختاری تمایزیافتگی خود و ابعاد رفتار جامعهپسند با واسطهگری هویت اخلاقی در قالب یک مدل علی بررسی میشود. ابتدا 239 نفر از دانشجویان کارشناسی دانشگاه شیراز به روش نمونهگیری طبقهای متناسب انتخاب شدند. سه مقیاس معتبر شامل پرسشنامۀ فرم کوتاه تمایز خود (DSI-SE) اریک، پرسشنامۀ رفتار جامعهپسند پنر و همکاران، و پرسشنامۀ هویت اخلاقی آکویینو و رید برای سنجش متغیرهای مدل بهکار گرفته شدند. روایی و پایایی ابزارهای مورد استفاده در پژوهش، بررسی و تأیید شد. تجزیه و تحلیل دادهها به روش تحلیل مسیر انجام گرفت و برای بررسی معناداری واسطهگری و برازش مدل، از نرمافزار ایموس استفاده شد. نتایج نشان داد که مدل با دادههای این پژوهش، برازش مناسبی دارد. با توجه به یافتهها، تمایزیافتگی بهنحو منفی، رفتار جامعهپسند معطوف به دیگران را پیشبینی میکند. هویت اخلاقی نیز رفتار جامعهپسند کمکرسانی را بهنحو مثبت و رفتار جامعهپسند معطوف به دیگران را بهنحو منفی پیشبینی میکند. همچنین هویت اخلاقی، نقشی واسطهای در رابطۀ میان تمایزیافتگی خود و رفتار جامعهپسند ایفا میکند. درمجموع، نتایج این پژوهش نشانگر اهمیت تمایزیافتگی خود و هویت اخلاقی در رفتار جامعهپسند است.
تمایزیافتگی خود,رفتار جامعهپسند,هویت اخلاقی
https://jisr.ut.ac.ir/article_67618.html
https://jisr.ut.ac.ir/article_67618_ebccce71de9a671648215de55e2651c3.pdf
موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران
(تاسیس 1337)
مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران
2322-5254
2888-6355
7
2
2018
06
22
مطالعۀ تأثیر ابعاد فرهنگ شهروندی بر رفتار فرهنگی سازمانی (مورد مطالعه: دانشگاه فرهنگیان استان مرکزی)
395
412
FA
رضاعلی
محسنی
0000-0003-3056-6809
دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، گروه جامعهشناسی
mohseni.net14@gmail.com
سید محمد
الحسینی
0000-0002-0588-3274
دانشجوی دکتری تخصصی جامعهشناسی، گرایش مسائل اجتماعی ایران، پژوهشگر دانشگاه فرهنگیان استان مرکزی
smalhoseini@gmail.com
محمدرضا
انصاری
دانشجوی دکتری تخصصی جامعهشناسی، گرایش مسائل اجتماعی ایران
mransari@ut.ac.ir
10.22059/jisr.2018.254187.650
در این پژوهش، رابطۀ فرهنگ سازمانی حاکم و تأثیر آن بر رفتار شهروندی سازمانی را با عملکرد اداری پردیسهای دانشگاه فرهنگیان در استان مرکزی مطالعه میشود. بدینمنظور، از پرسشنامۀ فرهنگ سازمانی دنیسون (2000) شامل ابعاد چهارگانۀ مشارکتی، یکپارچگی، انعطافپذیری و موفقیت در مأموریت، براساس طیف لیکرت و پرسشنامۀ رفتار شهروندی سازمانیاورگانوکانوسکی (1996) استفاده شده است. این پرسشنامه شامل ابعاد پنجگانۀ رفتار شهروندی سازمانی شامل 1. نوعدوستی، 2. وظیفهشناسی، 3. ادب و مهربانی، 4. جوانمردی و 5. فضیلت مدنی است. بهعلت محدودیت جامعۀ آماری، نمونهگیری انجام نشد و تحقیق بهصورت تمامشمار انجام گرفت. با توجه به سطح سنجش گویهها و متغیرها و همچنین تعداد نمونه، برای بررسی رابطۀ بین فرهنگ شهروندی و رفتار سازمانی از آزمون کندال استفاده شد و درنهایت نتایج زیر بهدست آمد: رابطهای مستقیم و معنادار بین عملکرد سازمانی و فرهنگ سازمانی وجود دارد؛ از میان مؤلفههای ابعاد شهروندی، تأثیر ادب و مهربانی بر مشارکت سازمانی در بالاترین سطح است؛ ابعاد نوعدوستی و وجدان، در بیشتر موارد با ابعاد فرهنگ سازمانی رابطۀ معنادار ندارد. از اینرو، فقط نوعدوستی در ثبات و یکپارچگی بعد فرهنگ سازمانی مؤثر است. وجدان نیز در رشد بعد انعطافپذیری فرهنگ سازمانی تأثیرگذار است؛ ابعاد جوانمردی، رفتار مدنی و ادب و ملاحظه (از ابعاد شهروندی سازمانی) قطعاً موجب رشد همۀ ابعاد مشارکتی شامل ثبات، انعطافپذیری و موفقیت در مأموریت فرهنگ سازمانی میشود. نتایج مدل رگرسیون هم نشان میدهد که مدل ارائهشده تا 14 درصد بیانگر فرهنگ سازمانی است.
فرهنگ سازمانی,فرهنگ شهروندی,مشارکت فرهنگی
https://jisr.ut.ac.ir/article_67619.html
https://jisr.ut.ac.ir/article_67619_082fb97178c06aaebbd795aba8a56c4f.pdf