%0 Journal Article %T برساخت سوژه دینی در گفتمان‌های سینمای دینی پس از انقلاب اسلامی %J مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران %I موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران (تاسیس 1337) %Z 2322-5254 %A حسن‌پور, آرش %A قاسمی, وحید %A آقابابایی, احسان %A رضایی, محمد %A ربانی, علی %D 2019 %\ 12/22/2019 %V 8 %N 4 %P 691-716 %! برساخت سوژه دینی در گفتمان‌های سینمای دینی پس از انقلاب اسلامی %K پالایش %K سوژة دینی %K سینمای دینی %K طرد %K گفتمان %K مکانیسم استعلا %K مکش %K نوع دینداری %R 10.22059/jisr.2019.276626.827 %X پیامد انقلاب اسلامی به‌مثابة رخدادی سیاسی، موجی از تلاش‌ها برای دینی‌سازی و اسلامی‌کردن زمینه‌های اجتماعی، فرهنگی و هنری به‌شمار می‌آید. یکی از حوزه‌هایی که در ساخت فرهنگی به‌طور کل و سراسری متحول شد و ساخت نهادی آن استحاله یافت، نهاد سینماست. در این پژوهش، در چارچوب الگوی برساختی و از منظری گفتمانی، ضمن انتخاب هدفمند 44 فیلم‌ سینمای دینی پس از انقلاب به روش تحلیل گفتمان انواع سوژة دینی و مکانیسم‌های برساخت این سوژه واکاوی و تحلیل شد. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد مکانیسم‌های برساخت سوژة دینی شامل مکانیسم استعلا، مکش، پالایش و طرد است. در گفتمان سینمای دینی شاهد تکثر سوژگانی نیستیم و سوژه‌ها فضای محدودی برای عاملیت دارند. در این میان، نیروهای ساختاری پیوسته به عاملیت سوژه‌ها حمله می‌کنند. در سینمای دینی، از این حیث شاهد تخاصمی اساسی نیستیم، بلکه نوعی قبض و بسط گفتمانی حادث می‌شود؛ به این معنا که بنا به اقتضاهای سیاست‌گذاری و تحولات زمینه‌ای، برخی تفاسیر دین و برساخت مدل‌های دینداری مرجح شده و سوژه‌هایی، که طیف و تنوع آن‌ها بسیار محدود است، عرصة سخنگویی یافته‌اند، اما سوژه‌های برون از چارچوب ایدئولوژیک مسلط قادر به هژمونیک‌شدن نیستند. %U https://jisr.ut.ac.ir/article_74882_19c295d9de662ce93f22d805c957be74.pdf